insanlık tarihi boyunca semboller, kelimelerin yerini tutan güçlü birer araç olmuş. bu sembollerden biri de bugün hayatımızın birçok alanında kullandığımız “x” işareti.
matematikte bilinmeyen denklemlerin çözümünde x harfi sıklıkla kullanılır. aslında tek matematik değil bir çok yerde kullanırız x işaretini.
onun öyküsü, farklı yüzyıllarda farklı anlamlarla karşımıza çıkiyor aslinda.
ilk durak, 9. yüzyıl. büyük matematikçi (bkz:
el-harizmi) cebirin temellerini atarken bilinmeyeni ifade etmek için “
şey” kelimesini kullanıyordu. bu kelime, ispanya’ya ulaştığında “xei” olarak yazıldı. daha sonra latinceye aktarılan bu ifade, zamanla sadece “x” harfine dönüştü. böylece, bilinmeyen bir sayıyı temsil eden “x”, matematiğin evrensel dili hâline geldi.
aradan yüzyıllar geçti. orta çağ avrupa’sında, okuma yazma bilmeyen insanlar belgelerini imzalarken kendi adlarını yazamıyorlardı. onun yerine
x işaretini koyuyor, bu işaretin üzerine yemin anlamında parmaklarını sürüyor ya da öpüyorlardı. bu uygulama, “
x”in güven, onay ve imza anlamı kazanmasına sebep oldu.
ve yıllar yillari kovaladı.orta çağ’da matematikçiler, çarpma işlemini göstermek için özel bir sembol kullanmıyordu. genellikle “yan yana yazma” (örneğin ab ifadesi), bazen de “çarp” anlamına gelen kelimelerle işlem anlatılıyordu. bu durum, karmaşık denklemler yazılırken büyük bir karışıklık doğuruyordu.
17. yüzyıla gelindiğinde, ingiliz matematikçi
william oughtred (1574–1660), matematiksel işlemleri sadeleştirmeye karar verdi. 1631’de yayımladığı “clavis mathematicae” adlı eserinde çarpma işlemi için özel bir sembol kullandı: eğik haç “×”.
ve işin en komik kısmı, yüzyıllardır matematiğin güvenilir sembolü olan “×”, şimdi modern çağda
elon musk sayesinde bir internet sitesinin adı olarak da karşımıza çıkabiliyor! yani matematik kitabından sosyal medyaya uzanan uzun yolculuğuna, teknoloji ve pop kültürü eşlik ediyor.