türkçeye birçok arapça sözcük çoğuluyla birlikte girmiş olduğu için şaşırtıcı derecede kabarık bir listedir.

iki sözcükle karşılaşıyoruz, bunlar aslında birbiriniñ çoğulu ve sanki farklı şeylermiş gibi algılıyoruz ancak aslında aynı şey.

örneğin (bkz: fikir vs efkar).

efkar, fikir'in çoğulu, yani "düşünce" demek. oysa "efkarlıyım" deyince onun "düşünceliyim" anlamında olduğunu çoğu kez fark etmiyoruz. bu örneği bir yerde okumuştum, düşününce içen tek millet biziz diye başlıyordu.

aklıma gelen başka beñzer ikililer:
- varak ("yaprak, sayfa, belge" demek) - evrak
- taraf ("yan" demek) - etraf
- sınıf ("kategori" demek) - esnaf
- isim ("ad" demek) - esma
- şeref ("onur" demek) - eşref/eşraf ^*
- rabb("ulu, yüce, yetiştirici" demek) - erbab
- vehim ("korku" demek) - evham [^*]
- sır ("giz, gizemli" demek) - esrar
aşağıdaki yanıtlardan eklenenler:
- veli ("dost" demek) - evliya
- şey ("nesne" demek) - eşya
- harf ("damga" demek) - huruf (hatta hurufat bile olmuş!)
- hüküm ("yargı" demek) - ahkam
- misal("örnek" demek) - emsal
- velet ("çocuk" demek) - evlat
- hak ("doğruluk, uygunluk" demek) - hukuk
- cedd ("ata, dede" demek) - ecdad
- devlet ("döngü; iktidar" demek) - düvel
- fakir ("yoksul" demek) - fukara
- habip ("sevilen" demek) - ahbap
- kısım ("bölüm" demek) - aksam
- mülk ("sahiplik" demek) - emlak
- resim ("biçim" demek) - merasim
- bahar ("kokulu bitki" demek) - baharat
- amel ("iş" demek) - ameliyat

bir de tekili girmeyip çoğulu giren sözcükler var:
- enkaz "yıkıntı"
- erkan "direk, sütun; önemli unsur"

şimdilik aklıma gelenler bunlar.

--
aşağıya yazılan her ikiliyi buraya ekleyerek güncel tutuacağım.

--
düzeltme 1:
koc ri uyardı, başta vahim yazmıştım oysa evham sözcüğü, onun değil vehim sözcüğünüñ çoğulu. arapçada farklı h'lerle yazıldığı için, türkçede ikisi bu şekilde girmişler.

veli kelimesinin çoğulu olan evliya kelimesi de buna bir örnektir.

(bkz: evliya çelebi)

çoğul eki getirmek yerine bükülerek çoğalan kelimeler türkçeye aykırı bir yapı olduğundan, bir süre sonra çoğulu dile yerleşince tekil bir kelime gibi algılanır ve yeniden çoğul eki alır. hatta sonra bir daha alır, böyle gider bu.

örneğin evraklar denir hep, halbuki evrak zaten çok sayıda belge demektir. ama evrak kelimesi artık dilimize yerleştiği, ve sonunda da ek filan olmadığı için herhangi bir türkçe kök gibi ek almaya başlar.

murat bardakçı'nın anlattığı bir örnek vardı: harf'in çoğulu huruf'dur. matbaada kullanılan dizgi setine huruf denirmiş. zamanla bu kelime yerleşince yeniden çoğul eki alıp hurufat denmeye başlamış. daha da sonra, cumhuriyet döneminde bir daha ek alıp hurufatlar denimeye başlamış. hurufatlar = harflerlerler oluyor yani.

bunun modern zaman versiyonu da ingilizce kelimelere türkçe ekler eklemektir. set etmek, capsler, gibi...

neticede kafamız türkçe çalışıyor, o yüzden türkçe sözcük kullanmak lazım.

(bkz: hüküm) "yargı"
(bkz: ahkam)

bu konudan bahsedince aklıma evliya çelebi geliverir -adı değil, yazdıkları. "birkaç küffarlardır" gibi çoğula çoğul eki takmakla yetinmeyip bir de önüne çokluk belirten kelime eklemesi pek hoştur...

-çoğuluyla birlikte girmiş alıntı sözcükler
-nereye girmiş abi?
-sözlüğün ebesine.
-niye abi?
-bence türkçe başlığına yazacağın bir şeyi böyle anlamsız bir başlık ile açınca daha az okunacağını bilmiyorsun da ondan.
-ama abi ben iyi bişey yazıyordum. trol değliim ki.
-o daha kötü. güzel bir şey yazıyorsun ve bir daha okunma ihtimali neredeyse sıfır olan bir şekilde yazıyorsun. onu da düzgün yapmıyorsun. ama dedim ya türkçe başlığına yazsan belki yıllarca okunurdu yazdığın.
-peki.

illa türkçeye mi girecek diye düşünerek açtığım başlıktır.

örneğin mısırda teşekkürler sözü eski nesilde kullanılabiliyor. onun çoğul olduğunu bilmiyorlar.

başka bir örnek farsçadaki arapça sözcüklerdir, hemen hemen aynı olduğunu sanıyorum, fars arkadaşlarımla konuşurken denk gelmiştim birkaçına.

diğer bir örnek taxi sözcüğüdür, latince taxa "vergi, ücret" sözcüğünüñ çoğuludur, ingilizcedeki taximeter "ücretleri ölçen alet" kısaltmasıdır.

velet, evlat

arapça awlad çocuklar < arapça walad çocuk

(bkz: hak) "doğruluk, uygunluk"
(bkz: hukuk)

çok önemli bir bölümü, aşağıdaki bağlantılardan görülebilecek sözlerdir.

tüm dillerden giren çokluklar

1, 2, 3

ekran görüntüsü + fora + omnibüs
______________________________________

arapça çokluklar

1, 2, 3, 4 + hazırun

ekran görüntüsü 1, ekran görüntüsü 2, ekran görüntüsü 3 + esami + hazırun
______________________________________

arapça çoklukların kelime vezinlerine ayrılmış biçimleri

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 (+ kütüp), 12, 13, 14, 15, 16, 17

______________________________________

farsça çokluklar

1

ekran görüntüsü