savaşın başında bf-109'da hız, tırmanma, dalış, silahlanma, zırh olarak spitfire, typoon, hurricane, la-5, yak-1, p-40, p-39, gibi ingiliz, rus, amerikan rakiplerinden üstün.

bf-109f4, bf-109g-2, bf-109g-6 hız ve tırmanma avantajı olduğu için
çatışmaya girip girmeme lüksünü veriyor.

bf-109la tek başına 50 tane rus uçağı ve spitfire savaşa bilirsin. irtifa avantajı sende ise.

erich hartman filo komutanı tek kolunu savaşta kaydediyor.
tek kolu ile savaşıyor, zaferler kazanıyor.

bf-109la dümdüz uç, dal çık yap. hız ve tırmanma oranını kullan kaç.

bf-109'g-6'ya rus la-7, yak-3 ve ingiliz spitfire 9 performans olarak rakip olabiliyor.

la-7 ve yak-3 1944 yılının yaz ayında savaşın son 9 ayında filolara veriliyor. sayı olarak ne kadarı rus filolarına veriliyor belirsizdir.

bu uçaklarda sadece uçuş performansı olarak
bf-109g-6'ya eşit. ateş gücü, cephane miktarı, zırh, ve motor dayanıklı olarak geridirler.

1 tane alman 20mm isabeti bile bazen bu uçakları düşürmeye yetiyor.

bf-109 sağa veya sola söndürmeye başlarsan, hız 700km'den, 200-250km kadar düşüyor. sürekli böyle düşük hızda uçamaya devam ederseniz. onca rus avcısı ve ingiliz avcısıdan biri sizi elbet tepeler.

adolf galand düşürdüğü uçağın etrafında daire çizerken kafasının arkasına 20mm top yiyor.
bf-109 pilot başlık zırhı hayatını kurtarıyor.

günter rall düşürdüğü uçağın etrafında daire çizerken arkan bir sovyet uçağı ateş ediyor. uçağı hasar alıyor, acil iniş yaparken bellini kırıyor. 7 ay hastahanede kalıyor.

aleksandr pokrişkin düşürdüğü bf-109 etrafında daire çizerken, bf-109 kanat adamı ateş ediyor,
p-39 isabet alıyor. paçayı zor kurtarıyor.

1944 kış ayında avrupa'ya p-51 gelmesi ile 400-600 kadar alman pilot ölüyor. almanlar bf-109g6'nın p-51 karşısında yetersiz olduğunu anlıyor.

a5m2, spitfire, yak-3 dönüşlü it dalışı için tasarlanmıştır, dönüşlü it dalışında çok üstündürler.
p-51 dönüşlü it dalaşında yak-3 eşit seviyededir.

p-51 hem dal-çık, hem dönüşlü it dalaşı yapabiliyor.

bf-109la 30 tane spitfire ve yak-3 kaçabilirsin. dalışla hızı 850km çıkar. spitfire ve yak-3 650km sonra kanat kırar.

la-7 680km sonra kanat kırar.

normal bir uçak yere doğru dalış yaptığı zaman hızı 500km ise 550km çıkıyor. spitfire ise dalışta hız 500km ise 450km'ye düşüyor. düşman uçak mesafeyi açıyor. spitfire dalış konusunda sıkıntılı.

bf-109 ve fw-190 irtifa yok, hız 550km.
spitfire ve yak-3 tam arkadan ateş ediyor. uçak hit alıyor.
bf-109 ile 8g çek. spitfre ve yak-9, 8g kanat kırar. bf-109 10g kadar kanatlar'ı dayanıyor.
p-51 10g kanat kırmaz

bu uçaklardan çok kolay kurtulma yöntemleri vardır.

https://youtu.be/oj_jgkrebho?si=f6pqwdvjv15mn8p4

7:28 bf-109g6'nın pilot'u tecrübeli.
hız 850km olduğu zaman bf-109 ile en küçük manevrada bile de kanat kırar.

850km hızda bile p-51 sert bir manevra yapıyor.

spitfire, yak-3, la-7 topları 600 metreye kadar etkili. namlu çıkış hızları çok düşük.

spitfire ve yak-3 makineli tüfeklerleri, 600 metreye kadar etkili.

spitfire 6 tane 7.92mm makineli tüfek ve yak-3'ün 2 tane 12.7mm makineli tüfeği, bf-109 ve fw-190 pek fazla zarar veremez.

p-51'in 6 makineli tüfeği hem çok etkili
1.3km kadar düşmanı vurabiliyor.
6 makineli tüfek uçağı düşürmese bile pilot'u öldürür, veya ağır yaralar.

4000 metre yukarıda turbosarj olmadığı için spitfire 9, la-7, yak-3 gibi uçakların motor performansı çok düşüyor.

4000 metre yukarıda p-51, p-47, p-38 başka bir çok olmuyor. p-47 ve p-38 menzilinden ötürü
batılı almanya'ya kadar gelebiliyor.

"p-38 ve p-47" p-51'den hızlı olmasına rağmen dönüşlerde çok kötü oldukları için dal-çık yaparak dümdüz uçuyorlar.

bf-109 ile p-47 ve p-38 manevra yapılarak atlatılabiliyor.

p-47 8 ton, tren gibi oda gibi büyük uçak.
ince pervaneli olan p-47 tırmanışta daha kötü.
bf-109 yukarı çekerek p-47 alt edilebiliyor.

uçaklarda en büyük sıkıntı irtfa almaktır. bf-109e4 ile piste uçak kaldırıp, 5000 metreye çıkmak 8 dakika zaman alır.

5000 metreden, 0 metreye dimdik aşağı inmek 40 saniyeden kısa sürer. aynı irtifayı kazanmak için 5 dakika zaman lazım.

irtfa varsa, enerji ve hız kazanılabiliyor.

ister bf-109, yak-3, spitfire, mig-15, f-86, f-100, hawker hunter, ister mirage-3, mig-21 uçur, düşmana sizin arkanızda olduğunuzu anlarsa, ortalama bir pilot ise 4000 metrede başlayan it dalaşı.

3-4 dakika sonra yerin 200 metre üstüne kadar devam eder.

eric hartman, sergey kramarenko, giora episten başarısının sırrını düşmanın onu fark etmeden düşmanı vurmasına bağlar. bu üç pilotun düşürdüğü uçakların %80 kendini görmemiştir.

4000 metre yukarıda p-51'in motor performansı biraz düşüyor. 4000 metrede
bf-109'un motor performansı biraz artıyor.

bf-109g14, bf-109g10, bf-109k4.
4000 metre yukarıda p-51 ve
bf-109'un şartlarını eşitliyor.

https://www.dailymotion.com/video/xqj3sm
6:40 p-51 pilot'u, 4000 metre yukarıda it dalaşı yapıyor. p-51 pilot korkmaya başlıyor.

p-51 performans düştüğünü ve bf-109 performansının artığını bilmiyor.

düşük irtifa, her açıdan p-51 üstün.

anlık hızlanma olarak p-51 daha hızlı.

bf-109 anlık hızlanma olarak daha yavaş.

sağa, sola manevralar
bf-109'un hızını kesiyor.

sağa sola dönüşlerde p-51 enerji kaybetmiyor.

bf-109 zırhlı olduğu için kanatlarda toplar olduğu için düşük hızlarda bu uçağı döndürmek çok zordur.

bf-109 sürekli irtifadan yararlanıp hızlanmak gerekiyor. irtifa 300 metre, hız 300km ise arkada p-51 varsa en iyi seçenek uçaktan atlamaktır.

p-51 6 makineli tüfek çok uzak mesafeye kadar gidiyor, p-51'in pilotu uzak mesafelerden bile mermileri izleyebiliyor.

p-51 ile nişan alıp hedefi vurmak çok kolaydır.

5500 metrede b-17 ve b-24'ler var.
6000 metrede p-51'ler bombardıman kolunun önünde ve arkasında uçuyor.

https://youtu.be/zx0urer_qty?si=eaf5dlbseiojk7k- 21:11.

bf-109g14 ile 30 kadar p-51d mustang birbirimize girdik.

bf-109'la herkes gözü kararmış gibi manevra yapıyor.

bf-109 ile ne manevra yaparsan yap p-51 ayak uyduruyor.
bf-109'dan daha hızlı olduğu için etrafta bulut yoksa peşindeki p-51'den kaçma şansın yok.

kafanızın arkasında 6 tane browning makineli tüfek var. 1 saniyelik atışta 150 mermi size doğru geliyor. 1300 metreye etkili ateş edebiliyor. her an ölüm riski mevcut.

dümdüz uçmamak gerekiyor.

p-51 çok kıvrak ve enerji tuttuğu için.
gerçek it dalaşı, p-51 ile yapılan it dalaşı.

p-51 çok kıvrak. yılan gibi istediği uçağa sokuluyor.

bf-109'la ne yaparsan yap, peşinden p-51 geliyor.

yüksek hızlı g dönüşleri yap p-51 takip ediyor.

yere doğru burnu ver, 1000 metre dal hız 850km olsun p-51 yine takip ediyor.

gazı kes, tona at. p-51 seni solasın. p-51 manevra ayak uyduruyor. anlık olarak daha iyi hızlandığı olduğu için daha da avantajlı hale geliyor.

p-51 grubu ile savaşmak aşırı efor gerektiriyor.
jimlastik yapmak gerekiyor.

erich hartman tek başına 4 p-51 düşürür. kanat adamına üsse geri dönmesini söyler. tek başına 8 p-51 ile savaşır. hayatının en zor uçuşu olur. asla dümdüz uçmaz.

https://youtu.be/wvkysbedejo?si=tzavvlb7scw3lnmt

1:37 erich hartman 8 p-51 ile savaşıyor.

çok kısa bir an olsa bile dümdüz uçamıyor.
üsse ulaşamıyor.

bazı 109 pilotları peşine p-51 takılınca aklına hangi manevra geliyorsa, yapıyor. bf-109'un sınırlarını zorluyor, o kadar çok g çekiyor ki, uçakta yapısal hasar oluyor.

en sonunda 3 p-51 rahat bir atış yapma fırsatı buluyor. aşırı g'lerden ötürü p-51'lerin silahları sıkışmıştır. ilk p-51'lerde silah sıkışması durumu vardır.

bf-109 pilotu neden ateş etmediklerine bir anlam veremez. bu olayı adolf galand anlatır. adolf galand ele geçirilen p-51 ile it dalaşını tekrar eder.

p-51'in yüksek g lerde makineli tüfek kayışı sorunu olduğunu anlar.

herman graf 200 uçak düşüren ilk pilottur.
2 tane p-51 düşürür. geriye kalan p-51'ler herman graf'ı kovalar. herman graf ne yapsa p-51'den kurtulamaz en sonunda çarpmayı dener.

uçağı sert yere indirir kolundan bacağından yara alır. kolu kesilmekten son anda kurtarılır. bir daha uçamaz

heniz knoke'nin peşine 8 tane p-51 takılır. hayatının en zor uçuşu olur.

p-51 karşılaşırsanız yaşama şansınız %50'dir.

nevada reno uçak yarışlarında modifiye edilmiş bir adedi 500 mil/saat sürate çıkabiliyormuş.
2011 yılında kaza yaparak 11 izleyici ve pilotun ölümüne sebep olmuş.

ilk olarak aralık 1943'de avrupa anakarasına uçan p-51b uçakları , şubat 1944'e gelindiğinde amerikan hava kuvvetleri gezegende o güne kadarki görülmüş en büyük bombardıman ve hava akını dizinlerini icra ederken bombardıman uçaklarına refakat eden avcı uçağı uçağı gücünün %15'ini oluşturuyorlardı ancak neredeyse düşürülen tüm alman uçaklarının yarısından sorumlulardı.

görsel

kaynak

p-51 uçakları 213,873 sortide avrupa'da 4,950'si havada ve 4,131'i yerde olmak üzere toplam 9,081 mihver uçağını imha ettiler.

avrupa'daki ihtiyaç ve b-29'ların refakat avcı uçakları olmadan da görevleri tamamlayabilmeleri nedeniyle japonlara karşı daha az aksiyon gören p-51 mustang'ler pasifik cephesinde ise 1,062 uçak ve 254 geminin yanında bir sürü demiryolu taşıtı da imha ettiler.

çift kademeli süperşarja packard v-1650 merlin motoru ilk olarak packard (rolls royce) v-1650-3 varyantı ile p-51b'de hizmete girmişti, p-51 mustang'in savaşta en fazlqa sayıda üretilen ve yaygın hizmet veren modeli olan p-51d'de v-1650-7 varyantı kullanılmıştı, daha üretilen çoğu p-51b/c modelinde de bu motor kullanılacaktı.

amerikan packard v-1650 motoru ingiliz rolls royce merlin'in lisansli üretim versiyonuydu ve p-51a'nın tek kademeli süpersarja sahip allison v-1710-39 motorundan çok daha üstün bir performans koyuyordu.

ancak packard v-1650 merlin sadece allison'un motorundan değil, kendisini baz alınarak geliştirildiği rolls royce merlin'den daha üstündü. bunu sebebi ingilizlerin yoksun olduğu indiyumdu. gümüş-kurşun alaşımı indiyumla birlikte motorları korozyona karşı ekstrem seviyede dayanıklı hale getiriyordu, bu ikinci dünya savaşında amerikan motorlarını sadece ingiliz motorlarına karşı değil ikinci dünya savaşındaki diğer tüm ülkelerin uçak motorlarına karşın üstün kılmıştı.

savaşta abd dışında ingiltere, kanada ve avustrulya gibi commonwealth ülkerinde hizmet veren uçağın hizmete giren ve girmeyen pek çok varyantı üretildi. seri üretilen nihai model p-51h idi. p-51h'nin maksimum hızı saatte 783 kilometreydi, bu p-51d'nin maksimum hızından 80 km daha fazlaydı. p-51h simmons otomatik kontrol ünitesi ve sıvı enjeksiyonu sayesinde war emergency power ile packard v-1650-9 motorundan 2,218 beygirlik bir güç alabiliyordu.

kore savaşında jet motorlu f-80 shooting star'ın çok uzun bir pist gerektirmesi nedeniyle japonya'dan güney kore'ye p-51d uçakları konuşlandırılmış, (o zamanki isimleri ile f-51) ve ekstra olan abd'den uçak gemileri ile de p-51d uçakları kore'ye sevk edilmişti.

p-51h ikinci dünya savaşında hizmet görmezken kore savaşında da hizmet görmedi zira p-51d çok daha fazla sayıda bulunuyordu, pilotlar onunla çok daha fazla deneyimliydi ve yedek parçası çok daha boldu.

p-51h nihai seri üretilmiş mustang iken, prototip olarak kalmış ve kalmamış, 15,586 adet üretilmiş tüm p-51'ler arasından arasındaki asıl nihai mustang ise p-51g'ydi.

p-51g diğer mustanglerin aksine 5 pervaneye sahipti ve ve 6,090 metreye 3 dakika 51 saniyede tırmanmıştı.

bu görsel gösteriyor ki neredeyse saatte 800 kilometre ile p-51g yapılmış en hızlı mustang idi. başlıkta iddia edildiği gibi eğer almanay doğuda ve zafer kazansa ve işler farklı bir yöne gitse ikinci dünya savaşının sonlarına doğru geliştirilmiş, savaş esnasında geliştirilirken tasfiye edilmiş; hiç hizmet görmemiş veya kısıtlı hizmet görmüş savaşın standart avcı uçaklarından daha pahalı ve daha gelişmiş olan ta-152h gibi ''superprop''lar mustang'lere karşı daha üstün bir performans gösterebilecekler miydi ?

hayır. zira o durumda da p-51 mustang'in bf-109 ve fw-190'lara yaptığını republic xp-72'ler ta-152'lere yapacaklardı.

kill listi alman trenlerinden messerschmitt 262'ye uzanan p-51 mustang avrupa göklerinden hava üstünlüğünü amerikalıların almanlardan almasını ve almanya'yı bombalaya bombalaya yontma taş devrine geri göndermesini sağladı.

16mm silah kamerasının savaştaki video kayıtları için : (bkz: #124960500)

tanım : luftwaffe'yi katletmiş olan ikinci dünya savaşının en başarılı avcı uçağı.

b-17 flying fortress bombandıman tayyareleri, avcı uçaklarını menzili yetmediği için, refakatsiz her görev dönüşü filonun yarısını kaybedip, ağır hasar ve personel kaybı yaşıyordu. p-51 mustang'ler savaşa katılıp, hız ve menzil avantajıyla b-17'lere eşlik etmeye başlayınca, ibre uçan kalelerden yana dönüyor.

luftwaffe, bu saldırılara angaje olmak için hem daha kalabalık, hem de daha bir hınçla saldırmaya başlıyor. önceleri bombardıman uçaklarının yakın düzende uçan p-51'ler, büyük gruplar halinde vur-kaç saldırıları yapan alman avcı uçaklarına karşı, saldırı imkanlarını kısıtlamaktaydı. daha sonraları mustang'ler geniş bir alana yayılarak daha kalabalık bir refakat taktiği benimseyerek, saldıran luftwaffe tayyarelerine ağır kayıplar verdirmişlerdir.

bunu gören amerikan genelkurmayı, normandiya gibi büyük bir çıkarma ve işgal planı öncesi, luftwaffe'nin belinin kırılması için bombardıman filolarını yem olarak kullanıp, bunlara angaje olan alman uçaklarına, p-51'ler ile büyük kayıplar verdirme gibi bir strateji benimsemişler, büyük oranda da başarılı olmuşlardır.

almanlar p-51 mustang'in laminer akışlı kanat dizaynından o kadar etkilenmişlerdi ki ele geçirdikleri chalais-meudon'da bulunan rüzgar tünellerinde testler yaptırmışlardı.

mustang'in muadili olacak bir alman uçağının üretilmesi için baskı yapıldığında erhard milch umutsuzca ''der mustang liegt in einer anderen classe'' yanıtı verecekti.

avrupa'da 9,081 mihver uçağını imha eden mustang bir hava kuvvetlerinin hayalini kurabileceğinden bile daha üstün bir performans ortaya koymuştu zira uçak sadece luftwaffe'yi avlayarak avrupa göklerinin kontrolünü anglosaksonlara verip almanya'nın yer kabuğundan kazınmasını mümkün kılmamış, bir de bunu diğer avcı uçaklarından daha ucuz bir maliyetle yapmıştı. (sayfa 23)

chuck yeager'ın yakın arkadaşı olan as pilot bud anderson 27 mayıs 1944'te karşılaştığı ''imkansız'' manevralar yapan usta bir alman pilotun kullandığı messerschimitt bf 109 ile girdiği dogfight'ı kendi becerisinden ötürü değil, mustang'ın bf-109'dan daha üstün bir uçak oluşundan ötürü kazandığını anlatacaktı.

(bkz: #166273747)

(öncesinde spitfire ve messerschmitt bf 109'dan bahsetmiştim okumak isteyene #164590644)

spitfire'daki tecrübelerini ingilizler, amerikalılarla birlikte çalışarak birleştirip bu uçağı ortaya çıkarmıştır.alman tarafıyla kıyaslarsak;

hem bf 109 hem de p51 12 silindirli motorlara sahipti. bf 109, daha sonraki 206 modellerinde 1.330 beygir gücüne ve 2.600 rpm'ye kadar üretebilen daimler-benz db 601 ila 605 motorları taşıyordu. p-51, 1,800 beygir gücü üretebilen bir rolls-royce merlin motoruna sahipti, xıı tipi 14 bin feet'te 3,000 rpm üretebiliyordu, xx tipi ise 10 bin feet'te 2,850'den başlayan bir rpm oranına sahipti.

basitçe söylemek gerekirse, p-51 daha hızlı gidebiliyordu çünkü daha yüksek bir irtifada daha yüksek bir beygir gücüne ve daha yüksek bir rpm değerine sahipti, p-51 esasen çok daha yüksek irtifalarda daha iyi performans gösterebiliyordu. bu üç önemli şey anlamına geliyordu;

1. bf-109'un 359 mph hızına karşılık 437 mph hız yapabiliyordu, yani 78 mph daha hızlıydı;
2. tırmanma yüksekliği bf-109'unkinden 5,400 feet daha yüksekti
3. bf-109'dan 171 mil daha uzağa gidebiliyordu.

[daha iyi anlaşılması için]

171 mil yaklaşık = 275 km

5.400 feet yaklaşık = 1,645 metre

437 mph yaklaşık= 703 km/saat

tüm bunları tek kelimeyle özetlemek gerekirse, beygir gücü farkı barizdi ve bu güç
p-51'i daha hızlı kılıyordu.

ayrıca motorun çok daha fazla takviyeyi kaldırabilme kabiliyetiyle çok ilgisi var. daha yüksek irtifalarda boostlama motora fazladan beygir üretme yeteneği kazandırır. almanlar yakıt problemleri yüzünden motoru patlatmadan yeterince yüksek bir boostlama basıncı elde edemediler. mustang, patlamadan motor silindirinin yüksek basıncına dayanabilecek yakıta sahipti müttefiklerin sonuçta sınırsız kaynağı vardı. almanların durumu şöyle özetleyebiliriz; adamlar sokak lastikleri ve pompa benzinini kullanırken müttefikler yarışlarda kullanılan lastikleri ve yakıtı kullanıyordu.

dipnot:spitfire'ın negatif g baskısı altında karbüratörlü motorunun yakıtı dengeli dağıtamaması yüzünden oluşan yakıt açlığına bağlı durma durumu için zaten bayan shilling'in deliği adı verilen icat çoktan çıkarılmıştı.bu yüzden p-51 mustang'lerin böyle bir sorunla uğraşması da gerekmeyecekti.

edit ekleme:95 oktan ile 150 oktan benzin arasındaki eşitsizlik, luftwaffe'nin içten yanmalı pistonlu motorlardan vazgeçip yalnızca jet motorlarına odaklanmasına daha fazla sebep oldu çünkü bu motorlar temel olarak gazyağı, dizel gibi her şeyi yakabilir ve oktan derecesi arasındaki fark bir jet motoru için hiç önemli değildi içten yanmalılara kıyasla.

almanlar servis bakımın kısa olmasından mütevellit savaşın ilerleyen dönemlerine kadar jet motoru geliştirmeye odaklanmadılar.
kimyasallar ve kömür tozu ya da sadece kömürle çalışan jet roket motorları kullanan yüksek hızlı uçakları tasarlayan uçak mühendislerini görmezden geldiler.(bkz:hermann göring) bu adamlar savaş başladığında büyük uçak üreticileri için çalışıyorlardı ve radikal tasarımlarından dolayı üst yönetimi rahatsız ettikleri için 1942-1943 yıllarında kovuldular. alman hükümetinin bir miktar mali yardımda bulunması ve uçak hurdalıklarından kullanabilecekleri ne varsa toplamalarına izin vermesiyle kendi başlarına yola çıktılar. abd ordusu onlara herhangi bir şey inşa etmeden önce ulaştı ve onları planları, test motorları ve rüzgar tüneli modelleriyle birlikte abd'ye gönderdi. orada amerikalı uçak mühendisleri planlarını incelediler, motorları ve modelleri test ettiler ve henüz yapılmamış olanları yaptılar. sonuçlardan çok etkilendiler ve almanya'nın tasarımlarını görmezden gelmeyi seçtiği için müttefiklerin şanslı olduğunu söylediler çünkü bunlar ağır bombardıman uçaklarına büyük zarar verebilirdi.

edit2: me-262'de jet motorların değişim süresi çok kısaydı. optimize edilmiş yakıt ve elektrik bağlantıları sayesinde motor başına 30 dakikadan az bir süre mümkün olabiliyordu. fakat jet motorlarının üretimi ve revizyonu, son dönem yüksek performanslı pistonlu motorlara kıyasla daha az karmaşık ve daha ucuzdu. bu da servis bakımının kısa aralıklarla olması dezavantajına karşın avantaj sayılabilecek bir durumdu. ilk alman jetleriyle ilgili asıl sorun bu kısa servis bakım süresinden ziyade güvenilmez çalışmaydı. özellikle manuel yakıt kontrolü ile aksiyel kompresör kararsızlıkları ve düşük türbin ısı direnci bir sorundu. gaza çok hızlı basmak, türbin kanatçıklarını yakan çok fazla yakıt enjekte ediyor ve kompresörde kararsız hava akışı yaratıyordu. otomatik bir yakıt kontrolü geliştiriliyordu ve sorunları azaltabilirdi ancak savaşın sonunda henüz seri kullanıma hazır değildi.

edit3(aksiyel kompresörler hakkında):aksiyal pistonlu kompresörler, adından da anlaşılacağı üzere pistonların aksiyal bir hareketle sıkıştırma işlemini gerçekleştirdiği kompresörlerdir. bu kompresörler, özellikle yüksek basınç gerektiren uygulamalarda tercih edilirler.aksiyal pistonlu kompresörler, bir silindir ve bu silindir içinde doğrusal hareket yapan pistondan oluşur. piston tek yüzeyi ile sıkıştırma yapabileceği gibi, dönüşümlü olarak iki yüzeyi ile de sıkıştırma yapabilir. iki yüzeyi ile sıkıştırma yapan pistonların her iki yüzeyinin de eşit büyüklükte olması gerekmez. şekillerde örneği verilen pistonlu kompresörlerde olduğu gibi görsel, piston yüzeyleri sıkıştırılan havanın hacmi ile orantılı olarak farklı büyüklüklerde olabilir. düşük basınçlarda çalışan kompresörler genellikle pistonunun tek yüzeyi ile sıkıştırma yapan, iki kademeli ve ara soğutmalı kompresörlerdir. kademe basınç oranı 2.5 -3.5 arasında değişir. kapasiteleri nispeten yüksektir. aksiyal pistonlu kompresörler buhar gücü veya elektrik enerjisi ile tahrik edilirler. buhar gücünden yararlanmak hem ekonomik olmakta hem de kompresörün çalıştırılması açısından kolaylıklar sağlamaktadır.

yüksek kapasiteli kompresörlerde genellikle buhar gücünden yararlanılır küçük kapasiteli pistonlu kompresörler ise sadece elektrik motorları ile tahrik edilirler.

p-51d modelinin gövde, kanat ve motor yapısını incelemek isteyenler için çok güzel bir video:

https://youtu.be/hjsrqme0b3s?si=gudl7xs2bijjisry

büyüleyici bir uçak. uzun süredir insan yapımı bir şeyden bu kadar etkilenmemiştim. sanat eseri gibi…

erich, 1944 baharında p-51 mustang'lerle yaptığı bu beş muharebeyi çekoslovakya'ya geri dönerken yaptığı hava yolculuğu sırasında tekrar gözden geçirdi. romanya'da amerikalılarla savaşmasının üzerinden neredeyse bir yıl geçmişti. şimdiye kadar kesinlikle daha güçlü olacaklardı. deutsch brod'a indiğinde, ı/jg-52'deki yoldaşları endişelerini doğruladı. amerikan avcı uçakları düzenli olarak çekoslovakya semalarına giriyordu. birkaç gün içinde, altın şövalye yine usaf'ın mustang'leriyle boğuşuyordu.

prag'a doğru ilerleyen bir rus bombardımanı rapor edilmişti.erich kalkış emri aldı. bombardıman uçaklarının önünü kesmek
için bir kol alacaktı. bimmel her şeyi hazırlamıştı ve erich dakikalariçinde havalandı, prag'a doğru yöneldi ve sert bir şekilde tırmandı.

21,000 fitte alçaldı ve gökyüzünü taramaya başladı.

rus kuvvetleri kısa sürede göründü. erich 30 kadar bombardıman uçağı saydı, bunlar amerika tarafından, ruslara ödünç verilen a-20 douglas boston'lar ve rus pe-2'lerinden oluşan karışık bir formasyondu. yak-9'lar ve p-39 airacobra'lardan oluşan yaklaşık 25 avcı uçağı üstten koruma sağlıyordu. kızıl avcı uçakları yaklaşık 12,000 fit yüksekliklteydi. erich telsizini açtı.

"iki unsur halinde saldırın."

güneş arkasındayken, erich lövyeyi ileri itmeye ve düşman kuvvetlerinin üzerine dalmaya hazırdı. tereddüt etti. sezgileri onu dürtükledi. sonra gözünün ucuyla, kendi unsurundan biraz daha yüksekte, batıdan alçalan ve yaklaşan bir duman izi gördü. ilk düşüncesi daha fazla 109'un saldırıya katılmak için geldiğiydi, ama yabancılardan gelen bir dizi gümüş parıltı onların dost olmadığı gösteriyor bu. cilali metal yüzeyler uzun zaman önce alman avcı uçaklarında kullanılmaz olmuştu. tüm luftwaffe uçakları boyalıydı. güneşte parlamazlardı. cilalı yüzeyler genellikle tek bir anlama gelirdi: amerikalılar. yakında yabancılar tanınabilir olacaktı. p-51 mustang'ler!

gümüş rengi uçak, irtifalarını korudukları sırada erich ve destek pilotunun yaklaşık üç bin fit altına geldi. p-51 mustang'ler rus örtüsünün üç bin fit üzerinde yavaşça daireler çizmeye başladılar amerikalılar erich'i üzerlerinde görmemişlerdi. arkasındaki güneş ve irtifa avantajıyla, klasik bir dalış için şartlar mükemmeldi. ruslar ve amerikalılar artık arkalarına bakmak yerine açıkça birbirlerini izliyorlardı. zamanlama harikaydı. erich telsizini açtı.

"sadece bir geçiş yapacağız. p-51 mustang'lerin arasından aşağıya rus üst örtüsünün arasından aşağıya ve bombardıman uçaklarının arasından aşağıya."

2 me-109 tam güçle p-51 mustang'lerin üst çemberine doğru kükreyerek ilerledi. yıldırım gibi yaklaşan erich'in avcı uçağı bir salvoyla kısa bir süre sarsıldı ve en arkadaki p-51 mustang ona neyin çarptığını asla anlayamadı. p-51 sendeledi ve kontrolden çıktı, dönmeye başladı, dumanı tüttü ve enkaz döktü. erich sığ bir dönüşte, ön cami doldurarak ölümcül mesafeye giren bir sonraki p-51 mustang'i buldu. erich'in salvosu
p-51'in motor bölümünde patladı ve amerikan uçağı aniden burun üstü yattı. vurulan mustang devrilerek erich'in yanına daldı, kontrolden çıktı, yoğun şekilde tütüyor ve son çarpışmaya doğru koşarken yapısal parçalarını döküyordu. erich'in motoru çığlık atıyordu ve karaya bir, rus avcı uçaklarnin arasından tam gaz ilerlerken titriyordu. avcılara ateş etme şansı yoktu. çok hızlı gidiyordu. şimdi de boston bombaardıman uçaklarına, cehennem gibi yaklaşıyorlardı. silah tetiklerini sıktı ve bir bombardıman uçağından
kopan parçaları gördü. isabet! isabet! evet, ama ölümcül değil. bombardıman uçakları boyunca ilerledi ve sonra beyin yakan yükselme.

vücudundaki korkunç yerçekimi erich'i anlık bir baygınlığa sürükledi. görüşünü korumak için lövyenin üzerindeki baskının bir kismini serbest bıraktı. 109 inleyerek çekilme eğrisini tamamlayıp bombardıman uçaklarıyla neredeyse aynı seviyeye geldiğinde, erich kuyruğunu kontrol etti. destek pilotu hâlâ yanındaydı, ikinci unsur ne durumdaydı? gökyüzünü araştırdı.

ikinci unsur müttefik formasyonunu yararak aşağı indi. bir mustang daha alevler içinde yere çakıldı ama pilotu uçağı terk etti ve erich yuvarlanan uçağın arkasındaki ipek dalgasını gördü. dönüş zamanını ayarlayan erich, ikinci unsur çekilirken ona katıldı ve dört 109'un dördü de hızla uzaklaştı, kamufle edilmiş uçakları yukarıdan fark edilemiyordu.

erich geriye dönüp baktığında, blitzkrieg'in beklenmedik ve vahşi bir sonucunu gördü. rus yak'ları ve airacobraları amerikan p-51lerle it dalaşına girmişlerdi! erich saldırısını gerçekleştirdiğinde ruslar amerikalıları izliyordu. şüpheli kızıl pilotlar amerikalıların kendilerine saldırdığını düşünmüş olmalıydılar. rus bombardıman pilotlarını panik kapladı. bomba yüklerini fırlatıp boş bir araziyi havaya uçurduktan sonra rotalarını tersine çevirdiler. görevlerini terk ediyorlardı.

rus-amerikan it dalaşı büyük bir hızla devam ediyordu. erich uçakların arasından üç
yak-9'in alevler içinde yere çakıldığını, bir
p-51 mustang'in ise glikol püskürterek güneye doğru yalpalayarak gittiğini gördü. erich inanamayarak başını salladı. müttefikler olarak ruslar ve amerikalılar birbirlerine pek güvenmiyor gibiydiler. hartmann, me-109'u burun üstü düşürüp eve doğru yol alırken içten bir kahkaha atmaktan kendini alamadı.

savaşın sonu çok yakındı. amerikalılar savaşı kazandıklarını biliyor erich ve p-51 mustang'ler arasında daha fazla muharebe olmayacaktı. gibiydiler ve kendilerine güveniyorlardı, sayıları fazlaydı ve kendilerinden emindiler. büyük gruplar halinde avrupa üzerinde istedikleri gibi dolaşıp bulabildikleri her düşmana saldırırken kendilerini güvende hissediyorlardı.