yılların görmüş geçirmişliğinin iç huzuru, hayatın yorumlanmasındaki rafine tutum vb. gibi yaşlı insanlarda görmeyi umduğumuz özelliklerin, maalesef ülkemiz yaşlılarında görülmemesi durumudur.

ülkemizde insanlar yaşlandıkça genel olarak cehaletleri derinleşiyor, keskinleşiyor.

bu genetik bir problem değil. çok çeşitli nedenleri var bu durumun. beslenme, kültürel ve dini nedenler vb.

neredesiniz lan dede korkutlar.

bir insanın o kadar sene yaşayıp o kadar hayat, yaşam, korku, kazanç, yenilgi, zafer görüp daha körpecik beyinlere hayat hakkında elle tutulur spoilerler veremeyecekse bence işe yaramayan kişi/kişilerdir.

(bkz: akıl veremeyeceksen yaşlılık neye yarar)

nşa, o kadar yıl yaşamış kişilere prof. gözüyle bakılması gerek. yaşlılar zamanında yaşamış, bilgi birikimini artık kendinden daha genç bir insanoğluna aktarmalıdır. bu hayat bilgi aktarımıyla ayakta duruyor. ayrıca yazık değil mi şu çocuğa? ıki tavsiye versene, bak çocuk neler okuyor, bıraksan konuşacak saatlerce. sana konuşacak. o kadar görmüş ki; her yerden! kitaplardan, bazıları rastgelmiş kendisine. büyümüş. şimdi o çocuk başlasa konuşmaya sen kendinden utanırsın. ondan sonra kendine acımayacak mısın "ben bir şey yapmamışım!" diye?

--- spoiler ---

çok büyük değilim ama hayattan spoiler verebilirim
--- spoiler ---

ülkemizin koşullarının gereğidir. avrupa ya da diğer gelişmiş ülkelerdeki yaşlıların hayat koşulları, sosyal-ekonomik çevresi ile bizdeki emekli amca ve teyzelerin içinde bulundukları durumlar maalesef aynı değildir. bu da insanların fizyolojik ve psikolojik sağlıklarına yansımaktadır. ayrıca bunu yazan arkadaş ve yaşlılar için böyle düşünen arkadaşlar da günün birinde yaşlı olacağını; o zamanın ergenlerinin de onlar için aynen bu şekilde ılık götlü filan diyeceklerini hatırlatırım.

istanbul'da anadolu yakasından avrupa yakasına geçmemiş insanlar var, siz bilgelik falan diyorsunuz. her halta atlayan adam bilgelik nemi kapar, hayatı boyunca köle gibi çalışan değil.

bütün gün televizyon karşısında izdivaç programı seyretmekten dolayı bilgeliklerini kaybetmiş olmaları durumudur. gerçi ülkenin gençlerine ve orta yaşlılarına baktığınızda yaşlılardaki bu bilgelik eksikliğine de çok şaşıramıyorsunuz.

yaşlılarımızın gün boyunca hava su televizyon hakkında konuşmalarının nedeni küçük yaştan beri okuma alışkanlığını kazanamamış olmalarındandır.

kısacası, akıl yaşta değil baştadır. okuyan araştıran insanlar ne kadar yaşlanırlarsa yaslansınlar hala hem günümüz dünyasına ayak uydurabilirler, hem de geçmiş bilgileriyle gençlere yön gösterebilirler.

kaç kere bir yaşlının anlattıklarını can kulağı ile dinlediniz?
kaç kere bir yaşlıya onu anladığınızı hissettirdiniz?
bir yaşlı ile başbaşa kaç saat geçirdiniz mesela, aktif iletişim halinde olarak?

gençsiniz sağlıklısınız ve ömrünüz varsa önünüzde yaşanabilecek uzun bir hayat ve sayısız ümit ve hayal varken eften püften şeylere kafa yorup, mesela yaşlıların niye huysuz olduklarına, yüzünüzü asıyorsunuz.

o insanlar hayattan alacağı bir şey kalmamış ölüme nispeten daha yakın insanlar. sizi üçe beşe katlayacak hayat tecrübesi olan insanlar. senin beş hayal kırıklığın varsa onun yüz, senin on deneyimin varsa onun bin. anlayışı hak etmiyorlar mı?

insanları her şeye rağmen ayakta tutan şey umuttur. yaşlılık bu dünyaya dair umudun yerini pişmanlıklar ya da korkuların aldığı zaman dilimidir. karşında sağlığını dinçliğini güzelliğini kaybedip, en önemlisi ümidini kaybedip hala hayata tutunmaya çalışan bir canlı var, neden anlamaya çalışmıyorsun?

sen daha 30'unda seni ne kadar inciten arkadaşlardan sevgililerden ailelerden yakınıyorsun. 70'indeki insanın ne acılar yaşamış, ne sıkıntılardan geçmiş, ne eseflerle dolu tecrübeleri olabileceğini bir düşün. ve artık bir şeyleri düzeltmek için ömrü, vakti, sağlığı ve ümidi olmadığını?

yok huysuzlarmış, yok anlayışsızlarmış. gerçek anlamda empati yapabilseniz delirmediklerine şaşırırsınız.

yaşlı adamda bilgelik olmaz. siz çok kurgusal yapıma maruz kalmışsınız. master'lar sensei'ler falan öyle bir şey hayal ediyorsunuz herhalde.

biz hepimiz zaten yazılı yazısız tüm kuralların ve kanunların yaşlılar tarafından oluşturulduğu bir dünyada yaşıyoruz. peki yaşlıların kurduğu bu dünya size güzel ve anlamlı geliyor mu?

yaşlılardan bir bok olmaz. yaşlılardan beklentisi olanın da amına koyim.

bilgeyi otobuste arayan , filozofu pavyonda basar.

bilgiye ulaşmalarını sağlayan tek enstrüman deneyimleri. basit,yoz ve sıradan deneyimler.
dağda bayırda ovada geçirilmiş yavan bir hikaye.
a haber, cami köşeleri, kahvehane arasında bir döngüleri var.
bu döngü sahibinden bilgelik beklemek hata.
oy kullanmasınlar yeter.

türkiyeye özgü bir şey değildir. türkiyede de dünyada da, yaşadıklarından dersler çıkarmış, biriktirmiş ve bunları akıl süzgecinden geçirerek aktarabilen yaşlılar olduğu gibi ,mal gibi yaşamış ne gençliğinde ne yaşlılığında iki lafı bir araya getirememiş hiç bir yaraya merhem olmamış yaşlılar var.

lise zamanı yaz tatillerinde çalışıyorum. dükkanın karşısında çay ocağı var. biraz ileride ise şehrin merkez camisi. namaz saatini bekleyen yaşlılar çay ocağında otururdu. muhabbetlerini dinlediğimde ben utanıyordum. çaycı da az değil tabii, bunları konuşturmak için yol açıyor. durdurabilene aşkolsun ihtiyarları..

bir de diğer yaşlılar var, hep konuşmalarını kaydetmek isyediğim ama bir türlü yapamadım henüz. allahım ne hikayeler, ne yaşanmışlıklar, şiirler maniler. bu adam toprağa karışmadan kayıt edilmeli bunlar. yaşlı bir adam değil kültürümüz ölüyor diye düşünürsün.

en son yaşlı bir ermeni ile oturdum. konuş dediler ne konuşuyum yarım yamalak rusça ile adamla diye düşünürken, türkçe konuş biliyor dediler. yaklaşık bir saat konuştuk. asya'da gezmedik yer bırakmamış, yedi dil biliyor. ben çat pat türkçe beklerken adam şarkıları manileri birbiri ardına sıralıyor.
sözleştik bir gün evinde içeceğiz o söyleyecek ben yazacağım.