jean-claude van damme – en iyi 20 film(
kas, tekme, intikam, onur,zaman yolculuğu, kan ve biraz melankoli.)
1.
bloodsport (1988,
newt arnold)****
frank dux'un gerçek(!) hikayesi. gizli dövüş turnuvası “
kumite”de dövüş, onur,
dostluk ve van damme'ın kaslı bacakları. dönemin ruhu bu filmde.
2.
kickboxer (1989,
mark disalle)
kardeşi felç edilince tayland'a gider, dövüşmeyi öğrenir, intikam alır. eğitmen sahneleri, slow-motion tekmeler, kumda dövüş sahnesi unutulmaz.
3.
universal soldier(1992,
roland emmerich /
dolph lundgren)
ölü askerleri
cyborg yapıp savaştırıyorlar. van damme hem makine hem insan.
lundgren'le olan final kapışması efsane.
4.
timecop (1994,
peter hyams)****
zaman yolculuğu yapan bir polis. aksiyon + bilimkurgu = 90'lar video kaset kültü. van damme'ın dramatik tonunu da gösterdiği ender filmlerden.
5.
hard target (1993,
john woo)*****
avlanmak üzere evsizlerin seçildiği ölüm oyunu. new orleans, motosiklet, yılanı yumruklama sahnesi ve van damme'ın en stilize hali.
6.
lionheart /
wrong bet(1990,
sheldon lettich)****
kardeşi öldürülünce ailesini kurtarmak için yeraltı dövüşlerine katılıyor. sokak dövüşü sahneleri hâlâ harika. duygusal tonu yüksek.
7.
sudden death (1995,
peter hyams)**
hokey maçında geçen bir “
die hard” versiyonu. van damme burada tekme atarken çocuk kurtarıyor ve mutfakta maskotla dövüşüyor!
8.
death warrant(1990,
deran sarafian)**
hapishaneye gizli görevle girer, içeride organ mafyası ve cellat vardır. kapalı mekanda dövüş, van damme'ın soğuk bakışları ve klasikleşen tekmeler.
9.
double impact (1991, sheldon lettich)****
ikiz kardeşleri oynuyor: biri asi, biri disiplinli. hong kong sokakları, mafya ve bolca iç çekişme. aynı sahnede iki van damme = 2 kat tekme.
10.
the quest (1996,
jean-claude van damme– yönetmen)**
kendi yönettiği film. 1930'larda gizli dövüş turnuvası. bloodsport'un dönem versiyonu gibi. büyüleyici lokasyonlar, biraz ruh, çokça dövüş.
11.
jcvd (2008,
mabrouk el mechri)***
kendisini oynadığı, ironik ve kırılgan bir film. kariyeri düşüşteyken soygun ortasında kalıyor. melankoli + meta sinema + şaşırtıcı oyunculuk.
" gerçek hayat, sinema gibi değil. kamera yokken bile ayağa kalkmalısın.”
jcvd (2008)
– kendini oynadığı ve hayatıyla hesaplaştığı dramatik sahnede.
gerçek van damme'dan çıkmış gibi.
12.
in hell (2003,
ringo lam)**
karısını kaybedip
rus hapishanesinde hayatta kalmaya çalışıyor. duygusal olarak yıpranmış ama dövüşten vazgeçmemiş bir adam.
13.
replicant (2001,
ringo lam)**
katilin klonunu yetiştirip suçları çözmek isterler. van damme burada hem kötü hem masum karakteri oynuyor. beklenenden derin.
14.
the order (2001,
sheldon lettich)**
jerusalem'de geçen,
indiana jones havasında aksiyon. van damme'ın daha spiritüel arayışlara girdiği bir film.
15.
enemies closer (2013,
peter hyams)**
kötü adam rolünde. göl ormanında geçen kedi fare oyunu. van damme burada psikotik bir vegan terörist!
16.
nowhere to run (1993,
robert harmon/
rosanna arquette)**
kaçak bir mahkum, dul bir kadını koruyor.
western havasında geçen sade ve insani bir aksiyon filmi. duygusal tonu tatlı.
17.
no retreat, no surrender (1986,
corey yuen)**
van damme kötü adam burada, genç bruce lee hayranına karşı. hollywood çıkış noktası. karate kid'in b-movie kuzeni gibi ama eğlenceli.
18.
black eagle (1988,
eric karson)**
soğuk savaş temalı casusluk ve dövüş karışımı.
sho kosugi ile karşı karşıya. aksiyon zayıf ama nostalji ve havalı pozlar tam doz.
19.
assassination games (2011,
ernie barbarash)**
iki kiralık katilin zoraki işbirliği. düşük bütçeli ama stil sahibi, olgun van damme döneminden gizli kalmış bir iş.
20.
legionnaire (1998,
peter macdonald)**
fransız lejyonunda geçen epik aksiyon. van damme burada şaşırtıcı şekilde dramatik ve ciddi. farklı bir yanını görmek isteyenlere.
her savaş dışarıda başlamaz. bazıları içeride başlar.”
assassination games (2011)
– kiralık katil karakterinin pişmanlıkla harmanladığı ağır repliği.
van damme'ı sadece kaslı vücudu ve yüksek tekmeleriyle hatırlamak, bu adamın sinemadaki etkisini küçümsemek olur. o, sinemanın rafine ya da entelektüel yüzü değildi; tam tersine, onun sayesinde salon sinemasına gidemeyen milyonlarca genç, video kaset kiralayarak sinema duygusuyla tanıştı. bugün “video efsanesi” denilen kavramı yaratanlardan biri o. dönemin sylvester stallone ya da schwarzenegger gibi daha büyük bütçeli yıldızları varken, van damme kendi kulvarında daha sokaktan, daha samimi bir figürdü. o filmleri izlediğinde “ben de dövüşebilirim” ya da “ben de ayağa kalkabilirim” dedirten bir tarafı vardı.
filmlerinde hep bir intikam, aile onuru, dostluk ve yeniden ayağa kalkma teması vardı. hikâyeler belki klasik ama bu duygular evrenseldi. ve van damme, her zaman karakterine bir yaralanmışlık, bir yalnızlık eklerdi. “kickboxer”daki eric'in felç olmasıyla başlayan intikam, ya da “lionheart”ta kardeşinin ölümüyle dövüş kulüplerine girmesi… tüm bunlar onun sadece dövüşçü değil, aynı zamanda kaybeden ama vazgeçmeyen bir adam olduğunu gösteriyordu.
ve evet, split hareketi… bugün bir aksiyon ikonunun karizması denince akla gelen ilk şeylerden biri. fakat bu gösterinin arkasında yıllarca süren karate, kickboks ve bale disiplini var. kendisini tam anlamıyla bedenini konuşturarak ifade eden bir oyuncu. bu yüzden o dönem “acting” kavramı sadece mimik değil, fiziksellikle de ölçülüyordu ve van damme bunu en iyi yapanlardandı.
zaman geçtikçe yıldızı sönmeye başlasa da “jcvd” gibi filmlerle “ben hâlâ buradayım” dedi. kamera karşısında sadece kaslarını değil, kalbini de açtı. bu filmde bir banka soygununun ortasında rehin alınan, başarısız bir film yıldızını —yani kendini— canlandırdı. gözleri doluydu, sesi titriyordu ve bir sahnede, kameraya dönüp izleyiciye içini döktü. o an, sinema tarihindeki en çarpıcı “gerçek karakter çözülmesi” anlarından biridir.
van damme artık yaşlandı, eskisi gibi tekme atmıyor belki, ama hâlâ bir ikon. üstelik kendisiyle dalga geçebilen, geçmişine sahip çıkan ve sadık hayranlarıyla bağını koparmamış bir yıldız. onun gibi sokaktan gelip hollywood'a uzanan ve hâlâ kendi kültünü yaşatabilen başka kaç aktör var ki?
1. monaco forever (1984)
henüz ana karakter değil, bir figüran olarak sahneye çıktığı bu yapımda genç van damme kısa bir karate denemesiyle ekran belirdi. küçük olsa da o split'ler gözlerden kaçmadı — kariyerin minik kıvılcımı burada yanmaya başladı.
2. no retreat, no surrender (1985) / retroceder nunca, rendirse jamás
corey yuen yönetiyor ve van damme, ivan adında acımasız bir rus dövüşçüyü canlandırıyor. bu ilk büyük antagonist rolü, onun dövüş sahnelerinde ne kadar güçlü olabileceğini gösterdi.
3. bloodsport (1988) / kan sporu
yamamoto'da geçen kumite turnuvasında frank dux olarak dövüşüyor. newt arnold yönetmiş ve van damme'ın kariyerinin kırılma noktası. video kaset raflarında efsane haline geldi, gerçekmiş gibi anlatıldı hem de büyük gişe başarısı oldu.
4. black eagle (1988)
van damme düşman karakter andrei rolünde yer aldı. dövüşçü karizmasının yanında soğuk, acımasız unsurları da başarıyla yansıttı.
5. cyborg (1989)
albert pyun yönetiyor, post-apokaliptik atmosfer içinde van damme robot gibi güçlü bir savaşçıya dönüşüyor. cyberpunk çizgileriyle zamanından öteydi.
6. kickboxer (1989)
van damme hem başrol hem de senaryo yazımında yer aldı. kardeşinin felç olması sonrası muay thai öğrenen kurt sloane'ın hikayesi — tayland çöllerinde adeta ruhsal bir dövüş.
7. death warrant (1990)
deran sarafian yönetiyor, van damme içeride organ kaçakçılığı olan bir hapishaneye sızıyor. karanlık atmosferi ve dar alan dövüş sahneleriyle dikkat çekiyor.
8. lionheart (1990)
van damme senaryo yazımına katkı sağladı, aslında karısının ölümünden sonra dövüş kulüplerine giren eski asker leo'yu oynuyor. aile teması ve duygusallık aksiyonu besliyor.
9. double impact (1991)
sheldon lettich'in yönettiği filmde van damme ikiz kardeşleri canlandırıyor. prova gerektiren ikili sahnelerle gürleyen aksiyon ve van damme'ın iki yüzü…
10. universal soldier (1992) / evrensel asker
roland emmerich yönetiyor: van damme ve lundgren ressuscitated askerler. cyberpunk temaları ve askeri sistem eleştirisiyle dönemin sınırlarını zorlayan bir film.
11. nowhere to run (1993)
robert harmon yönetmiş. van damme, kaçarken çocuklu bir kadınla bağ kuruyor. aksiyonla aile teması iç içe gidiyor, dramatik tonu güçlü.
12. hard target (1993)
john woo'nun abd'deki ilk aksiyon filmi. van damme burun buruna avcılarıyla dövüşüyor. güvercinler, silahlar ve van damme; tam woo klasiği.
13. timecop (1994)
peter hyams yönetiyor; van damme zaman polisi max walker. teknoloji, adalet, geçmişe müdahale gibi temalaryla tempolu bir bilimkurgu aksiyonu.
14. street fighter (1994)
video oyunu uyarlaması: van damme, kol. guile karakteri. stilize koreografi olmayan ama pop kültür anlamıyla ilginç bir deneyim.
15. sudden death (1995)
peter hyams ile tekrar; nhl stadyumunda teröristlerle mücadele eden itfaiyeci van damme. zamanla yarışan gerilim, aksiyonun merkezinde.
16. the quest (1996)
van damme'ın yönetmenlik denemesi: christopher dubois adında bir dövüşçünün egzotik yolculuğu. roger moore da rol alıyor. epik, uluslararası dövüş turnuvası.
17. maximum risk (1996)
van damme çift rolle karşımıza çıkıyor: fransız-alman ikiz oluyor. los angeles mafyası arasında kimlik karmaşası. hem aksiyon hem siyaset biraz.
18. double team (1997)
hark tsui yönetiyor, van damme emekli ajan. dennis rodman'la absürt bir çift oluşturuyor. karnaval, patlama, aksiyon — b-movie ruhu dorukta.
19. knock off (1998)
tsui hark'ın bir başka filmi; moda endüstrisi içinde ajanlık, imitasyon ürünler, dövüş sahneleri. van damme'ın hong kong stiliyle buluşması.
20. legionnaire (1998)
peter macdonald yönetiyor; van damme fransız yabancı lejyonu'nda savaşıyor. çöl, onur ve teslim olmama meselesi. epik ve sert bir dövüş hikayesi.
21. universal soldier: the return (1999)
yapımcı olarak da yer aldı; devam filminde luc deveraux yine aktif. bilimkurgu-aksiyon karışımı devam ettiriliyor.
22. desert heat / coyote moon (1999)
van damme, eski polis olarak meksika sınırında adalet arıyor. western-aksiyon tadında, dramatik ve yalnız bir karakter hikayesi.
23. replicant (2001)
ringo lam yönetiyor; van damme katil ve onun klonunu oynuyor. kimlik, birey ve etik soruları dolaşıyor. aksiyon dışında zihin açıcı.
24. the order / jihad warrior (2001)
van damme hem senarist hem oyuncu; paris'ten katılma prof. rudy karakterli, gizli örgütlerle mücadele. dini siyaset içeren karanlık bir aksiyon.
25. derailed (2002)
jacques kristoff olarak, bir tren soygununda hayatta kalmaya çalışıyor. kara tren atmosferiyle aksiyon ve gerilimi harmanlıyor.
26. in hell (2003)
ringo lam'ın rus hapishane filmi. van damme cehenneme dönüştük bir hapishanede hayatta kalma mücadelesi veriyor. duygusal yoğunluk ve fiziksel zorluk burada birleşiyor.
27. narco (2004)
fantastik algılarla kurulmuş bir hikâye: van damme hayalet olarak yer alıyor. absürt ama ilginç bir yapı.
28. wake of death (2004)
ben archer karakteriyle, ailesine yönelik saldırının intikamını alan adam oluyor. philippe martínez'in yönetimi altında dramatik ve sert bir aksiyon.
29. second in command (2006)
komutan sam keenan olarak, teröristlerin elindeki bir ülkede iç savaşa karşı koyuyor. gordon, aksiyon merkezli bir rol.
30. the hard corps (2006)
phillipe sauvage rolünde, elite bir birlik içinde görevde. dövüş aksiyonu ve takım çalışması içine entegre edilmiş.
31. until death (2007)
van damme bu kez polis olarak karşımızda, vurulunca hayatı dönüşüyor. anthony stowe olarak intikam hikayesiyle karanlık çözüyor.
32. the shepherd: border patrol (2008)
isaac florentine yönetiyor; sınır güvenliğinde ajan rolünde jack robideaux. film karanlık, sağlam ve gerçekçi aksiyon odaklı.
33. jcvd (2008)
mabrouk el mechri yönetiyor; bu kez van damme 'kendisi' olarak kambiyansı, çöküşü ve kırılganlığıyla izleyiciye hitap ediyor. samimi, yarı-otobiyografik bir içsel hesaplaşma.
34. universal soldier: regeneration (2009)
john hyams yönetimiyle geliyor; van damme ile lundgren yeniden bir arada. biyoteknoloji tehdidine karşı birleşiyorlar ve film distopik aksiyon dozunu yüksek tutuyor.
35. assassination games (2011)
ernie barbarash yönetiyor; vincent brazil rolünde van damme. scott adkins ile tandemde düşman ortadan kaldırma eylemi… hiç durmayan bir aksiyon.
36. the eagle path / full love (2011)
kendisi yönetmen ve başrol; jean-claude van damme aslında kendi adını orijinal film adı olarak kullanıyor. egzotik dövüş sahneleri ve farklı bir atmosfer.
37. kung fu panda 2 (2011)
master croc karakterine sesiyle hayat verdi. animasyon olmasına rağmen dövüş sanatları bağlantısı nedeniyle küçük bir cameo etkisi yarattı.
38. the expendables 2 (2012)
sylvester stallone yönetiyor; van damme jean vilain rolünde güçlü bir cameo yapıyor. retro aksiyonun nostaljisini hortlatıyor.
39. universal soldier: day of reckoning (2012)
john hyams bu kez daha karanlık ve psikolojik bir ton getiriyor. van damme'ın luc deveraux karakteri yeniden yükseliyor ama daha parçalayıcı ve sert bir yapıyla.
40. dragon eyes (2012)
john hyams yönetiyor; tiano rolünde van damme, küçük bir amerikan kasabasında yozlaşmayla mücadele ediyor. sokak dövüşü ve ahlak üstüne bir deneyim.
41. 6 bullets (2012)
ernie barbarash yönetiyor; vincent brazil'ın ölüm tehdidi altındaki kukla kızı kurtarma görevi. aksiyon dolu ve düşünmeden izlenen türden bir yapım.
42. enemies closer (2013)
xander rolünde van damme. yaban hayatı içinde geçen gerilimli bir kaçış hikayesi. aksiyon, doğa ve suç üçgeninde sürükleyici.
43. welcome to the jungle (2013)
storm rothschild karakterini canlandırıyor. komedi ve aksiyonun karıştığı eğlenceli bir macera.
44. swelter (2014)
van damme mafya lideri stillman rolünde; iç hesaplaşmalar ve silah çekişmeleriyle dolu bir suç hikâyesi.
45. pound of flesh (2015)
deacon rolünde van damme, karısının organları rehin alınınca borneo'da iz sürüyor. melodramla aksiyon birleşiyor.
46. kickboxer: vengeance (2016) & kickboxer: retaliation (2018)
master durand olarak seriye geri dönüyor. reboot'lanan kickboxer evreninde tecrübeli ustayı canlandırıyor.
47. kill 'em all (2017) & kill 'em all 2 (2024)
philip karakteriyle yeni bir aksiyon serisinin içindeyiz. özellikle 2024'te çıkan devam filmi sadık aksiyon izleyicisi için nostalji.
48. black water (2018)
wheeler adlı görevli rolünde; afrika'da geçen bir kaçış hikayesi ve sert çatışmalar.
49. the bouncer (2018)
lukas karakterinde rol alıyor. avrupa'da geçtiği hissi veren, fiziksel mücadele dolu bir aksiyon draması.
50. we die young (2019)
daniel rolünde, genç gangster çocukların hikâyesinde babalık rolünde. içsel mücadele ve sert dövüş sahneleri.
51. the last mercenary (2021)
richard brumère / the mist karakteriyle aksiyon-komedi unsurlarıyla dolu bir macera sunuyor. fransız yapımı, netflix odaklı.
52. minions: the rise of gru (2022)
jean clawed olarak animasyon seslendirmesi yapıyor. aksiyon değil ama küçük bir ayrıntı olarak filmografisine renk katıyor.
53. darkness of man (2024)
russell hatch karakteriyle, van damme'ın prodüksiyon/tasarım ekibinde yer aldığı karanlık bir suç-dram filmi.
54. the gardener / le jardinier (2025)
david charhon yönetiyor; jean-claude bu kez bahçıvan rolünde, komplo ve aksiyon tadında. prime video'da gösterime girdi.