jose marti'nin 1882'de kaleme aldığı (bkz: ismaelillo) adlı şiir kitabıyla açılışını yapan edebiyat akımı.

nikaragua'dan (bkz: ruben dario) gibi öncülleri başta olmak üzere

ilk dönemde:

küba'dan (bkz: julian del casal)
meksika'dan (bkz: manuel gutierrez najera)
kolombiya'dan (bkz: jose asuncion silva)

ikinci dönemde:

peru'dan (bkz: jose santos chocano),
kolombiya'dan (bkz: guillermo valencia)
meksika'dan (bkz: enrique gonzalez martinez) (bkz: amado nervo)

gibi şair ve yazarlar göze çarpar.

latin amerika insanının ispanya tahakkümü karşısında bağımsızlık duygularını aşılaması bakımından bu akımın önemli yararları olmuştur. zaten akımın başlangıcını yapan jose marti bildiğiniz gibi hem küba bağımsızlık hareketinin hem de latin amerika kurtuluş mücadelesini örgütleyen yegâne milli kahramanlardandır. latin amerika insanına yaratıcılığını hatırlatması açısından faydası olmuştur. romantizmin tek düzeliğini bir kenara bırakarak daha düzenli bir stil tutturarak ilerlediler.

ilk dönem bu şekilde ispanya'nın sömürgeciliğine olan tepkiden doğmuşken ikinci dönemde latin amerikalı edebiyatçılar artık yavaş yavaş yeni değerler yaratılmasının yollarını arıyordu. 1898 yılında meydana gelen ispanya-amerika savaşıysa ispanya'nın hemen hemen sömürgeciliği noktasında bir sonu oldu. bu sayede latin amerikalı şairler artık daha çok kendi dillerinin kökenlerine eğildiler. eskiden ispanyol tahakkümünün verdiği bir anlayış neticesinde ispanyol edebiyatına karşı mesafeliydiler. bu dönemde yakın ilişkiler kurdular. ruben dario başta olmak üzere modernizm edebiyatı ispanyol topraklarını da etkisi altına aldı. o saatten sonra artık düşman olarak ispanyolları görmek yerine anglo-sakson emperyalizmini hedefte görüyorlardı artık. ruben dario bu dönem için şöyle demişti: hâlâ isa'ya yakaran, ispanyolca konuşmaya çabalayan, yerli kanından yaratılmış latin amerika'nın gelecekteki işgalcisi bundan böyle abd olarak gözükmektedir.

bundan sonrasında ise yerini

(bkz: mundonovismo), (bkz: sencillismo), (bkz: creacionismo), (bkz: ultraismo), (bkz: poesia negra) gibi akımlara bırakacak edebiyat dönemleri gelecekti.