elizabeth haysom ve
jens soering ile ilgili olayı anlatan, 2023 yapımı netflix gerçek suç belgeselidir. olayın gidişatından bahsedileceği için, sürprizkaçıran yememek isteyen gözlerin aşağıdaki yeşil ibarenin altına bakması nazar değdirecek kusurdur.
---
spoiler ---
olayın gerçekleşmesi kısaca şu şekilde;
elizabeth ve jens, çok başarılı ve zeki birer üniversite ilk sınıf öğrencisi. okulun ilk gününden itibaren tanışmalarının ardından aralarında tutkulu, obsesif ve hatta paranoyak bir ilişki başlıyor. elizabeth ailesinden müzdarip ve jens'den iki yaş büyük genç bir kız; edebi dili oldukça kuvvetli ve dışardan bakıldığında punk olduğu zannediliyor. jens ise tam bir inek. akademik gelişimi hariç duygusal, psikolojik ,cinsel ve hatta fiziksel gelişimi yaşıtlarına göre dahi bariz biçimde geride. ikili, gerçeklikten kopan ve sanki sürreal bir hülya içinde dolaşan bir ilişki gösteriyorlar. birbirlerine yazdıkları mektuplar, ilişkilerin gidişatı ve nihayetinde elizabeth'in anne babasına duyduğu öfkeyi jens'in misliye hissediyor olması neticesinde haysom ailesi 1985 nisanının bir gecesinde katlediliyorlar.
polis araştırma yaparken fiziki delillere ulaşıyor ancak kimseyle eşleştirilemiyor. diğer taraftan haysom ailesi nüfuzlu bir aile, öldürülmeleri ve onun da ötesinde adeta katledilerek vahşice canlarının alınması yerel ve ulusal medyayı harekete geçiyor. gel zaman git zaman, bir biçimde jens'in polis sorgusunda şüphe uyandırmasının ardından çift, ülkeden kaçıyorlar. jens, bir alman bürokratın oğlu, elizabeth ise aynı zamanda kanada vatandaşı. avrupa'nın çeşitli yerlerinde dolaşıp sonunda soluğu ingiltere'de alıyorlar. paralarının bitmesinin ardından başvurdukları çek dolandırıcılığı yöntemi polislerce anlaşılınca yakalanıyor ve şans o ki amerika'daki cinayetle bağlantıları kuruluyor. elizabeth hemen amerika'ya gönderilirken jens ise alman vatandaşlığı, prosedürler sayesinde birkaç yıl kazanmanın ve idam cezasıyla yargılanma ihtimalinin ortadan kaldırılmasının ardından amerika'ya yollanıyor.
ilk mahkeme elizabeth hakkında. haysom, ailesini katledenin jens olduğunu, kendisinin bu cinayette azmettirici rolünün olduğunu ve fakat asla ailesinin öldürülmesiyle ilgili bir söylemde bulunmadığını ama jens'in haysom ailesinden nefret etmesinde onu manipüle ettiğini ve bu nedenle de suçlu olduğunu söylüyor. yaklaşık 90 yıllık bir hapis cezasıyla cezalandırılıyor. yıllar sonra amerika'ya getirilen jens ise, aileyi elizabeth'in katlettiğini, kendisinin o gün için mazeret yarattığını anlatıyor. ikilinin anlattığı öykü birbiriyle aynı fakat katil ve mazeret yaratan kişilerde rolleri değişiyorlar. jens, çifte cinayetten müebbet ile cezalandırılıyor.
ceza ardından jens, usanmak bilmeden bulduğu her kişiye masum olduğunu anlatıyor ve fakat ancak işin içine diplomasi girince almanya'ya iade ediliyor, 33 yılın ardından. müebbet hapis cezasını alanın salınıp da azmettirenin salınmaması mümkün olmadığı için eş zamanlı olarak elizabeth de salınıyor. yıllar süren soruşturmalarda ve dna analizlerinde farklı bir ize rastlanmıyor. ya bu cinayet bu ikiliden biri ya da her ikisi tarafından işlendi.
gelelim tahlil kısmına;
öncelikle iki kişiyi, elleri kolları bağlıyken böyle hunharca öldürebilmek tek kişinin işi olmamalı. öncelikle bay haysom yemek masasında arkadan boğazı kesilerek öldürülüyor. bu esnada sesleri duyan bayan hayson'ın kaçmaya ziyadesiyle vakti var zira bay haysom yemek masasından daha ilerde, bir kapı eşiğine kadar mücadelesini sürdürmüş. o sırada, eş zamanlı olarak bayan hayson'a ölü bulunduğu mutfakta da saldıran birinin olması lazım. diğer yandan katil ya da katiller, cinayet sonrası duş alacak kadar rahatlar. elizabeth'in jens hakkında söylediği; cinayeti işledikten sonra otele geldi ve duş aldı ifadesi burada boşa çıkıyor. yani o evde cinayet ardından duş alan biri varsa o da elizabeth. ayrıca elizabeth'in kullandığı sigara markasının izmaritlerinin evin önünde bulunması, elizabeth'in oradaki varlığının bir nevi kanıtı. diğer yandan evde bulunan ayak izinin şekli şemali yalnızca jens ile uyuşuyor ve 0 grubuna ait kan örneği de jens'in kanından.
jens, henüz 18'inde fiziksel olarak da en düşük ifadeyle tıknaz. haysom ailesinin iki üyesini de, ne kadar adrenaline sahip olursa olsun kısa aralıklarla öldürebilecek fiziki yeterliğe de sahip değil. tabir yerindeyse büyük gaza gelmiş ve fakat insanın yapamayacakları da var, jens'e bakınca bu anlaşılıyor, karşımızda bir hulk yok. aynı durum elizabeth için de geçerli. elizabeth'in avantajı ise kendine işbirlikçi bulmuş ya da yaratmış olması. annesinden cinsel istismar gördüğünü iddia ediyor elizabeth fakat bu işine yarayacak ya da hafifletecek bir done olsa bile mahkemede söylemekten kaçınıyor, istemiyor. dışlanmış ve ilgi görmemiş, başıboş bırakılmış bir çocukluğa sahip. kendini ait hissedemiyor aileye. sonrasında dünya tersine dönüp ailesi onu ilgi delisi yapınca da bu sefer kantar tam zıt tarafa eğriliyor. o yaşlarda 2 yaş önemli bir fark, o yaşlar için hayatın yüzde 10'u, kendini bilmenin ise yarısından fazlasını ihtiva ediyor. bu açıdan jens kullanılmaya, elizabeth ise kullanmaya müsait karakterler.
ikili günümüzde tutkulu beraberliklerini devam ettirmeseler de sessizlik yemini etmişçesine birbirlerini kontrol edebilme becerisine sahipler. jens ve elizabeth olayla alakalı konuşmuyorlar. birbirlerinin üzerine atfettikleri suçlar, sadece mahkemede kalıyor. burada halen sakladıkları ve gizledikleri bir şeylerin olması olası. ikisi de masum değil ve ikisi de eş biçimde eyleme girişmişler belli ki. elizabeth hem azmettirici hem de katil olmak istemiyor, yalnızca azmettirici rolünde kalmayı yeğliyor. jens ise büyük ihtimalle elizabeth'in hayatından çıkışının ardından ona duyduğu öfkeyi tüm suçu onun üzerine yıkmakla bir nebze olsun dizginleyebiliyor.
öyle ya da böyle, her ikisi de hayatlarını bir olayla anılacak hale getirmiş; tüm olası kariyerlerini ve yaşantılarını tek bir karar ve eylemle çöpe atmış durumdalar. son olarak, her ne kadar vahşice bir eyleme girişmiş olmalarına rağmen birbirlerine yazdıkları mektuplarda kullandıkları dil, betimlemeler, benzetmeler, mecazlar ve imgeler şairane; bilhassa elizabeth çok daha edebiyata yaktın ve zeka fışkırıyor adeta.
---
spoiler ---
işbu giri ilgili belgeseli özetlemek ve ardından yorumlarda bulunmak için yazarın üslubunca dile gelmiştir.
edit: ek/ek: ek yeri yok.