insanlarin aptalligi gercekten inanilmaz. bilen bilmeyen herkes, yedikleri abur cuburda palm yagi yoksa, her bokun super olacagini dusundugu sicmik entariler dosemis basliga.
evladim, sen sayet paketli gida yiyorsan, zaten her turlu kimyasalin dikalasini aliyorsun bunyene. ha bu yedigin paketli gidaya gore cok ya da az olur, ama onun farki da maks %10-%20 olur. yani paketli gidalarin alayi zaten bok yemek gibi bisi. (ben de yiyorum arada hepimiz gibi, konu baska yani mal mal okumayin)
yani gelip burada sikik skik atip tuttugunuz palm yagi ile cozulmuyor sorunlar. paketli gidalarda zilyon tane kimyasal ve katki maddesi var, ve isterseniz gotunuzu yirtin, alayi da dibine kadar kanserojen kimyasal.
adamlar ciddi ciddi paketli gidanin sagliklisinin olabilecegini falan zannediyor amk ya. inanilmaz gercekten.
tanim: binlerce sikko paketli gida iceriginden biri.
edit:
hazir yazmisken, entariyi boyle pic gibi ortada birakmayayim diyerek, argumani teyid icin yapay zekadan bu konuda derinlemesine bir arastirma yapmasini istedim.
buyuk ihtimalle alayiniz okumayacak, ama ozetle sunu diyor yapay zeki kardesimiz:
- amk o kadar sekerin, tuzun, islenmis katki maddeleri ve emülgatörlerin oldugu yerde, palm yagindan gelecek zarari dusuneceksek isimiz var, mal misiniz olm, paketli gida zaten her turlu bok iste diyor.
tabi bu palm yagi super demek degil, palm yagi ana problem degil, sizler islenmis paketli gida yediginiz surece, ski tutacaksiniz, hasta olacaksiniz, kanser olacaksiniz, dogaya zarar vereceksiniz demek. (palm yagi guzellemesi degil yani bu yazdiklarim, gotuyle okuyanlara ithaf ederim)
yok oyle degil diyorsaniz okuyun asagiya kaynaklariyla yapistirdim.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
palm yağının paketli gıdalardaki diğer katkı maddeleriyle zarar kıyaslaması
-------- palm yağı ve sağlık etkileri ----------
palm yağı meyve özünden elde edilen bir bitkisel yağdır ve yaklaşık %50 doymuş yağ içerir
kaynakdoymuş yağlar kan ldl kolesterolünü yükselterek uzun vadede kalp damar hastalıkları riskini artırır. gerçekten de yapılan çalışmalar, palm yağlı diyetlerin ldl düzeylerini zeytinyağı veya kanola yağı gibi doymamış yağ kaynaklı diyetlere kıyasla belirgin şekilde artırdığını gösteriyor
kaynakkaynakörneğin bir meta-analize göre palm yağındaki doymuş yağlar hayvansal yağlarla aynı düzeyde ldl yükseltici etki yapıyor
kaynakbu nedenle uzmanlar, palmiye yağı tüketimini mümkün olduğunca doymamış yağ kaynaklarıyla (zeytinyağı, fındık yağı vb.) değiştirmeyi öneriyor
kaynakharvard sağlık’taki bir yazıya göre palm yağı trans yağlardan daha az zararlı kabul ediliyor; çünkü palm yağı trans yağ içermez ve tereyağına göre biraz daha az doymuş yağlıdır
kaynak“eskiden en sağlıksız yağ trans yağlardı” notu düşülen harvard yazısında trans yağların ldl’yi yükseltip hdl’yi düşürdüğü, palm yağının ise trans yağdan daha iyi, hatta büyük olasılıkla tereyağından bile daha iyi bir seçenek olduğu belirtiliyor
kaynakancak bu, palm yağının sağlıklı olduğu anlamına gelmiyor – uzmanlara göre doymamış yağlar (zeytinyağı, kanola yağı gibi) hâlâ öncelikle tercih edilmelidir
kaynaközetle palm yağı, tek başına, trans yağdan ve doymuş yağ oranı çok daha yüksek olan hindistancevizi yağından daha az zararlıdır; ancak doymamış yağlarla kıyaslandığında zararı daha fazladır
kaynakkaynakpalmiye yağının tüketimiyle ilgili toksikologların da uyarıları vardır. rafine palm yağında yüksek sıcaklıkta işleme bağlı olarak 3-mcpd ve 2-mcpd esterleri, ayrıca glisidil esterleri gibi kirleticiler oluşabilir. efsa’ya göre bu maddeler (özellikle 3-mcpd) böbrek üzerinde zehirleyicidir, bu yüzden kabul edilebilir günlük alım değerleri (tdı) çok düşüktür
kaynakgünümüzde yapılan değerlendirmelerde erişkinlerin ortalama mcpd alımı bu sınırın altındadır ve ciddi sağlık endişesi oluşmamaktadır
kaynakancak özellikle bebek ve küçük çocuklarda palm yağı içeren mamaların tüketimi bu eşikleri zorlayabilmektedir
kaynaköte yandan sağlık açısından yapılan uzman uzlaşısında “ılımlı miktarda palm yağı içeren dengeli bir diyetin sağlık riski oluşturmadığı, mevcut yağ tüketim önerilerinin değişmesini gerektirecek kanıt bulunmadığı” da ifade edilmiştir
kaynakyani ölçülü tüketimde palm yağının tek başına kesinlikle kanser veya kalp krizi yapar diyebilecek bir kanıt yoktur.
------ paketli gıdalardaki diğer zararlı bileşenler -------
palmiye yağı dışında şeker ve tuz de paketli gıdaların başlıca zararlı bileşenlerindendir. rafine şeker (sukroz veya mısır şurubu) obezite, tip 2 diyabet ve kalp hastalığı riskini artırır. örneğin, abd’de yapılan büyük bir prospektif çalışmada günlük enerjisinin %25’ini eklenmiş şekerden alan yetişkinlerde, bu oranı %10’un altına düşürenlere kıyasla kalp-damar hastalıklarından ölüm riski yaklaşık iki kat (hr?2.0) bulunmuştur
kaynakbu oldukça yüksek bir artıştır ve şekerin uzun dönemde ne denli zararlı olabileceğini gösterir. tuz (sodyum klorür) ise kan basıncını yükselterek uzun vadede inme ve kalp hastalıklarına yol açar. dünya sağlık örgütü (who) yetişkinler için günde 5 gramdan (yaklaşık 2000 mg sodyum) fazla tuz tüketilmemesini önerir
kaynakkaynakbu sınırın aşılması yüksek kan basıncı gibi sorunlara ve dolayısıyla kalp hastalıkları risk artışına neden olur
kaynakbir diğer önemli katkı, eskiden cipslerde ve kızartmalarda sık kullanılan kısmen hidrojenize bitkisel yağlardan kaynaklanan trans yağlar idi. trans yağlar ldl’yi yükseltip hdl’yi düşüren en yüksek riskli yağlardır
kaynakbugün birçok ülkede trans yağlar yasaklandığı için yerlerine palm yağı veya tam hydrogenize (ilave doymuş yağ) yağlar kullanılmıştır. yapılan klinik çalışmalarda kısmen hidrojenize yağla palm yağının etkisi karşılaştırılmış; ldl artışı açısından her ikisi de benzer olumsuz sonuçlar vermiştir
kaynakyani palm yağı, trans yağ kullanılsaydı ortaya çıkacak kalp riskiyle benzerdir. özetle trans yağlar artık çok kötü olarak kabul ediliyor; palm yağı onlardan daha iyi olsa da doymuş yağ içermesi nedeniyle kalp riski taşır
kaynakkaynakbunların dışında paketli gıdalarda renklendiriciler, tatlandırıcılar, koruyucular (nitrit, bht, bha, tbhq gibi) ve yan ürünler (örneğin cipslerde oluşan akrilamid) vardır. bu maddelerin çoğu düzenleyici kurumlarca sınırlandırılmıştır. bazı nitrit-koruyucularla ince bağırsak kanseri riski ilişkilendirilmişse de yetişkinler için günlük dozlar güvenli kabul edilir. akrilamid gibi bazı madde sınıflandırılmış (muhtemel kanserojen) olsa da, normal diyet dozundaki risk etkisi fazla yüksek bulunmamıştır. bu nedenle, şeker ve doymuş yağ gibi maddelere kıyasla birçok katkı maddesinin doğrudan kronik zararları daha tartışmalıdır ve genel sağlık etkisi sınırlı görülür.
--------- zararlılık karşılaştırması -------------
sonuç olarak palm yağı, “paketli gıdalardaki en zararlı katkı” olarak değerlendirilmez. palm yağı doymuş yağ taşıdığı için kalp hastalığı riskini artırır, ancak bu etki görecelidir. örneğin, bilimsel bir meta-analizde günlük enerjinin her %5’lik kısmını doymuş yağdan çoklu doymamış yağa çevirmek koroner kalp hastalığı riskini yaklaşık %10 düşürmektedir
kaynakdolayısıyla palm yağı yerine zeytinyağı gibi yağlar kullansanız kalp riskiniz her %5 enerji için ~%10 azalır
kaynakbu da palm yağının tek başına yaratacağı mutlak riski görece ılımlı gösterir. oysa eklenmiş şekerin çok yüksek alımı (günlük enerjinin %25’i kadar) kalp hastalıkları ölüm riskini iki kat artış ile ilişkilendirilmiştir
kaynakyüksek tuz tüketimi ve genetik hassasiyet var ise tansiyon ve böbrek hastalıkları riski benzer şekilde hızla yükselir. trans yağlar ise lipid profili üzerinde palm yağından bile daha dramatik olumsuz etki yapar
kaynakkaynakbu çerçevede palm yağı, diğer katkılar arasında bir parça daha zararlı görülebilir ancak kesinlikle “bütününde en zararlı” denemez. örneğin palm yağı %50 doymuş yağ içerir; tereyağının doymuş yağ oranı %60–65 civarıdır. eğer bir gıdadaki yağların büyük kısmı palm ise doymuş yağ alımını artırır ve ldl’yi yükseltir. buna karşılık aynı gıdadaki aşırı şeker, tuz veya katkı maddeleri de kendi riskleriyle gelir. bir paket atıştırmalık cipste genellikle bol tuz, yüksek oranda trans yağı içermeyen palm yağı ve ilave tatlandırıcılar bulunur; burada tansiyon ve kan şekerine etkilerinden dolayı tuz ve şeker riski palm yağındaki doymuş yağdan bile öne geçebilir. veya bir bisküviyi ele alalım: palm yağı dolgunluk ve raf ömrü versin diye kullanılır ama o bisküvinin tepesinde yüksek şeker, additif emülgatörler, boya vb. vardır. uzun dönemde obezite ve diyabetten kaynaklı sorunlar genellikle palm yağından kaynaklanan kolesterol yükselmesinden daha fazla hasar yaratır.
özetle yüzdelik olarak bakarsak, palm yağı içindeki doymuş yağın yaratacağı ekstra risk (örneğin kalp krizi riski) görece ılımlıdır (her %5 enerji doymuş yağ ? %10 risk değişimi)
kaynakbuna karşılık diyetteki aşırı şeker ya da trans yağ oranındaki yüksek artışlar çok daha büyük risk fırlatmalarına yol açabilir (aşırı şeker %100’e yakın artış riski)
kaynaktuzun yüksekliği de onlara yakın önemli bir etkendir
kaynakdolayısıyla paketli gıdalarda palm yağı tek başına “çok daha zararlı” değildir; diğer zararlı bileşenlerle birlikte değerlendirilmelidir. dengeli beslenme açısından, margarin ve kızartmalarda sıklıkla kullanılan palm yağı doymuş yağ yönünden fazla olduğundan sınırlandırılabilir, ancak şeker, tuz ve işlenmiş katkılara öncelik verip bunları azaltmak genellikle daha acildir.