kuantum mekaniği alışagelmişin dışında bir kavram olması nedeniyle birden fazla yorumla açıklanmaya çalışılır. kopenhag yaklaşımı; bohm yorumu
* ve paralel evrenler yorumu gibi değişik yorumlardan biridir.
niels bohr tarafından oluşturulmuştur. bilinçli gözlemin etkilerini göstermesi bakımından oldukça devrimseldir. heisenberg için fiziksel dünya gözlenen ve gözleyen sistem arasında bir sınır içerir. bohr ise böyle bir sınır olmadığını, iki sistemin bölünemez bir bütün halinde olduğunu söyler. biri olmadan diğerinden söz edilmesi mantıksızdır.
yorumun temeli şudur: bir ölçüm yaptığımızda sistem geri dönülmesi imkansız bir şekilde değişir. ölçme işlemi, ölçülen nesne ve sistem üzerinde bir etki meydana getirir. bu gözlenen nesnelerin tamamlayıcı özellikleri ise aynı anda gözlenemez. bir elektron aynı anda hem parçacık hem de dalga davranışı gösteremez. o anda sadece biri gibi davranabilir ve bu davranışın gerçekliği hakkında bir şey söylenebilmesi için mutlaka bir ölçüm yapılması, doğrudan gözlenmesi gereklidir. aksi halde gerçekliği hakkında bir şey söylemek mümkün değildir.
paradokslara sebep olması ve açıklamakta yetersiz kaldığı konular
* sebebiyle bu yorumun tatmin edici olmadığını düşünenler tarafından oluşturulan çoklu dünyalar ise çok daha zihin bulandırıcı ve rahatsız edici bir yorumdur.
hugh everett'e göre aynı anda birden fazla durum gerçektir. birden fazla gerçeklik ise evrenin olasılıklara bölünmesi yoluyla mümkündür. kopenhag yaklaşımının açıklayamadığı dalga fonksiyonunun indirgenmesi olayının aslında hiç olmadığını, bir seçim yapmak durumunda kalırsa evrenin alternatif evrenlere bölünerek birden fazla gerçeklik oluşturduğunu söyler. alternatif kuantum durumu arttıkça birbirine paralel uzanan evrenler de artacağından sonsuz sayıda evrenden söz edilebilir.
sonsuzluğu tartışılan bir uzayda sonsuz sayıda evren fikri ve elbette bunun kanıtlanmasının veya çürütülmesinin de imkansız oluşu bu yorumun kopenhag yaklaşımı gibi tatlış olmadığını gösteriyor. siz hangisini beğenirseniz seçin işte birini. fringe mesela paralel evrenleri, kuantum dolaşıklığını ve evrenler arası aşk yaşamanın ve bilgi aktarımının mümkün olduğunu söylüyor. ama ben burada sefalet çekerken paralel evrendeki diğer ben saadet yaşıyorsa canım sıkılır.
(bkz:
epr paradoksu)
(bkz:
schrödinger'in kedisi)
*(bkz:
dalga fonksiyonunun indirgenmesi)