sosyal, beşeri literatürde yenilikçi, farklı, eski kalıpları yıkan, eskiyle mesafeli vs olarak anlamak mümkün.

"1870'li yıllardan itibaren entellektüel ve sanatsal hayat, modernitenin büyüyen krizi bağlamında geniş ölçüde avangardların hakimiyeti altında girdi. avangardların o katı varoluş arzusu, mevcut bütün iktidar güçleri karşısında bağımsızlık ilkesinden esinleniyordu. projelerine gelince, eylem ve hayal gücünün birlikteliğinde kültürel kodları, hatta bazen de yürürlükteki siyasi kodları, az veya çok radikal bir şekilde, ya enternasyonel bir çerçevede ya da daha nadir olsa da milliyetçi bir yönelimle yenilemeyi hedefliyordu. çalışma tarzları, anahtar kaynak olarak gördükleri yabancı deneyimlere yönelik içgüdüsel bir tutkuya dayanıyordu."

françois chauvet - avrupa'nın entelektüel tarihi 19. ve 20. yüzyıl

avangard'ı diğer yenilikçi ve öncülük iddisaındaki sanat hareketlerinden ayırmak biraz zahmetlidir. bu konu uzmanlık konusu olmakla ve bundan başka pek çok ölçütü bulunmakla birlikte "ardından ve önünden giden bir benzerinin olmaması" şeklinde bir ifade yanlış olmaz. başka bir deyişe, bir avangard sanatçının üslubu kimseyi anımsatmaz ve başka sanatçıların üslunu da onu çağrıştırmaz. örneğin puantiyeler, avangard sanatçı yayoi kusama'dan sonra artık başka bir sanatçıyı hatırlatmaz.

öncü, deneysel, kışkırtıcı tavır.
guillaume apollinaire dizelerinde anlatılan.

sizin düşmanlarınız değiliz
geniş ve alışılmadık alanlar sunmak istiyoruz size
çiçeklenen giz burada dileyenlerin elinde
burada yeni ışıklar, görülmedik türlü renkler
algılanması pek güç binbir çeşit görüntü
ve gerçeklik kazandırmak gerek bütün bunlara
iyiliği bulgulamak istiyoruz biz
her şeyin sustuğu o kocaman ülkeyi
bir de kovulabilecek ya da geri getirebilecek zamanı
bağışlayın yanılgılarımızı, günahlarımızı bağışlayın
sonsuzluğun ve geleceğin sınırlarında
habire savaşıp duran bizleri bağışlayın.

^*
*

2008 yılında çıkan in and out of love adlı eserin phonk cover'ı.

sosyal medyadaki editlerin demirbaşlarında biri.

orijinal eser: https://www.youtube.com/watch?v=txvpctgu_s8
bu da phonk'u: https://www.youtube.com/watch?v=y8u4krdnmcy

sözcük anlamıyla askeri bir ilerlemenin en öndeki parçası olan "avangard" (avant garde), kültürel bağlamda yenilikçi ve deneyselci sanatçıları ya da yapıtlara işaret eder. avangard mimarlık, ana akım düşünceleri reddeden ve geleneksel mimari anlayışının sınırlarını zorlayan bir ayrılıkçılık hareketini kapsar.

tarihsel olarak bu terim, 20. yüzyılın başlarında, kendini beğenmiş burjuva değerlerini, kurumlarını ve geleneksel sanat/mimari üslup savaşlarını reddeden; makine çağına daha uygun yeni bir mimarlığı işleyen çok sayıda ikon kırıcı avrupalı grup ve kişiyi işaret eder. modern mimari, özünde bu yenilikçi fikirlerden doğup gelişmiştir. bu erken dönem gruplarının en önemlileri arasında birinci dünya savaşı'ndan hemen önce fütüristler ve savaştan hemen sonra konstrüktivistler sayılabilir.

fütürizm, hıza, teknolojiye, şiddete, makinenin, kitlesel endüstrileşmenin ve savaşın estetikleştirilmesine vurgu yaparken; konstrüktivizm, toplumsal ve siyasal ilerlemeyi sağlamak için endüstri aracılığıyla sanat ve yaşamın birleşimini savunur. 1900'lerin çalkantılı erken yıllarında fütürizm italya'daki faşizmle, konstrüktivizm ise sscb'deki komünizmle ilişkilendirildi. vladimir tatlin'in üçüncü enternasyonal anıtı (1919) gibi avangard mimari eserler çoğu kez sadece kağıt üzerinde ya da maketlerde kalmış olsa da, her iki akım da, hollanda'daki de stijl ve almanya'daki bauhaus gibi daha sonraki ilerlemeci akımlar üzerinde büyük etkiye sahip olmuştur.

avangard mimarlar çoğu kez, yaptıkları işlerden çok, yayımladıkları manifestolarıyla özdeşleştirilirler. bazıları avangardın, modernizmden kalan bir miras olduğunu ve başlangıçta varlığını ortaya koyan, ancak sonunda ana akımın doğal bir parçası haline gelen diyalektik sürecin getirdiği bir ilerleme motoru olduğunu öne sürerler.

savaş sonrası dönemde ise, "yeni avangard" terimi, yeni brutalistler, ingiltere'deki archigram ve japonya'daki metabolistler gibi yenilikçi, ancak öncülleri kadar devrimci olmayan grupları kapsamak için kullanılmıştır. özellikle rus konstrüktivizmi, mühendislikten esinlenerek süslemesiz, geometrik yapılar üreterek avangardın en ilerlemeci akımlarından biri olmuştur.