eren kaya denilen kişi, hatalı ve yanlış anlaşılabilecek yazısı ile ilgili kendini düzelten doktora "sahtekar" damgasını yapıştırmaktan çekinmemiş. ardından kaynak gösterilerek cevap verilince doktorun yorumlarını silmiş ve sayfadan banlamıştır.
kendilerini paylaştıkları bilgilerin hem içerik hem de anlatım olarak doğru olmasını, egolarının önüne koymaya davet ediyorum.
insanlara sağlık ile ilgili bilgi vermek ciddi bir iştir ve öncelikle kaliteli olmayı gerektirir.
doktorun konuyu açıklayan cevabını aşağıda paylaşıyorum:
---
spoiler ---
merhaba. ben “sahtekar doktor herif”. ( (bkz:
#65806058) )
aramızda geç(emey)en ve bir tür yerel sosyal medya lincine dönüşen bu tartışmayı başladığı yerde bitirmek mümkün olmadığından argümanlarımı umuma açık olarak dile getirmek durumunda kalıyorum. tartışmanın karşı taraflarının (benim içinde bulunduğum durumun aksine) bana doğrudan cevap verme şansı vardır.
bybo’da yazdıklarım hakkındaki yorumlarınızın içinden ad hominem ve tantrumu çıkardıktan sonra demir yan etkileri ve demir zehirlenmesi arasındaki farkı bilmediğiniz anlaşılıyor. demir zehirlenmesi iki şekilde olur. birincisi demirin kısa sürede çok yüksek dozda alınmasıyla şiddetli karın ağrısı, mide-barsak kanaması/delinmesi ve ciddi metabolik bozukluklara neden olan ve kısa sürede ölümcül olabilen akut zehirlenmedir. diğeri de uzun süre yavaş demir birikiminden kaynaklanan ve uzun vadede ölümcül olan hemokromatozdur; şeker hastalığı, karaciğer yetersizliği ve eklem bozuklukları gibi çeşitli sorunlara neden olur. demirin barsaklardan emilimi ile ilgili kalıtsal bozukluğu olmayan insanlarda ağız yoluyla alınan demirin ihtiyaç fazlası (sandığınızın aksine) vücuda emilmez ve kalıtsal hemokromatozu olmayan, demir emilim mekanizmaları sağlam kişilerde mevcut önerilere uygun şekilde ağız yoluyla alınan demir yüzünden hemokromatoz gelişmesi beklenmez. şu anda dünya sağlık örgütü’nün demir eksikliğinin sık görüldüğü yerlerde önerdiği demir desteği de “haddinden fazla” demir değildir, kimse de bebeklere dünya sağlık örgütü veya sağlık bakanlığı’nın önerdiğinden fazla demir vermeye çalışmaz.
kaynak gösterdiğim çalışmada (1) demirin plaseboya kıyasla kusmayı %38 artırıyor olması gayet iyi bilinen bir yan etkidir; o çalışmanın keşfettiği bir şey değil. hata bende ki demir konusunda bu kadar ahkâm kestiğinize göre bundan haberdar olacağınızı varsaydım. anladığım kadarıyla dünya sağlık örgütü’ndeki “herifler” de benim kadar sahtekâr ve geri zekâlı ki geçen yıl yayımladıkları kılavuzda (2) demir eksikliğinin (türkiye’nin en azından bazı bölgelerinde olduğu gibi) sık görüldüğü yerlerde 4-23 ay arası bebeklerin tümüne korunma amaçlı demir verilmesini önermiş ve bahsettiğim meta analizi (1) kanıt göstermişler. bahsettiğiniz “zehirlenme”ye de (sahtekâr olduklarından herhalde) hiç dikkat etmemişler!
kontrollü ilaç çalışmalarında yan etkiler için plasebo ve ilaç kolları arasında çok sayıda istatistik karşılaştırma yapılır. bu çalışmadaki (1) tip-1 hata eşiğine göre, yapılan 14 tane plasebo-ilaç yan etki karşılaştırmasının en az birinde, ilaç gerçekte hiçbir yan etki yapmıyor bile olsa, şans eseri anlamlı fark gözlenme olasılığı kaba bir hesapla %50 civarındadır (1- 0.95^14). bu yüzden kontrollü ilaç çalışmalarında bu ve benzeri çoklu karşılaştırmalarda gözlenen anlamlı farklar hemen nedensel olarak kabul edilmek yerine risk sinyali olarak görülür. bu tür sinyalllerin gerçek bir nedensellik ifade edip etmediğini anlamak için başka çalışma yapılır. bu çalışmada bulantının ilaç kolunda fazla olması beklenen bir sorun. ateşin ilaç kolunda fazla görülmesi için ise benim haberdar olduğum bir neden yok. bilen varsa lütfen aşağıda anlatsın. dünya sağlık örgütü’ndeki “sahtekârlar” da benim gibi düşünmüş olacaklar ki bu çalışmanın sonuçlarını gördükten sonra “ateş ve kusma yapıyor, bebeleri zehirliyor” diyerek bebeklere demir desteğini önermekten geri durmamışlar (2).
dünya sağlık örgütü’nün çocukluk çağında anemi sıklığının %40 ya da üzerinde olduğu yerlerde 4-23 ay arası tüm bebeklere demir desteği önerisinin türkiye için ne kadar geçerli olduğunu tartışabiliriz. pek çok bölgede anemi sıklığı önerideki sınırdan düşük olabileceği için karşı çıkabilir ya da önerilerin satır aralarında belirtildiği gibi farklı rejimler kullanmayı düşünebiliriz. veya bazı kişiler konu hakkında yeterli bilgi sahibi olduklarını ve çocuklarının demir eksikliği anemisi riski altında olmadığını düşünerek bu desteği vermemeyi tercih edebilir. fakat öneriyi içinde “zehirlenme”, “birikim”, “karaciğer hasarı” geçen gerekçelerle gereksiz ya da zararlı buluyorsanız bilin ki insanlar okuduklarının içinde dayanağı olmayan fakat korkunç laflara dikkat etmeyi tercih edip makul gerekçeleri görmezden gelebiliyorlar.
hepinize hayırlı tantrumlar.
1.
http://www.sciencedirect.com/…/article/pii/s2214109x13700469
2.
http://apps.who.int/…789241549523_eng.pdf?ua=1&ua=1---
spoiler ---