türkçe sevdalıları için mümkün değildir.
ne yazık ki ben tdk'yı dikkate alamıyorum. evet bunu yapamıyorum. çünkü çok kelimede zorlama mana ve anlamlandırmalar var. bir kelimenin mecazi kullandığın yere göre yüzlerce anlamı olabilir. hatta bir çok yazar ve şair herhangi bir kelimeyi alıp çok farklı anlamda kullanabilir, ama sen bunu örnek göstererek o kelimeye zorlama bir anlam yükleyemezsin. neden? çünkü o kelime her kullanıldığı alanda senin dediğin anlama gelmez. eğer her mecazi ve zorlama anlamı yazacaksan bunu yeterli açıklama ve örneklerle yapmalısın. kısa kısa tanımlarla yaparsan dili katledersin.
(bkz: tdk'da dolandırmak kelimesi rezaleti)
(bkz: tdk'da oğlan kelimesinin tanımı)
mesela;
icat kelimesinin anlamı;
1. isim buluş
2. gerçekmiş gibi gösterme çabası
"bir bahane icadıyla şuradan beş on gün için tüyemez miyiz?" - e. e. talu
olarak verilmiş, ikinci anlama verilen örnek çok vahim. bin tane edebiyatçıya soralım "gerçekmiş gibi gösterme çabası"na on tanesi "icat" cevabını verir mi? vermez. zaten orada o anlamı vermelerinin sebebi bahane kelimesi. verdikleri örnek bile yanlış.
kişi kelimesinin anlamı;
1. isim kadın veya erkeğe verilen genel ad, şahıs, zat, nefer
"sınıfta, sürekli olarak numarası yaramazlar listesinin başına yazılan kişi bendim." - a. kutlu
2. dil bilgisi çekimli fiillerde ve zamirlerde konuşan, dinleyen, sözü edilen varlık, şahıs
"ben (tekil kişi), sen (tekil kişi), o (tekil kişi); biz (çoğul kişi.) siz (çoğul kişi), onlar (çoğul kişi)."
3. edebiyat oyun, roman, hikâye vb.nde yer alan kimse
4. eş, koca
5. erkek
dördüncü madde çok zorlama bir anlam, beşinci madde ise tamamen cinsiyetçi ve zorlama.
dümen kelimesinin anlamı;
1. isim hava ve deniz taşıtlarında, taşıta istenilen yönü vermeye ve belirli bir doğrultuda götürmeye yarayan hareketli parça
2. yönetim, idare
3. dalavere, hile
"hani öldürseler yaşayamazdı bensiz? yalan mıydı? dümen miydi?" - o. kemal
ikinci madde yine çok zorlama bir anlam.
alev kelimesinin anlamı;
1. isim yanan maddelerin veya gazların türlü biçimlerdeki ışıklı uzantısı, yalım, yalaz, alaz, şule
"alevi ve bağrışmaları gören kadın erkek herkes evimizin bahçesine doldu." - e. i. benice
2. sıcaklık
"işte şimdi damarlarımda bu iksirin alevleri dolaşıyor." - h. r. gürpınar
3. kıvılcım
4. mızrak uçlarına takılan küçük bayrak, flama
5. aşk ateşi
beşinci madde ile yine zorlama bir anlam.
uyku kelimesinin anlamı;
1. isim dış uyaranlara karşı bilincin, bütünüyle veya bir bölümünün yittiği, tepki gücünün zayıfladığı ve her türlü etkinliğin büyük ölçüde azaldığı dinlenme durumu
"hiç kimse bir diğerinin yerine karnını doyuramaz, hiç kimse bir başkasının uykusunu uyuyamaz." - i. özel
2. çevrede olup bitenin farkında olmama, gaflet, aymazlık
3. doğada görülen sükûnet durumu
"kış süresince uykuda olan ağaçlar, baharla birlikte uyandı."
4. gerçeği görememe, aymazlık
üçüncü maddede yine zorlama bir anlam var.
ne yazık ki bu tür birçok örnek yüzünden tdk'yı dikkate almıyorum.
not: gelen mesajlara cevaben, özellikle deyimlerde kelimelerin taşıdığı anlamlar sözlükte bu şekilde yer almamalı diye düşünüyorum. mesela en çok "dümen" kelimesindeki anlamın zorlama olmadığı söylendi. benim dediğim, eğer mecazi anlamları açıklayacaksa, bunu iyi açıklamalı ve örnekler vermeli. dümene geçmek, dümen tutmak, dümeni almak gibi deyimlerde anlam aynı ama bunun dışında dümen kelimesi tek başına bu anlamı karşılamaz. çünkü burada anlamı veren bir kelime değildir. dümen = yönetim, idare çıkarımı yanlıştır. bunun doğrusu, dümene geçmek; yönetime geçmek, dümen tutmak; idare etmek, dümeni almak = idareyi, yönetimi devralmaktır.
ayrıca dümen neferi, dümeni eğri, dümen suyu, dümen neferi deyimlerindeki anlamları neden yok? bu güzide deyimlerin ne kabahati var?
lütfen elinize alın bir adet "oxford dictionary of english" kelimeler anlamları nasıl açıklanmış, nasıl izah edilmiş bir bakın. "multidictionnaire de la langue française" veya "duden-wissensnetz deutsche sprache" isimli sözlüklere bakın mecazi anlamlar gerçek anlam gibi verilmiş mi? açıklanırken nasıl açıklanmış? mecazi anlamlardan örneksiz açıklanan var mı? veyahut bir söz dizisi bölünüp tek bir kelimesini açıklama gafletine düşülmüş mü?
ve lütfen, bana tek bir kişi ilk verdiğim örnekteki icat kelimesinin "gerçekmiş gibi gösterme çabası" anlamında kullanıldığı tek bir yer göstersin.
türkçe'de "k" harfinin okunuşunun "ke" olduğunu söyleyen ve bu göre ek alması gerektiğini söyleyen arkadaşlar, ne yazık ki ben buna da katılmıyorum. bazı kısaltmalar okunuşları ile galat-ı meşhur olmuşlardır. ve evet ben tdk'nın aksine burada da okunduğu gibi ek vermeyi tercih ediyorum. zira çoğu kimsenin tdk, pkk ve özellikle kdv gibi kısaltmalarda "k" kelimesini "ke" olarak seslendirdiğine şahit olmadım.