kpss 2022 güncel bilgiler
Previous / Next (3) - Last Page (3)

Şükela: Nice | Last 24h | Today | All

h.) 901-1000 güncel ve genel kültür bilgileri

901-) avrupa okçuluk şampiyonası
-almanya'da devam eden 2022 avrupa okçuluk şampiyonası'nda türkiye'ye ilk madalyayı makaralı yay kadın milli takımı kazandırdı. makaralı yay erkek milli takımı da hollanda'yı yenerek altın madalyanın sahibi oldu. (haziran 2022)
-almanya'da düzenlenen avrupa okçuluk şampiyonası'nda klasik yay kadınlar kategorisinde milli sporcu gülnaz coşkun, altın madalya kazandı. (haziran 2022)
not1: almanya'da gerçekleşen 2022 avrupa okçuluk şampiyonası'nda 2'şer altın ve gümüş ile 4 bronz madalya kazanan türkiye, organizasyonun en fazla madalya elde eden ülkesi oldu.
not2: mete gazoz, bronz madalya kazandı.

902-) gılgamış destanı
antik mezopotamya'dan günümüze ulaşan en eski edebiyat eseri ve piramit metinlerinden sonra en eski ikinci dini metin olarak kabul edilen destansı bir şiirdir.[1] gılgamış'ın yazınsal tarihi, üçüncü ur hanedanlığı'ndan (y.mö 2100) kalma uruk kralı bilgamış ("gılgamış" için kullanılan sümerce ad) hakkında yazılan beş sümer şiiriyle başlar. bu bağımsız hikâyeler, daha sonra akadcada birleşik bir destan için kaynak malzeme olarak kullanılmıştır.

903-) şahnâme
firdevsî'nin eski iran efsaneleri üzerine kurulu manzum destanıdır. iran edebiyatının en büyük eserlerinden biri olarak kabul edilir. 977 ila 1010 arasında yazılmıştır. 60.000 beyit civarında hacime sahiptir. tek şair tarafından yazılan en uzun epik şiirlerdendir.
not1: destanda geçen turan kralı efrasiyab (afrasiyab) aslında gerçek bir tarihi kişilik olan alper tunga'dır.
not2: şahname, gazneli mahmut'a sunulmuştur.

904-) çamlıca camii
türkiye'nin istanbul şehrinde yer alan bir camidir. çamlıca, üsküdar'da yapımına 29 mart 2013'te başlanan ve 3 mayıs 2019'da açılışı yapılan cami, cumhuriyet tarihinin en büyük camisidir.
çamlıca camii'nin tasarım planlamasını hayriye gül totu ve bahar mızrak yapmıştır. bununla birlikte, projenin son halini mimar hacı mehmet güner hazırlamıştır.

905-) ısaac newton
ünlü ingiliz fizikçi olup fizik, matematik, astronomi ve felsefe alanında çalışmalar yapmıştır. 4 ocak 1643’te ingiltere’de doğmuş, kütle çekimi, hareket, ışık, renk kuramı üzerine çalışmış klasik mekaniğin temelini atmıştır. şövalye olan newton, royal society’nin başına getirilmiş ve ölene kadar bu görevi devam ettirmiştir. isaac newton’un çalışmaları günümüzdeki klasik fiziğin en önemli temellerini oluşturur.
principia yani uzun ismiyle “doğa felsefesinin matematiksel ilkeleri” isimli eseri yazmıştır.
1687’de yayımlanan kitabı philosophiæ naturalis principia mathematica ile klasik mekaniğin temelini atmıştır ve bu, tarihin en önemli bilimsel kitaplarından birisi olmuştur. bu çalışmasında newton, evrensel kütleçekimi ve hareketin üç kanununu ortaya koymuş ve sonraki üç yüzyıl boyunca bu bakış açısı bilim dünyasına egemen olmuştur.

906-) şermin
tevfik fikret'in 1914 yılında çocuklar için yazdığı şiirlerden oluşan ve aynı yıl yayımlanmış olan kitabı. ünlü şairin son eseri olan kitap, türk edebiyatının “ilk eğitsel çocuk kitabı” ve çocuk şiiri alanında türkçedeki ilk örneklerden biri kabul edilir.

907-) melatonin
beynin orta bölgesinde yer alan ve her iki yarı küre arasında bulunan pineal bez ya da diğer adıyla epifiz bezi tarafından salgılanan melatonin, uyku döngüsünü ve sirkadiyen ritim olarak tanımlanan vücudun biyolojik saatini düzenleyen bir hormondur.

908-) adem asil
hırvatistan'da düzenlenen artistik cimnastik dünya challenge kupası'nda erkeklerde adem asil, halka aletinde altın madalya kazandı. (haziran 2022)

909-) j. k. rowling
harry potter adlı fantastik roman serisinin ingiliz yazarıdır.

910-) john ronald reuel tolkien
ingiliz yazar, şair, filolog ve akademisyendir. hobbit, yüzüklerin efendisi ve silmarillion gibi fantastik kurgu eserleriyle tanınır.

911-) ampute milli futbol takımı
ampute futbol milli takımı, avrupa ampute futbol şampiyonası'nın finalinde ispanya'yı 6-0 yenerek üst üste ikinci kez şampiyon oldu. final polonya'nın krakow kentinde düzenlenmiştir. (eylül 2021)

912-) diamond sutra
dünyadaki yazılan ilk kitap kuzeybatı çin ‘de bulunmuş ve m.s. 868 yılında yazılmıştır. adı “diamond sutra” olan bu kitap, diamond ingilizce’de elmas anlamına gelmektedir. sutra anlamı ise dini bilgi ve vaaz anlamı taşımaktadır.

913-) tripolis antik kenti
tarihi antik kent, denizli'de bulunmaktadır.

914-) beyaz kaya spinosauridi dinazoru
avrupa'nın "gelmiş geçmiş en büyük kara dinozoru" fosili ingiltere'de bulundu. avrupa'nın gelmiş geçmiş en büyük kara dinozoruna ait kalıntılar, ingiltere'nin wight adası'nda keşfedildi. dinazorun ismini ise "beyaz kaya spinosauridi" bırakmışlardır. (haziran 2022)

915-) sualtı çayırı / avustralya
dünyanın bilinen en büyük bitkisi avustralya kıyılarında keşfedildi. tek bir tohumdan yayıldığına inanılan bitki, 20 bin futbol sahası büyüklüğünde bir alanı kaplıyor.
bilim insanları, genetik testleri kullanarak batı avustralya'da büyük bir sualtı çayırının aslında tek bir bitki olduğunu belirledi. en az 4 bin 500 yılda tek bir tohumdan yayıldığına inanılıyor. (haziran 2022)

916-) hycean
bilim insanları güneş sistemi dışında insan yaşamına uygun gezegenler keşfetti. (ağustos 2021)
cambridge üniversitesi'nden araştırmacılar, hycean adını verdikleri yeni gezegen grubunun okyanuslarla çevrili ve hidrojen zengini bir atmosfere sahip olduğunu söylüyor.

917-) 2021 nobel ödülleri
- nobel tıp ödülü: david julius ve ardem patapoutian
-nobel fizik ödülü: syukuro manabe, klaus hasselmann ve giorgio parisi
-nobel kimya ödülü: benjamin list ve david w.c. macmillan
-nobel edebiyat ödülü: abdulrazak gurnah
-nobel barış ödülü: maria ressa ve dmitry andreyevich muratov
-nobel ekonomi ödülü: david card, joshua d. angrist ve guido w. ımbens
not1: ilk nobel ödülleri
fizik: wilhelm conrad röntgen (1901)
kimya: jacobus h. van 't hoff (1901)
tıp: emil adolf von behring (1901)
edebiyat: sully prudhomme (1901)
barış: henry dunant, frédéric passy (1901)
ekonomi: ragnar anton kittil frisch, jan tinbergen (1969)
not2: nobel ekonomi ödülü ilk kez 1969 yılından itibaren verilmeye başlanmıştır.

918-) kastamonu hologram merkezi
türkiye'nin ilk şehir hologram merkezi olma özelliği taşıyan "kastamonu hologram merkezi"nin 2018 yılında açılmıştır.

919-) konuralp antik tiyatrosu
düzce'de yer alan konuralp antik tiyatrosu iki bin yıl aradan sonra sergilenen oyunla seyirci ile buluşmuştur. antik tiyatronun tarihi m.ö 3 bin yılına dayanmaktadır. (haziran 2022)

920-) hayati uyarı bildirimi
afet ve acil durum yönetimi (afad) başkanlığı, cep telefonlarına gönderdiği sesli "hayati uyarı bildirimi" mesajı ile vatandaşları muhtemel sel, taşkın ve heyelan tehlikelerine karşı uyardı. (haziran 2022)

921-) albino (albinizm)
albinizm, vücuttaki melanin üretiminde soruna yol açan çeşitli durumlar sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. albinizm hastalığının adı latince beyaz anlamına gelen ‘albus’ kelimesinden türemiştir. dilimizde hastalık için albinizm veya albinos tanımları kullanılır. albinizm hastalarına ise albino adı verilir.
albinizmde hastaların saçları, gözleri ve derilerindeki renk eksikliği en dikkat çekici bulgulardan biridir. ancak renk eksikliği her zaman çok belirgin olmayabilir. albinolar güneş ışığına karşı çok hassastır. bu nedenle de cilt kanserine yakalanma riskleri yüksektir.
melanin pigmenti deriye, saça ve göze rengini veren bir pigmenttir. melanin ayrıca görme fonksiyonu için gerekli olan optik sinirin gelişiminde rol alır. bu nedenle albinizm hastalarında görme problemlerine sık rastlanır.

922-) safranbolu / karabük
17 aralık 1994 yılında birleşmiş milletler eğitim, bilim ve kültür örgütü (unesco) tarafından dünya miras listesi’ne alınan karabük’ün safranbolu ilçesi, aradan geçen yıllarda kendini yenileyerek her yıl bir milyondan fazla turist ağırlamaya başladı.
“korumanın başkenti”, “osmanlı’nın parmak izi”, “en iyi korunan 20 kent” ve “açık hava müzesi” gibi unvanlara sahiptir.

923-) talya özdemir
henüz 11 yaşında olan türk genci talya özdemir, birleşmiş milletler genel merkezi'nde düzenlenen panelde bilimle ilgili bir konuşma yaptı. (2017)
birleşmiş milletler'e üye olan ülkelerin diplomatlarının da katılımcı olarak yer aldığı, bm tarihinde düzenlenen en büyük panellerden biri olan "cinsiyet, bilim ve sürdürülebilir kalkınma" başlıklı panelde konuşma yapan 11 yaşındaki türk genci talya özdemir, yaptığı konuşmayla büyük beğeni topladı.
konuşmasına konu olarak "bilimde kızlar için kızlar" başlığını seçen özdemir, konuşmasında sürdürülebilir kalkınma hedefine ulaşmak için bilimin önemine dikkat çekti ve bunun yanı sıra tüm dünyanın refaha ulaşılmasında da bilime ihtiyaç duyulduğunu söyledi. ayrıca türkiye'de ve diğer dünya ülkelerinde bilime büyük katkılarda bulunan kadınların isminin pek fazla bilinmediğinin, şimdiye kadar sadece marie curie'den bahsedildiğini belirtti.
gelecekte bir bilim insanı olmak istediğini söyleyen talya özdemir aynı zamanda bilimde kızları destekliyorum (girls4girlsinscience) isimli bir kampanya başlattığını da duyurdu. büyük alkışlarla konuşmasını tamamlayan 11 yaşındaki türk kızı talya, tüm dünyaya bilim adına güzel bir ders verdi.
not: bm kurulunda konuşma yapan en genç türk'tür.

924-) karel vasak
devletin, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi yönündeki konumu nedeni ile tarih boyunca çeşitli kavramsal sınıflandırmalar yapılmıştır.
ilk defa 1979 yılında karel vasak tarafından yapılan kuşaklara göre sınıflandırmada, insan hakları özgürlük, eşitlik ve kardeşlik ilkelerinin bir uzantısı olarak birinci kuşak, ikinci kuşak ve üçüncü kuşak insan hakları olarak adlandırılmıştır.
birinci kuşak haklar; yaşam hakkı, kişi dokunulmazlığı hakkı, düşünce ve ifade özgürlüğü, inanç ve ibadet özgürlüğü, konut dokunulmazlığı hakkı, mülkiyet hakkı, seçme ve seçilme hakkı, dilekçe hakkı gibi siyasal ve kişisel nitelikteki hak ve özgürlükleri,
ikinci kuşak haklar; çalışma hakkı, sosyal güvenlik hakkı, sağlık hakkı, eğitim hakkı, konut hakkı, sendikal haklar gibi ekonomik ve sosyal hakları,
üçüncü kuşak haklar; çevre hakkı, gelişme hakkı, barış hakkı gibi dayanışma haklarını kapsamaktadır.
karel vasak tarafından yapılan kuşaklara göre sınıflandırmaya günümüzde dördüncü kuşak olarak adlandırılan bir grup hakkın daha eklendiği kabul edilmektedir. dördüncü kuşak insan hakları, içinde bulunduğumuz modern çağda teknolojik gelişmelerin insanın varoluşu üzerinde yarattığı birtakım tehditler (örneğin; insan klonlama) sonucunda ortaya çıkmıştır. dördüncü kuşak hakların neler olduğu konusunda literatürde bir kesinlik ve görüş birliği olmamakla birlikte, biyoetik haklar, siber uzay hakkı, zorunlu ve parasız eğitim hakkı, kişisel verilerin korunması hakkı, bilimin kötüye kullanılmaması hakkı, sürdürülebilir yaşam hakkı gibi haklar çeşitli yazarlarca dördüncü kuşak haklar içerisinde sayılmaktadır.

925-) aysel özgan
fransa'da düzenlenen para atıcılık dünya kupası'nda p2 kadınlar 10 metre havalı tabanca sh1 kategorisinde aysel özgan, dünya rekoru kırarak altın madalya kazandı. (haziran 2022)

926-) ferhat arıcan
hırvatistan'da düzenlenen artistik cimnastik dünya challenge kupası'nda erkeklerde ferhat arıcan, paralel barda altın madalya kazandı. (haziran 2022)

927-) ihracat rekoru
tarım grubu, 13 milyar 495 milyon dolarla cumhuriyet tarihinin en yüksek ocak-mayıs ihracatını gerçekleştirdi. (haziran 2022)

928-) sma (spinal müsküler atrofi)
omurilikteki motor sinir hücrelerini etkileyerek yürüme, yemek yeme ve nefes alma gibi temel kabiliyetini ortadan kaldırır. bebekler için bir numaralı genetik ölüm nedenidir. kas kaybı ve zayıflığa sebep olan ve çok sık rastlanmayan bir hastalıktır.

929-) thomas hobbes
felsefede materyalizmi, etikte haz ahlakını, siyasette monarşiyi benimseyen bir ingiliz filozoftur. en tanınmış eseri olan 1651 tarihli "leviathan" adlı çalışması, batı siyaset felsefesinin izleyeceği yolu çizmiş ve baş ucu eseri olmuştur.
not: mutlakiyetçiliğin babası sayılan düşünürdür.

930-) adalet ağaoğlu
türk yazar. 20. yüzyıl türk edebiyatının en önemli romancılarından biri kabul edilir. eserlerinde türkiye'nin değişik dönemlerini ve bu dönemlerin insan hayatlarına etkisini inceledi. temmuz 2020'de vefat etmiştir.
romanları
ölmeye yatmak - 1973
fikrimin ince gülü - 1976
bir düğün gecesi - 1979
yazsonu - 1980
üç beş kişi - 1984
hayır... - 1987
ruh üşümesi - 1991
romantik bir viyana yazı - 1993
dert dinleme uzmanı - 2014

931-) gece gerdanlık, gündüz seyranlık...
mardin için söylenen sözdür.
zinciriye medresesi, sultan kasım medresesi ve kümbeti ve mardin ulu camii önemli kültürel tarihi eserler arasında yer almaktadır. ayrıca şehirde birçok kilise bulunmaktadır.
mardin'de bulunan kiliseler:
mor sobo kilisesi, meryem ana kilisesi (yoldath aloho), deyrulzafaran manastırı, mor gabriel manastırı, mor abai manastırı, mor loozor manastırı, mor yakup manastırı, mor quryaqos kilisesi ve mor azozo kilisesi.
not: mardin, büyükşehir belediyesi statüsündedir.

932-) 11 ressamın gözünden 'kurtuluş savaşı'
yaralı düşman askerine yardım eden türk askeri - ali cemal
siperde mektup okuyan askerler - hikmet onat
türk topçuları - ibrahim çallı
milli mücadele - sami yetik
topçular (son mermi) - namık ismail
silah arkadaşları (yaralı asker) - ali avni çelebi
istiklal savaşı’nda mermi taşıyan kadınlar - halil dikmen
mekkare erleri - zeki kocamemi
askerler - mehmet ruhi arel
borazancı - ali sami boyar

933-) türk edebiyatında kurtuluş savaşı konulu romanlar
1922: ateşten gömlek - halide edib adıvar (ilk yazılan eser)
1926: vurun kahpeye - halide edib adıvar
1927: dikmen yıldızı - aka gündüz
1929: halas - mehmet rauf
1932: yaban - yakup kadri karaosmanoğlu
1934: ankara - yakup kadri karaosmanoğlu
1938: üç istanbul - mithat cemal kuntay
1939: biz insanlar - peyami safa
1956: esir şehrin insanları - kemal tahir
1957: var olmak - ilhan tarus
1961: esir şehrin mahpusu - kemal tahir
1962: kalpaklılar - samim kocagöz
1962: hükûmet meydanı - ilhan tarus
1963: doludizgin - samim kocagöz
1963: küçük ağa - tarık buğra
1963: kurtlar sofrası - attilâ ilhan
1965: yorgun savaşçı - kemal tahir
1966: küçük ağa ankara'da - tarık buğra
1966: kutsal isyan - hasan izzettin dinamo
1967: vatan tutkusu - ilhan tarus
1973: sahnenin dışındakiler - ahmet hamdi tanpınar
1974: toz duman içinde - talip apaydın
1975: sırtlan payı - attilâ ilhan
1975: yüzbaşı selahattin'in romanı - ilhan selçuk
1976: vatan dediler: talip apaydın

934-) efe çenberi
izmir’in kemalpaşa ilçesindeki nif dağı’nda hanımeligiller ailesine ait yeni bitki türü keşfedildi. yeni tür “efe çenberi” olarak isimlendirilirken, bilimsel olarak ise 2019’da vefat eden dünyaca ünlü sürüngen uzmanı prof. dr. bayram göçmen’e ithafen “kanautia goecmeni” adı verildi. (ocak 2022)

935-) tayfun selen
abd'de ilk defa belediye başkanlığı görevine getirilen türk asıllı amerikan vatandaşı tayfun selen, new jersey morris bölge yönetim kurulu başkanlığına seçildi. (ocak 2022)
not: tayfun selen, 1996 abd'ye taşınmış, 2008'de abd vatandaşı olmuştu. 2017'de 12 bin nüfuslu chatham'ın belediye başkanılığına seçilen selen, abd'de bu göreve gelen ilk türk olarak tarihe geçmişti.

936-) periyodik tablo
kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş tablodur. dilimizde periyodik tablo, periyodik cetvel, periyodik çizelge, elementler tablosu gibi birçok şekilde isimlendirilmiştir. bu tablo bilinen bütün elementlerin artan atom numaralarına (buna proton sayısı da denir) göre bir sıralanışıdır. periyodik cetvelden önce de bu yönde çalışmalar yapılmış olmakla birlikte, mucidi genelde rus kimyager dmitri mendeleyev kabul edilir.

937-) cemil meriç
türk yazar, çevirmen, düşünür ve sosyolog. başta dil, tarih, edebiyat, felsefe ve sosyoloji olmak üzere sosyal bilimlerin birçok alanında araştırma yapmış ve yazılar kaleme almış bir düşünce adamıdır. "bu ülke" en önemli eseridir ve bu eser meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır.

938-) anadolu leoparı
tarım ve orman bakanı kirişci, türkiye'de en son 1974 yılında rastlanılan ve neslinin tükendiği düşünülen anadolu leoparı'nın tekrar görülmeye başladığını ifade etti. anadolu leoparı'nın görüntüleri foto kapana yansıdı. (mayıs 2022)

939-) başak cengiz
resmi gazetede yayımlanan kararla karabük üniversitesi mimarlık fakültesine başak cengiz adı verilmiştir. (kasım 2021)
not: 9 kasım 2021 tarihinde istanbul ataşehir'de sokak ortasında dehşet veren bir cinayet işlendi. ankara'dan iş için istanbul'a giden mimar başak cengiz, ataşehir'de can göktuğ boz tarafından samuray kılıcıyla katledildi. korkunç olayın ardından yakalanan canavar tutuklanarak cezaevine gönderildi.

940-) als hastalığı
amyotrofik lateral skleroz ya da als, esas olarak istemli kas hareketinin kontrolünden sorumlu sinir hücrelerinin hasarından kaynaklanan nadir bir nörolojik hastalık grubudur. istemli kaslar çiğneme, yürüme ve konuşma gibi hareketlerin yapılmasında görevlidir. als hastalığı ilerleyicidir ve belirtiler zamanla kötüleşme eğilimi gösterir. günümüzde, als hastalığının ilerleyişini durdurmak ya da tam tedavi sağlamak için herhangi bir tedavi seçeneği yoktur ancak bu konudaki araştırmalar devam etmektedir.

941-) ges
ges açılımı
hazine ve maliye bakanlığı tarafından duyurulan kararların ardından ges gündeme geldi. ges'in açılımı ise gelire endeksli senetler demektir.
ges nedir?
gelire endeksli senetler ile getirisi devlet gelirleriyle ilişkilendirilen bir yatırım aracı yaratılmış olmaktadır. söz konusu senetlere uygulanacak asgari kupon ödeme garantisi sayesinde yatırımcının gelir payındaki değişimden olumsuz etkilenmesi önlenmiş olmaktadır. bu çerçevede, söz konusu senetlerin getirilerine ilişkin ödemelerin hesaplanmasında tpao, dmo, dhmi ve kıyem tarafından bütçeye aktarılan üç aylık ve altı aylık hasılat paylarının toplamı esas alınmaktadır. gerçekleşen gelir tahsilatının bütçede açıklanan azami tutarların üzerlerinde olması durumunda yatırımcılara söz konusu azami tutar karşılıkları esas alınarak ödeme yapılır. (haziran 2022)

942-) bayraktar kızılelma
muharip insansız uçak sistemi (mius) projesine "bayraktar kızılelma" adı verildi.
"bayraktar kızılelma", gerçekleştireceği agresif manevralar ve gelişmiş yapay zekayla gelecekte güvenlik güçlerinin muharebe sahasındaki en güçlü unsurları arasında yer alacak.
türkiye'nin inşa ettiği "tcg anadolu" gibi kısa pistli gemilere iniş kalkış kabiliyetine sahip olacak "bayraktar kızılelma", bu sayede denizaşırı görevlerde önemli rol oynayacak.

943-) abd enflasyon
abd'de tüketici fiyat endeksi (tüfe), mayısta aylık yüzde 1 artarken, yıllık yüzde 8,6 ile aralık 1981'den bu yana kaydedilen en büyük artışı gösterdi. (haziran 2022)

944-) 5. etnospor kültür festivali
dünya etnospor konfederasyonu tarafından düzenlenen 5. etnospor kültür festivali'nin açılış töreni istanbul atatürk havalimanında gerçekleştirildi. (haziran 2022)

945-) abant gölü milli parkı
bolu'nun mudurnu ilçesindeki abant gölü ve çevresinin milli park olarak belirlenmesine ilişkin cumhurbaşkanı kararı, resmi gazete'de yayımlandı. (haziran 2022)

946-) elmalılı muhammed hamdi
cumhuriyet sonrası kaleme alınan ilk türkçe kur’an tefsiri "hak din kur'an dili"ni yazan elmalılı muhammed hamdi yazır'dır.

947-) mastaura antik kenti
aydın'daki mastaura antik kenti'nde yürütülen kazı çalışmalarında tespit edilen yaklaşık 1800 yıllık kanalizasyon sistemi ortaya çıkarıldı. (nisan 2022)

948-) kn-12 tüfeği
türkiye'nin ilk değişken kalibreli keskin nişancı tüfeği bu ay türk silahlı kuvvetleri envanterine girecek. (haziran 2022)

949-) teknoloji yol haritaları
cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan, akıllı yaşam, sağlık ürünleri ve mobilite araçlara ilişkin "teknoloji yol haritaları" konulu genelge yayımladı. (haziran 2022)

950-) ayçiçeği ve korkuluk festivali
trakya'nın sembolü olan ve her yıl kutlanan korkuluk festivali, kırklareli ilimizde kutlanmaktadır. korkuluk festivali kırklareline bağlı pehlivanköy ilçesinin kuştepe köyünde yapılmaktadır.
not: korkuluk festivali, izmir'in urla ilçesi barbaros mahallesi'nde de yapılmaktadır.

951-) zirve görevi (çin)
çinli bilim insanları everest dağı'na en yüksek irtifadaki meteoroloji gözlem istasyonunu kurdu. 8 bin 800 metrede kurulan istasyonun irtifası, 2019'da 8 bin 430 metrede kurulan "balkon istasyonu"nu geride bıraktı.
buzul bilimci yao tandong önderliğindeki araştırma ekibi, bugün yaptıkları tırmanışta istasyonu 8 bin 800 metre irtifaya konuşlandırdı.
yeni istasyon, abd ve ingiltere'den bilim insanlarının 2019'da 8 bin 430 metrede kurdukları "balkon istasyonu" adı verilen üniteyi geride bırakarak en yüksek irtifadaki meteoroloji istasyonu oldu.
dünyanın en yüksek zirvesi olan everest'teki buzul kalınlığını ölçecek hassas radar donanımına sahip istasyon, asya'daki 10'dan fazla büyük nehre su sağlayan bölgenin iklimi ve buz örtüsünün durumuna dair veri sağlayacak.
çinli bilim insanları, "zirve görevi" adını verdikleri araştırma projesi kapsamında everest dağı'nda 5 bin 200 ila 8 bin 800 metre irtifalarında 8 meteoroloji gözlem istasyonu kurmayı planlıyor. (mayıs 2022)

952-) derebucak çamlık mağaraları
konya'nın derebucak ilçesinde bulunan çamlık mağaralarına ilişkin cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan imzalı karar resmi gazete’de yayımlandı. karara göre; söz konusu bölge, derebucak çamlık mağaraları milli parkı ilan edildi. (haziran 2022)

953-) anadolu’nun kandilleri
ahmet yesevî
mevlânâ celâleddîn-î rumî
yunus emre
hacı bektâş-ı velî
hacı bayrâm-ı velî
ahî evran

954-) nizâmülmülk
büyük selçuklu imparatorluğu'nun baş veziri ve siyâsetnâme adlı eserin yazarı olan fars devlet adamı ve siyaset bilimcisidir. devlet yönetiminde bir hayli etkili olan nizâmülmülk; alp arslan ve melikşah dönemlerinde vezirlik yapmıştır.
nizamiye medreseleri'nin teşkili ve mevcut toprak sisteminin aksayan yönlerinin tadil edilmesi gibi selçuklu devletinin müesseseleşme ve merkezileşmesi yönünde önemli sayılabilecek teşebbüslerin altına imzasını atmıştır.
bağdat, isfahan, nişabur, belh, herat, basra, musul ve amol'daki nizamiye medreselerini kurdurmuştur. nizamiye medreseleri adını nizamülmülk'den almıştır ve bağdat'taki medresenin başına imam-ı gazali'yi getirmiştir. bu medreselerin kurumlaşması ve gelişmesi tüm islam ülkelerinde olduğu gibi ilk batı avrupa üniversitelerinin de temeli olmuştur.
öğrencilere sağlanan yurt ve burs hizmetlerinin mucididir. devletin toprak idaresi hukukunda ikta sisteminin mucididir. türk devletlerinde ilk kez gelir-gider raporlarını hazırlatan kişidir. dünyadaki ilk istihbarat teşkilatının kurucusudur. dünya tarihinin gelmiş geçmiş en büyük devlet adamlarından biri olarak kabul edilir.
not: siyâsetnâme, arap, fars, hint ve türk edebiyatlarında devlet adamlarına yöneticilik sanatına ilişkin bilgiler veren yapıtların genel adı.
genel olarak hükümdarlar için kaleme alınmış olan siyâsetnâmelerde onların sahip olması gereken nitelikler, saltanatın koşulları ve kuralları anlatılır. ideal bir devlet örgütünün nasıl olması gerektiği belirtilir ve kötü yönetimlerin zararlı sonuçları açıklanarak yöneticiler uyarılır.

955-) şahin
aselsan tarafından geliştirilen şahin 40 milimetre fiziksel imha sistemi'nin düşürdüğü dronlar platformun üzerine işlendi. geliştirme çalışmaları tamamlanan şahin'in yakın zamanda güvenlik güçlerinin kullanımına sunulması bekleniyor. (haziran 2022)

956-) zaha
amfibi deniz piyadelerinin ihtiyaçları için geliştirilen zırhlı amfibi hücum aracı (zaha), efes 2022 tatbikatı kapsamında açılan savunma sanayi sergisinde dost ve müttefik ülkelerle misafir ülkelerin askeri personeline tanıtıldı. (haziran 2022)

957-) sanayi ihracatı
türk sanayi sektörü, 76 milyar 947 milyon dolarla tüm zamanların en yüksek ocak-mayıs ihracatına imza attı. (haziran 2022)

958-) türkiye'nin büyüme beklentisi
ekonomik işbirliği ve kalkınma örgütü (oecd), küresel ekonomik büyüme tahminini yüzde 3'e indirirken, türkiye ekonomisine yönelik büyüme beklentisini yüzde 3,7'ye yükseltti. (haziran 2022)

959-) türk hava yolları (thy)
uluslararası marka değerlendirme kuruluşu brand finance tarafından yapılan araştırmada üst üste 5'inci kez türkiye'nin "en değerli markası" oldu. (haziran 2022)

960-) csaba körösi
birleşmiş milletler (bm) 77. genel kurul başkanlığına macar diplomat csaba körösi seçildi. (haziran 2022)

961-) çobanaldatan
yalova'nın altınova ilçesinde, marmara denizi'nin kıyısındaki hersek lagünü'nde, çobanaldatanın gözlenmesiyle kuş türü sayısı 246'ya çıktı.
bazı türlerin yaz ve kış aylarını ayrı ayrı geçirmesi dolayısıyla "kuş oteli" olarak da adlandırılan yaklaşık 200 hektarlık hersek lagünü'nde yeni bir kuş türü tespit edildi. altınova belediyesince yürütülen çalışmalar sonucu çobanaldatanın da eklenmesiyle son sayımda 246 kuş türünün burada bulunduğu belirlendi. (haziran 2022)

962-) efes-2022 birleşik müşterek fiili atışlı tatbikatı
izmir'in seferihisar ilçesinde devam eden efes-2022 birleşik müşterek fiili atışlı arazi tatbikatı'nda ilk defa kullanılacak silah ve savunma sistemlerinin de bulunduğu teknolojiler açılan sergiyle tanıtılıyor. (haziran 2022)
not: 43 türk savunma sanayisi şirketinin teknolojilerini görücüye çıkardığı sergide ilk kez tanıtılan sistemlerle tatbikatın fiili atışlı bölümünde kullanılacak bazı ürün ve sistemler de sergileniyor.
sergi, siha'lardan helikopterlere, savaş gemilerinden mühimmatlara, elektronik harp sistemlerinden radar sistemlerine kadar birçok sistemi geliştiren, üreten ve güvenlik güçlerinin hizmetine sunan türk savunma sanayisinin kabiliyetlerinin katılımcı ülkelerce sahada görülmesine olanak sağlıyor.

963-) iha karayel
40 bin saat uçan milli iha karayel, uydu kontrolüyle sınır tanımayacak. milli insansız hava aracı karayel, uydudan kontrolüyle sınırsız operasyon yapabilme kabiliyetine kavuştu.
lentatek, efes-2022 birleşik müşterek fiili atışlı arazi tatbikatı (izmir) kapsamında oluşturulan sergi alanında, farklı sınıflarda geliştirdiği iha'ları sergiledi. bu kapsamda, uydudan kontrol (satcom) kabiliyeti kazandırılan karayel iha da ilk kez tanıtıldı. (haziran 2022)

964-) kades
kadınların ve çocukların maruz kaldığı şiddet, taciz gibi kötü eylemleri birazda olsun engellemek adına kullanıcılara sunulmuş resmi bir uygulamadır. emniyet genel müdürlüğü tarafından hazırlanmış ve acil durumlarda ilk aklınıza gelecek acil müdahale uygulamasıdır.

965-) sancar sida
deniz kuvvetleri komutanlığının "mavi vatan" savunmasında kullanması için geliştirilen sancar silahlı insansız deniz aracı (sida) törenle suya indirildi. (haziran 2022)

966-) castoro 10
karadeniz'de keşfedilen doğal gazı karaya taşıyacak boruları deniz tabanına yerleştirecek bahama bandıralı "castoro 10" adlı gemi, filyos limanı'na ulaştı. (haziran 2022)

967-) abdurrahim karakoç
türk şair, gazetecicir. (doğum tarihi: nisan 1932, ekinözü - ölüm tarihi ve yeri: 7 haziran 2012, gazi üniversitesi tıp fakültesi, ankara)
anadolu insanının karşılaştığı zorlukları ve çektiği sıkıntıları dile getirdiği eserleriyle toplumun geniş bir kesimine ulaşmayı başaran abdurrahim karakoç'un vefatının üzerinden 8 sene geçti.
türk şiirine kazandırdığı "mihriban", "isyanlı sükut", "hak yol islam yazacağız", "gel gayrı", "hasan'a mektuplar", "vur emri" ve "omuzumda sevda yükü" adlı eserleriyle tanınan şair ve yazar abdurrahim karakoç, vefatının 8. yılında yad ediliyor.
usta şairin 100'e yakın şiiri bestelenerek ibrahim tatlıses, şükriye tutkun, selda bağcan, musa eroğlu, esat kabaklı, gülay, orhan hakalmaz, hasan sağındık, selçuk küpçük, gülşen kutlu, sevcan orhan, güler duman, gündoğar ve azerin tarafından seslendirilerek geniş kitlelere ulaştı.
karakoç'un, "sarı saçlarına deli gönlümü/ bağlamışlar çözülmüyor mihriban/ ayrılıktan zor belleme ölümü/ görmeyince sezilmiyor mihriban.
yar deyince kalem elden düşüyor/ gözlerim görmüyor, aklım şaşıyor/ lambada titreyen alev üşüyor/ aşk, kağıda yazılmıyor mihriban..." eseri, birçok ünlü isim tarafından yorumlanarak unutulmaz türküler arasında yerini aldı.
not: en önemli eseri mihriban'dır.

968-) mevlâna idris zengin
türk yazar ve şairdir. mevlâna idris zengin, 1966 yılında kahramanmaraş, andırın'da doğdu.
kindiyazıları, diriliş, dergâh, albatros, geniş zamanlar ve gerçek hayat gibi birçok dergi ve gazetede, şiir, hikâye ve denemeleri yayımlandı. ayrıca, çocuk edebiyatı dalında birçok kitap kaleme almıştır.
tuhaf adamlar serisindeki kitapları almanya'daki bir yayınevi tarafından 9 dünya diline çevrilerek yayına hazırlanmaktadır. ayrıca "asla ve daima nuri pakdil" isimli bir belgeselin metnini yazmış ve konsept danışmanlığını yapmıştır. belgesel trt televizyonunda 2010'da yayınlanmıştır.
sezai karakoç'un şiirlerinden yola çıkarak yaptığı "gül sesleri" isimli şiir belgeseli 13 nisan 2012'de diyarbakır'da yapılan uluslararası sezai karakoç sempozyumu'nda gösterilmiştir.
mevlâna idris'in şimdiye kadar farsça, almanca, arapça, urduca, macarca dillerine bazı kitapları çevrilmiş ve yayınlanmıştır. (haziran 2022 - vefat)

969-) londra
ingiltere'nin başkenti londra'da yaklaşık 4 bin metro çalışanı iş kayıpları, çalışma koşulları ve emeklilik maaşlarındaki anlaşmazlıklar nedeniyle greve gitti. (haziran 2022)

970-) orlando jorge mera
dominik cumhuriyeti çevre bakanı orlando jorge mera, uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. (haziran 2022)

971-) 3.600 ek gösterge
2023 yılı başından itibaren bütün kamu görevlileri, 3 bin 600 ek göstergeye yükseltilecektir. bunun yanında genel müdür yardımcılarının ek göstergeleri 3 bin 600'den 4 bin 400'e, şube müdürü ve ilçe müdürü seviyesindeki yöneticilerin ek göstergeleri de 2 bin 200'den 3 bine çıkartılacaktır. (haziran 2022)

972-) ejderha kayığı festivali
"duanvu" adıyla bilinen ejderha kayığı festivali, çin'in geleneksel ay takvimine göre yıl ortasına denk gelen, 5. ayın 5. gününde kutlanıyor.
festival, nehirlerde yapılan takım kayığı yarışları ve bugüne özel hazırlanan bambu veya kamış yapraklarına sarılan yapışkan pirinç ve kırmızı fasulyeli, huni biçimli dolmalarla tanınıyor.
not: 2019 kpss'de "ispanya'da yapılan boğa güreşi festivalinin adı nedir?" soruldu. ispanya'da yapılan boğa güreşi festivalinin adı san fermin festivali'dir.

973-) kargı
türk savunma sanayisi bünyesinde geliştirilen yeni kamikaze insansız hava aracı (iha) kargı, "efes-2022 tatbikatı" kapsamında ilk kez görücüye çıktı. (haziran 2022)

974-) rafael nadal
sezonun ikinci grand slam tenis turnuvası fransa açık'ta (roland garros) tek erkeklerde ispanyol rafael nadal, şampiyon oldu. (haziran 2022)
önemli not: tenis tarihinde en fazla grand slam kazanan erkek tenisçi rafael nadal'dır.

975-) halil ibrahim inalcık
türk tarih profesörü (1916 - 2016). eserleriyle osmanlı-türk tarihine hem siyasi ve ekonomik konularda hem de kültür ve medeniyet tarihi alanında orijinal katkılarda bulunmuş bir bilim insanıdır.
eserleriyle osmanlı-türk tarihine hem siyasi ve ekonomik konularda hem de kültür ve medeniyet tarihi alanında orijinal katkılarda bulunmuş bir bilim insanıdır. tüm balkan dillerine ve arapçaya çevrilmiş olan "the ottoman empire the classical age 1300-1600" ve "an economic and social history of the ottoman empire" gibi kitapları dünya üniversitelerinde başlıca ders kitabı olarak kullanılmaktadır. tarih alanındaki üstün çalışmaları ve yetiştirdiği öğrenciler sebebiyle şeyh-ûl müverrihin (tarihçilerin şeyhi) ve tarihçilerin kutbu gibi isimlerle de anılmıştır.
ödülleri
t.c. kültür ve turizm bakanlığı kültür ve sanat büyük ödülü (2002)
türksoy onur madalyası (2012)
macaristan liyakat nişanı

976-) nijerya
nijerya'nın güneybatısında yer alan ondo eyaletindeki bir kiliseye düzenlenen saldırıda en az 50 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. (haziran 2022)

977-) haluk bilginer
türk oyuncu ve yönetmendir. sinema, televizyon ve tiyatro alanlarında yaptığı çalışmalarla birçok ödülün sahibi olan oyuncu, 1990 yılında tiyatro stüdyosu'nun kurucuları arasında yer almış ve 1996'da zuhal olcay'la birlikte oyun atölyesi'ni kurmuştur.
oyuncu ödülü 2018'de yayımlanan şahsiyet dizisindeki agâh beyoğlu rolü ile uluslararası emmy ödülleri'nde en iyi erkek oyuncu ödülü dahil birçok ödül kazandı.

978-) bangladeş
bangladeş'in güneydoğusunda, kimyasal dolu konteyner deposunda gerçekleşen patlama sonucu en az 49 kişi hayatını kaybetti. (haziran 2022)

979-) jose mauro de vasconcelos
brezilyalı yazardır. vasconcelos, 26 şubat 1920 de rio de janeiro yakınlarındaki bangu kasabasında doğdu. yarı kızılderili yarı portekizli, yoksul bir ailede doğan vasconcelos iki ayrı kültürün de izlerini taşıdı.
bazı eserleri:
yaban muzu (1942)
beyaz toprak (1945)
şeker portakalı (1968)
güneşi uyandıralım
delifişek (1963)
kırmızı papağan (1953)
hayatın o güzel şarkısı (1974)
not1: şeker portakalı
brezilya'nın minas gerais bölgesinde yaşayan fakir bir ailenin beş yaşındaki oğlu olan ve hayal gücü çok gelişmiş olan zeze adlı bir çocuğun başından geçenleri konu edinir.
önemsiz not2: şeker portakalını okumayan atanmasın. şaka şaka... uçurtma avcısı, şeker portakalı ve ölü ozanlar derneği benim için en iyi kitaplar listesinde en tepede bulunur. okumayanlar için söylüyorum; şeker portakalındaki zeze'nin hikâyesini mutlaka okuyun.

980-) halikarnas balıkçısı
cevat şakir kabaağaçlı veya tanınan adıyla halikarnas balıkçısı, bodrum'a olan aşkı ile tanınan ünlü roman ve hikâye yazarıdır (17 nisan 1890, girit – 13 ekim 1973, izmir).
bazı eserleri:
-aganta burina burinata (1946 - meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır)
-ötelerin çocuğu (1956)
-uluç reis (1962)
-turgut reis (1966)
-deniz gurbetçileri (1969)
not: aganta burina burinata
bodrumlu bir denizci olan mahmut'un ağzından deniz ve deniz insanının anlatımının konu edildiği kitap, denize ve deniz insanlarına beslenen sevgiyi şiirsel bir dille ve coşkulu bir şekilde ele almaktadır.

981-) baltops 22
baltık denizi'ndeki en büyük askeri tatbikatlardan "baltops 22"ye katılacak nato'ya ait 40 savaş gemisi, isveç'in başkenti stockholm'de demir attı. (haziran 2022)
türkiye'nin yer aldığı tatbikata isveç ve finlandiya da katılıyor.
donanmasının 500. yılını kutlayan isveç'in ev sahipliği yapacağı tatbikata, türkiye'nin de aralarında bulunduğu 14 nato ülkesi katılacak. katılımcı ülkeler arasında belçika, bulgaristan, danimarka, estonya, finlandiya, fransa, almanya, letonya, litvanya, hollanda, norveç, polonya, isveç, ingiltere ve abd yer alıyor.
1972'den bu yana her yıl yapılan tatbikat, rusya'nın ukrayna'ya açtığı savaş ve isveç ile finlandiya'nın nato'ya üyelik başvuru

982-) ahal teke
bir türkmen atıdır. hız, dayanıklılık, zeka ve ayırt edici metalik parlaklıkları ile ünlüdürler. parlak derileri sayesinde ''altın atlar'' olarak bilinirler. var olan en eski at ırklarından biri olduğu düşünülmektedir. orta asya'da türk halkları arasında özellikle türkmenistan'da yaygındır. çoğunluğu türkmenistan'da bulunur. gır at adı manas ve dede korkut gibi türk destanlarında geçer ve türkmenistan'ın ahal vilayetinde yaşayan teke türkmenlerinden gelmektedir.

983-) ilk sesli film
senaryosunu nazif tepedelenlioğlu'nun yazdığı 'bir millet uyanıyor' adlı filmdir. 1932 yılında çevrilen film, türkiye'de seslendirildiği ve muhsin ertuğrul'un en önemli yapıtlarından birisi olduğu için ilginçtir. mustafa kemal atatürk'ün söylev'inden derlenmiş olaylardan esinlenerek senaryosu yazılmıştır.

984-) hulusi behçet
bir türk doktoru olan hulusi behçet tarafından ilk defa 1937 yılında teşhis edilen ve bu nedenle uluslararası literatürde soyadıyla anılan behçet hastalığı.
genelde deri altı, göz, beyindeki kan damarlarının iltihaplanmasına yol açan, sebebi bilinmeyen, nadir görülen, bağışıklık sistemi ile ilgili bir hastalıktır. en çok 30-40 yaşlarındaki erkeklerde görülür. başta türkiye olmak üzere çin’e kadar uzanan ülke insanlarında diğer ülkelere nazaran daha sıkça rastlanmakla birlikte dünyanın her yerinde behçet hastalığı görülmektedir. dünya'da en çok japonya, türkiye ve israil'de görülür.

985-) kara ahmet
güreş dalında ilk dünya şampiyonu olan güreşçimiz, kara ahmet'tir. 1897 yılında avrupa'ya giden kara ahmet, yaptığı bütün karşılaşmaları kazandı. fransa'da 1899'da dünya şampiyonası düzenlenmişti. kara ahmet'in 'grekoromen' dalında katıldığı karşılaşmalar, dünyanın en önemli güreşçilerini tuşla yenerek dünya güreş şampiyonluğunu elde etmesiyle son buldu.

986-) türkiye'de ilk atatürk heykeli
istanbul gülhane parkı'nın denize yakın bölümünde 3 ekim 1926 günü dikildi. heykel, avusturyalı heykelci heinrich krippel tarafından yapıldı.

987-) suhulet
dünyanın ilk araba vapuru” olan suhulet, 1871 yılında üsküdar - kabataş arasında çalışmaya başladı.
osmanlılarda deniz taşımacılığı 'şirket-i hayriye' adlı kuruluş tarafından yapılıyordu. bu kuruluştan bir yöneticiyle bir teknisyen, araba vapuru yaptırmak için ingiltere'ye gittiler. 1869 yılında da araba vapuru ısmarlandı. o sıralarda ingiltere'de bile karşıdan karşıya deniz ulaşımı, halat ya da zincirlerle çekilen sallarla yapılmaktaydı.
istanbul'a 87 yıl hizmet veren suhulet, çanakkale savaşı sırasındaki hizmetleri ile “gazi” unvanını da almıştı.

988-) sevgil musayeva
dünyanın en önemli dergilerinden time dergisi, 2022 yılının en etkili 100 kişisini duyurdu. listede, 3 ukrayna vatandaşı yer buldu. liderler kategorisinde, ukrayna cumhurbaşkanı volodımır zelenskıy ile ukrayna genelkurmay başkanı valeriy zalujnıy en etkili kişi olarak sıralanırken ukrayinska pravda editörü, kırım tatarı sevgil musayeva yenilikçiler kategorisinde yerini aldı. (haziran 2022)
not1: sevgil musayeva; ukrayna, kırım'dan olan ukraynalı bir gazeteci, internet yayını ukrayinska pravda'nın baş editörüdür.
not2: bir önceki yıl, tıme dergisinin belirlediği dünyanın en etkili 100 kişisi arasındaki tek türk uluslararası enerji ajansı (ıea) başkanı fatih birol olmuştu. (2021)
önemli not3: 2014 kpss lisans sorularından birisinde kırım türkleri için çok önemli olan mustafa abdulcemil kırımoğlu soruldu.

989-) eylem elif maviş
dünyanın en yüksek noktası everest dağı'na tırmanmak üzere 27 mart'ta türkiye'den hareket eden 11 kişilik türk ekibinden dört dağcı everest zirvesine ulaşabildi. zirveye ulaşanlardan eylem elif maviş, everest'in zirvesine türkiye'den ulaşan ilk kadın dağcı oldu. (2006)

990-) ömer seyfettin
türk yazar, şair, asker ve öğretmen. türk edebiyatının önde gelen hikâye yazarlarındandır. türk kısa hikâyeciliğinin kurucu ismi, ayrıca edebiyatta türkçülük akımının kurucularından olup türkçede sadeleşmenin savunucuları arasındadır.
ömer seyfettin'in hikâyelerinde kullandığı çocuk teması, eğitsel bakış açısı ve modern türk hikâyeciliğine etkisi, türkçe öğretimine katkıları akademik çalışmalara konu olmuştur.
ömer seyfettin bazı eserleri
perili köşk
kaşağı
yalnız efe
başını vermeyen şehit
gizli mabet
pembe incili kaftan
üç nasihat
bahar ve kelebekler
diyet
topuz
not1: ömer seyfettin'in 200'e yakın eseri vardır.
not2: ömer seyfettin, maupassant tarzı hikayenin türk edebiyatındaki temsilcisidir. bir karakterin başından geçen olayı belirli bir olay örgüsü içerisinde aktaran hikayelere mauppasant tarzı hikaye denir. maupassant tarzı hikaye, bir diğer adıyla olay hikayesi akıcı, merak uyandırıcı üslupla yazılır. serim, düğüm ve çözüm bölümlerine yer verilir.

991-) sait faik abasıyanık
türk hikâye ve roman yazarı, şair. türk hikâyeciliğinin önde gelen yazarlarından birisi olan sait faik, çağdaş hikâyeciliğe yaptığı katkılar nedeniyle türk edebiyatının köşe taşlarından biri olarak kabul edilir.
hikâye
semaver (1936, remzi kitabevi)
sarnıç (1939, çığır kitabevi)
şahmerdan (1940, çığır kitabevi)
lüzumsuz adam (1948, varlık yayınları)
mahalle kahvesi (1950, varlık yayınları)
havada bulut (1951, varlık yayınları)
kumpanya (1951, varlık yayınları)
havuz başı (1952, varlık yayınları)
son kuşlar (1952, varlık yayınları)
alemdağ'da var bir yılan (1954, varlık yayınları)
az şekerli (1954, varlık yayınları)
tüneldeki çocuk (1955, varlık yayınları)
şiir
şimdi sevişme vakti (1953, yenilik yayınları)
roman
medarı maişet motoru (1944, yokuş kitabevi)
(1952, ikinci baskı, birtakım insanlar adı ile)
kayıp aranıyor (1953, varlık yayınları)

992-) ilginç meyveler
-longan (ejder gözü) meyvesi
dış görünüşüyle dikkat çeken bu meyve, bazı bölgelerde kedi gözü olarak bilinir. ejder gözü meyvesinin ana yurdu, güneydoğu asya'dır.
-çin koca yemişi (myrica rubra)
çin koca yemişi olarak bilinen bu meyve, c vitamini açısından oldukça zengindir.bu lezzet, kışın yapraklarını dökmeyen bir ağaca sahiptir.
-durian (duryan) meyvesi
durian meyvesi, bir lif kaynağıdır. güneydoğu asya'da; malezya, tayland ve vietnam'da yetiştirilir. yetiştirildiği bölgede "meyvelerin kralı" olarak anılır. kötü kokusuyla ünlüdür.
-hint inciri meyvesi
vitamin ve minareller açısından oldukça zengindir. daha ilaç bu yapımında kullanılan bu meyve, ülkemizde akdeniz ve ege bölgesinde yetişir. "kaktüs meyvesi" olarak da bilinir.
-kiwano (boynuzlu kavun) meyvesi
afrika bölgesinde yetişen bu meyve ülkemizde alanya kavunu olarak bilinir. vitaminler ve minareller açısından oldukça zengindir. c vitamini deposudur.
-mangostan (tanrıların meyvesi)
mangostan meyvesinin ana vatanı, asya'dır. yetiştirildiği bölgede "meyvelerin kraliçesi" olarak anılır. tatlı-ekşi bir tadı vardır. antioksidan deposudur. kabuğu ilaç yapımında kullanılır.
-pitaya (ejder meyvesi)
dünyanın en pahalı meyvesi olarak bilinir. bu meyvenin iç kısmı beyaz veya kırmızı olabilir. vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir.
-rambutan (meyvelerin kralı) meyvesi
rambutan meyvesi, malaya yarımadasında yetiştirilir. dışındaki uzantılar saça benzediği için adını maleyce "saç" anlamına gelen "rambut" sözcüğünden alır. demir vitamini açısından çok zengindir.
not: kpss çıkmış sorular arasında amerikan armudu (avakado) bulunmaktadır. (kpss camiasında fakir eleme sorusu olarak bilinmektedir)

993-) paris / fransa
unesco'nun merkezi paris'tir.

994-) türkiye
2023 akdeniz kick boks şampiyonası'nın cumhuriyetin 100. yılı'nda türkiye'de yapılması oy birliğiyle kabul edildi.
not: şehir belli değil, açıklanırsa güncelleme yapacağım.

995-) ibrahim kaboğlu
anayasa profesörü ve chp milletvekili ibrahim kaboğlu'na, fransa’nın en prestijli nişanı kabul edilen legion d’honneur nişanı verildi. (haziran 2022)

996-) türkiye
birleşmiş milletlerin (bm) yabancı dillerde "turkey" olarak kullanılan ülke adını "türkiye" olarak değiştirmesinin ardından isviçre'nin cenevre kentindeki dünya ticaret örgütü'nde (dtö) ülke ismi ilk kez "türkiye" şeklinde kullanıldı. (haziran 2022)

997-) akdeniz gençler şampiyonası
mersin'de düzenlenen artistik, ritmik, aerobik cimnastik akdeniz gençler şampiyonası'nda, türkiye organizasyonu 4 altın, 6 gümüş, 3 bronz madalyayla tamamladı. (haziran 2022)

998-) emre kutalmış ateşli
italya'nın başkenti roma'da düzenlenen 2022 tekvando grand prix'sinde erkekler +80 kiloda milli tekvandocu emre kutalmış ateşli, altın madalya kazandı. (haziran 2022)

999-) muaythai milli takımımız
muaythai milli takımı, birleşik arap emirlikleri'nde (bae) düzenlenen dünya şampiyonası'nı 4 altın, 4 gümüş, 10 bronz madalya ile birinci tamamladı. (haziran 2022)
not: muaythai, tayland'da ortaya çıkan ve özgün adı muaythai olan dövüş sporu. tayland boksu da denir.

1000-) buhara / özbekistan
özbekistan’ın tarihi buhara şehri "türk dünyasının gençlik başkenti" ilan edildi.
12 favorites - -
ı.) 1001-1100 güncel ve genel kültür bilgileri

1001-) bering boğazı
asya'nın en doğu noktası ile amerika'nın en batı noktası arasında bir boğazdır. günümüzde rusya ile abd arasında coğrafi bir sınır konumunda olması ile birlikte amerika ve asya kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir.

1002-) expo 2023
23 nisan - 31 ekim 2023 tarihleri arasında kahramanmaraş'ın onikişubat ilçesinde düzenlenecek olan etkinliktir. fuarın ana teması “doğa dostu şehir ve duyarlılık” olarak belirlenmiş olup kültürleri bir araya getirmesi amaçlanmıştır.

1003-) homeros
antik çağ'da yaşamış iyonyalı ozan. batı edebiyatının ilk büyük eserleri kabul edilen ilyada ve odysseia destanlarının yazarı veya derleyicisi olduğu kabul edilmektedir. smyrna (izmir) bölgesinde yaşamış olduğu sanılmaktadır.

1004-) truva antik kenti
kaz dağı eteklerinde tarihî bir kenttir. çanakkale il sınırları içinde, günümüzde hisarlık olarak adlandırılan arkeolojik bölgede yer alır. çanakkale boğazı'nın güneybatı ağzının hemen güneyinde ve kaz dağı'nın kuzeybatısında bulunan bir şehirdir.

1005-) stefan zweig
avusturya-macaristanlı roman, oyun, biyografi yazarı ve gazeteciydi. 1920'ler ile 1930'lar arasında edebiyat kariyerinin zirvesinde olmuş zweig, dönemin dünyasının en çok tercüme edilen ve en popüler yazarlarından biriydi.
önemli eserleri:
-üç büyük usta: balzac, dickens, dostoyevski
-satranç
-korku

1006-) ertuğrul fırkateyni
sultan abdülaziz döneminde yaptırılmış ve 19 ekim 1863 pazartesi günü padişah huzurunda denize indirilmiş osmanlı fırkateyni.
2. abdülhamid, 1887 yılında japonya imparatoru meiji'nin akrabası prens komatsu akihito'nun bir savaş gemisiyle istanbul'u ziyaret etmesinin ardından japonya'ya bir heyet gönderilerek iade-i ziyaret yapılmasını emretmişti. ertuğrul fırkateyni, 7 haziran 1890 tarihinde japonya’nın yokohama limanı'na vardı.
dönüş yolunda; ertuğrul fırkateyni 18 eylül 1890’da kayalara çarparak battı. kazadan sadece 69 denizci kurtulabildi, gemi komutanı mirliva osman paşa da dahil olmak üzere diğer mürettebat öldü.
ertuğrul fırkateyni’nin trajik sonu türk-japon halklarını yakınlaştırdı. yöre halkı, kazadan kurtulanlara büyük yardım ve yakınlık gösterdi. torajiro yamada isimli bir japon, şehit yakınları ve kazazedeler için yardım kampanyası düzenledi. toplanan para aynı kişi tarafından dönemin padişahına teslim edildi. hayatta kalan 69 denizci, japonya imparatorunun talimatıyla hiei ve kong isimli iki askeri gemi ile istanbul’a gönderildi.
kazada ölenlerin anısına kuşimoto’da bir anıt yapılmıştır. ilk anıt japonlar tarafından 1891’de inşa edilmiştir, 1929 yılında yine japonlar tarafından genişletilmiştir. şehitlik anıtı, 3 haziran 1929 tarihinde japon imparatoru tarafından da ziyaret edilmiştir. 1937’de türkiye tarafından restore edilen anıt önünde her yıl düzenli olarak anma törenleri yapılmaktadır.

1007-) mostar köprüsü
bosna-hersek'in mostar şehrinden geçen neretva nehri üzerinde bulunan bir köprü. orijinal köprü mimar sinan'ın öğrencisi mimar hayreddin tarafından 1566 yılında inşa edildi ve 9 kasım 1993'te boşnak-hırvat savaşı sırasında hırvat güçleri tarafından yıkılıncaya dek 427 yıl kullanıldı. köprü, çevresindeki kente adını da verdi. mostar, hersek bölgesinin ana kenti oldu. köprüyü yeniden inşa etmek için bir proje hazırlandı ve 23 temmuz 2004'te yeni köprü hizmete girdi. köprü, 2005'te unesco tarafından dünya mirası ilan edildi. köprünün inşa aşamasında türk yardım kuruluşları da rol oynadı.

1008-) sokullu mehmet paşa köprüsü
diğer adıyla "drina köprüsü", mimar sinan tarafından sokullu mehmet paşa adına 1577'te drina ırmağı üzerine yapılan 11 gözlü köprüdür. köprü bugün bosna-hersek’in doğusunda yer alan vişegrad’dadır.
not: drina köprüsü kitabı, ivo andriç'in (d. 1892 - ö. 1975) sokullu mehmet paşa'nın vişegrad'da yaptırdığı köprü ve çevresindeki yaşamlar üzerine yazdığı romanıdır. kitap temmuz 1942 - aralık 1943 tarihleri arasında belgrad'da yazılmış ve ilk defa 1945'te yayımlanmıştır. bu kitap, meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır.

1009-) daniel defoe
ingiliz yazar ve gazetecidir. 1660 yılında londra’da doğdu. çeşitli güçlükler ve tehlikelerle dolu bir yaşam geçirdi. "robinson crusoe" en önemli eseridir ve bu eser meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır.
not: robinson crusoe; daniel defoe'nun 1719 yılında ilk basımı yapılan ve bazılarınca ilk ingilizce roman olarak nitelendirilen kitabıdır. kitap ingiltere'de yaşayan alman asıllı orta hâlli bir ailenin en küçük oğlu olan robinson crusoe'nun babasının tüm itirazlarına rağmen, dünyayı gezme hayalleri ile çıktığı yolculukları ve bu sırada karşılaştığı olayları anlatır. bu yolculuklar içinde ıssız bir adada 28 senesini son üç yılı hariç yalnız geçirir.

1010-) nasa
(ingilizce: national aeronautics and space administration, lit. ulusal havacılık ve uzay dairesi), amerika birleşik devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 temmuz 1958 tarihinde abd başkanı dwight eisenhower tarafından kurulmuştur. daire, 1 ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

1011-) avrupa nükleer araştırma merkezi (cern)
fransızca adı olan conseil européen pour la recherche nucléaire'in kısaltmasıyla "cern", isviçre ve fransa sınırında yer alan, dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarını yöneten araştırma kuruluşudur. 1954 yılında 12 ülkenin katılımıyla kurulmuş olan cern'in 23 tam üyesi vardır. israil, avrupa dışında yer alan tek tam üyedir. türkiye, ortak üye statüsündedir.

1012-) fransız ihtilâli (devrimi)
fransa'daki mutlak monarşinin devrilip, yerine cumhuriyetin kurulması ve katolik kilisesi'nin ciddi reformlara gitmeye zorlanmasıdır. milliyetçilik akımını ve yakınçağ'ı başlatmasıyla avrupa ve dünya tarihinde büyük bir dönüm noktası olmuştur.

1013-) james d. watson ve francis crick
dna molekülünün bugün kabul görmüş yapısı, james d. watson ve francis crick tarafından 21 şubat 1953'te resmen keşfedilmiştir.

1014-) bilge çingigiray
milli serbest dalış sporcusu bilge çingigiray, 2017 yılında 67 metreyle kırdığı 'su altında tek nefeste en uzun mesafe yürüme' rekorunu tekrar elde etti. daha önce rus bir sporcu tarafından 69 metreye çıkarılmıştı. ancak milli sporcumuz su altında nefessiz şekilde tam 81 metre yürüyerek, rakiplerine büyük bir fark attı. erkeklerdeki rekorun da 79 metre olduğu öğrenilirken, su altında 2 dakika 15 saniye kalarak rekoru elde eden bilgi çingigiray gururumuzu ikiye katladı. (mart 2019)

1015-) ceviz ağacı
yönetmen faysal soysal'ın "ceviz ağacı" filmi, kaliforniya'da düzenlenen "9. modern sanatlar film festivali"nde, "en iyi film" ve "en iyi yönetmen" ödüllerine layık görüldü. (haziran 2022)

1016-) hoca dehhani
horasanlı şair ve bilim insanı. divan edebiyatı'nın ilk şairidir. 13. yüzyıl ile 14. yüzyıl arasında yaşamıştır. farsça olarak 20.000 beyitlik bir selçuklu şehnamesi hazırlamıştır. ancak bu eserin yazması günümüze kadar gelememiştir. gazel'in ve kaside'nin türk edebiyatında ilk örneklerini vermiştir.
not: hoca dehhani'yi, modern çağlarda türk edebiyat tarihine kazandıran mehmet fuat köprülü olmuştur.

1017-) yusuf has hacib
türk-islam tarihi ve kültürü açısından son derece önemli olan kutadgu bilig siyasetnamesini yazmıştır. kenttedir. karahanlı devleti zamanında yaşamıştır. temel eğitimini balasagun'da almıştır. yusuf has hacib, türk dili ve edebiyatı için temel bir eser olan kutadgu bilig (kutlu kılan bilgi) kitabının yazarıdır. kutadgu bilig 6645 beyitlik bir eserdir. eser, allah'a hamd, peygamber'e ve dört halife’ye teşekkürle başlar.
yusuf has hacib, türk edebiyatındaki ilk siyasetnameyi yazmıştır. türk edebiyatında ilk nazım şeklini de o kullanmıştır. bu nazım şekli de mesnevidir. bundan dolayı ona yusuf has hacib denilmiştir.
not: "kutadgu bilig" türk-islam edebiyatının ilk eseri olarak kabul edilir. yusuf has hacip; karahanlı devleti hükümdarı ulu kara buğra han'a, kutadgu bilig adlı eseri (ilk siyasetname ve ilk mesnevi örneğini) 18 aylık bir çalışma sonunda 1070 yılında sunmuştur.

1018-) ibn rüşd
endülüslü-arap felsefeci, hekim, fıkıhçı, matematikçi ve tıpçı. kurtuba'da doğdu ve marakeş, fas'ta öldü. tercüme ve yorumlamalarıyla aristo'yu avrupa'ya yeniden tanıtmıştır. islam felsefesinde aristocu akım olan meşşailiğin temsilcilerindendir. avrupa'da avveroes ismiyle anılır.
temel eserleri arasında "el külliyat fi't tıbb (tıp konusunda toplu eserler)", "faslu'l-makal /felsefe-din ilişkisi", "tehafütü't- tehafüt (tutarsızlığın tutarsızlığı)", "bidayetü'l-müctehid ve nihayetü'l muktesid (3 cilt) ve mezhepler arası mukayeseli islam hukuku", "aristoteles metafizik büyük şerhi", "psikoloji şerhi / kitabu'n -nefs" ve "siyasete dair temel bilgiler" isimli eserleri yer alıyor.

1019-) elvis presley
(8 ocak 1935 – 16 ağustos 1977) amerikalı şarkıcı, müzisyen, oyuncu. dünya çapında "rock'n roll'un kralı" ya da kısaca kral olarak tanınır.
bazı şarkıları:
jailhouse rock
can't help falling in love
it's now or never
always on my mind
unchained melody

1020-) bob marley
(6 şubat 1945 - 11 mayıs 1981), jamaikalı reggae sanatçısı. bob marley, 130'un üzerinde plağı, yüzlerce şarkısı bulunan bir reggae efsanesi olarak kabul edilir.
birleşmiş milletler "barış madalyası", 1978'de afrika insanına yapılan insancıl yardımlara şarkılarıyla destek olduğu için, bob marley'e verilmiştir. ve bu ödülü aldığı sene insancıl yardım amacıyla jamaika'da konsere çıkmıştır. müzisyenliğiyle uluslararası alanda kabul gören marley, insani yönüyle de büyük takdir kazanmıştır.
11 mayıs 1981 sabahı 36 yaşında öldü. son sözleri oğlu ziggy'ye "para hayatı satın alamaz" oldu.
bazı şarkıları:
is this love
no woman no cry
get up, stand up
don't worry be happy

1021-) adile naşit
(17 haziran 1930 - 11 aralık 1987), türk sinema oyuncusu, tiyatro sanatçısı ve televizyon sunucusudur. oyunlarında ve sinema filmlerindeki anne tiplemesi, kendine has üslubu ve kahkahası, onu türk sinemasının unutulmaz isimleri arasına yerleştirmiştir. adile naşit canlandırdığı anne karakterleri nedeniyle 1985 yılında yılın annesi seçilmiştir.
sinemaya girişi 1947 yılında seyfi havaeri'nin yönettiği "yara" filmiyle olmuştur, ancak 1970'lerde filmlerde yoğun olarak rol almaya başlamıştır. 1976'da "işte hayat" adlı filmdeki rolüyle antalya altın portakal film festivali'nde en iyi kadın oyuncu ödülü'nü kazandı. hababam sınıfı film serisindeki hafize ana rolüyle ün kazandı. daha çok ertem eğilmez ve kartal tibet'in çektiği güldürü filmlerinde oynamıştır.
adile naşit, trt'de 1980 yılında trt ankara televizyonu prodüktörlerinden ilhan şengün'ün yapımcısı olduğu uykudan önce isimli çocuk programıyla birlikte masalcı teyze diye anılmaya başladı. masal ve öykü anlattığı bu program tek kanallı televizyon döneminde çocuklar tarafından büyük ilgi görmüştür.
bazı filmleri:
sev kardeşim
mavi boncuk
hababam sınıfı
neşeli günler
gülen gözler
gırgıriyede şenlik var
şabaniye

1022-) münir özkul
(d. 15 ağustos 1925 - ö. 5 ocak 2018), türk meddâh, tiyatro ve sinema oyuncusudur.
200'den fazla filmde rol alan münir özkul, sev kardeşim filmindeki oyunuyla 1972 altın portakal film festivali'nde "en iyi erkek oyuncu" ödülünü kazandı. "bizim aile" filminde canlandırdığı "yaşar usta" rolüyle de 1977 azerbaycan film festivali'nde özel ödül kazandı.
hababam sınıfı ilk kez 1974’te çekildiğinde, münir özkul, özel çamlıca lisesi’nin müdür yardımcısı mahmut hoca rolüyle ne kadar değerli bir oyuncu olduğunu kanıtlamıştı. bu filmin çok sevilmesi üzerine ardından serisi çekilecekti.
hababam sınıfı’ndaki mahmut hoca, sert müdür karakterinin altında adeta bir babacan kimlik saklıyordu. bu naif yanıyla yeşilçam’ın aile filmlerinin babası oldu. bu filmlerde adile naşit ile unutulmaz bir çift olarak türk sinemasına isimlerini gerçek harflerle yazdırdılar.
mavi boncuk’ta, bizim aile’de, aile şerefi’nde, gülen gözler’de, neşeli günler’de, daha nicesinde kemal sunal’ın, tarık akan’ın, halit akçatepe’nin babası derken aslında bir anda hepimizin babası olup bizi kanatları altına aldı, hissettik. adile naşit’in ona her gülüşünü minnetle kabullenişinde içimiz ısındı, gerçek sevgiyi gördük.

1023-) ayşen gruda
(d. 22 ağustos 1944 - 23 ocak 2019), türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu. türk sinemasında "domates güzeli" lakabıyla tanınan gruda, birçok yeşilçam filminde şener şen, adile naşit, kemal sunal, ilyas salman gibi oyuncularla başrolde yer aldı.
sinemada “tosun paşa”, “süt kardeşler”, “şabanoğlu şaban”, “hababam sınıfı”, “neşeli günler” gibi birçok klasikleşmiş türk sineması örneklerinde oynadı.

1024-) hasan âli yücel
türk felsefe öğretmeni, eski millî eğitim bakanı, köy enstitüleri'nin kurucusudur.
28 aralık 1938'de hasan âli yücel, 2. celal bayar hükûmetinde millî eğitim bakanlığına getirildi. üniversite reformu (ankara üniversitesi fen fakültesi'nin kurulması, yüksek mühendis okulu'nun itü'ye dönüştürülmesi ve ankara tıp fakültesi'nin kurulması), köy enstitüleri'nin kurulması, dünya klasiklerinin türkçeye tercüme edilmesi ve ilk resmî ve telifli türkçe ansiklopedi olan inönü ansiklopedisi'nin ön çalışmaları, hep onun bakanlığı döneminde gerçekleşmiş ve 1942 yılında kendisine bir suikast girişimi düzenlendi. devlet konservatuvarının kurulması (20 mayıs 1940), türkiye'nin unesco'ya girişi onun çabaları sonucunda olmuştur.

1025-) maksim gorki
sovyet rus yazar, sosyalist gerçekçi yazımın öncüsü politik eylemcidir.
önemli eserleri:
ana
çocukluğum
ekmeğimi kazanırken
benim üniversitelerim

1026-) şeyh sadi-i şirazi (şirazlı sadi)
fars şâir ve islam âlimi. salgur atabegliği'nin hüküm sürdüğü sırada günümüz iran topraklarının şiraz kentinde doğmuştur. bağdat'a gidip nizamiye medreseleri'nde öğrenimini tamamlamıştır.
eserleri:
gülistan (meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır)
bostan
takrir-i dibace
akl u aşk
nasihat-ül mülûk
havatin
not: gülistan (gül bahçesi), iran edebiyatı'nın en önemli eserlerinden birisidir. 1258 yılında yazılmış olan bu kitap, en büyük ortaçağ fars şairlerinden biri olarak kabul edilen iranlı şair sadi'nin iki büyük eserinden biridir. aynı zamanda en popüler kitaplarından biridir ve doğu'da olduğu kadar batı'da da etkili olmuştur. gülistan rengarenk güllerden oluşan bir bahçe gibi, şiir ve öykülerden oluşan bir derlemedir. genellikle bir bilgelik kaynağı olarak alıntılanmaktadır. "ayakkabım yok diye üzülüyordum, ayakları olmayan bir çocuk görene değin." şeklindeki ünlü sözü, bütün dünyada kullanılmaktadır.

1027-) sabahattin ali
türk yazar ve şair. edebî kişiliğini toplumcu gerçekçi bir düzleme oturtarak yaşamındaki deneyimlerini okuyucusuna yansıttı ve kendisinden sonraki cumhuriyet dönemi türk edebiyatını etkileyen bir figür hâline geldi. kuyucaklı yusuf (1937), içimizdeki şeytan (1940) ve kürk mantolu madonna (1943) romanları türkiye'deki edebiyat çevrelerinin takdirini toplayarak hem 20. yüzyılda hem 21. yüzyılda etkisini sürdürdü.
not: "kuyucaklı yusuf", o zamana kadar bir öykü yazarı olarak tanınan sabahattin ali'nin 1937 yılında kaleme aldığı ve yayımladığı ilk romanıdır. romanın baş kahramanı olan yusuf, türk edebiyatının en romantik karakterlerinden birisi olarak kabul edilir. roman, millî eğitim bakanlığı’nın ortaöğretim öğrencilerine tavsiye ettiği "100 temel eser" listesinde yer almaktadır. konusu: 1903 yılının yağmurlu bir sonbahar gecesinde aydın'ın nazilli ilçesinin kuyucak köyünde bir karı kocanın öldürülmesi olayını soruşturmaya giden nazilli kaymakamı salahattin bey, anne babası gözleri önünde katledilmiş olan 9 yaşındaki yusuf'u, evlatlık olarak alıp evine götürür.....

1028-) nâzım hikmet ran (mavi gözlü dev)
türk şair ve yazardır. şiirleri elliden fazla dile çevrilmiş ve eserleri birçok ödül almıştır. türkiye'de serbest nazımın ilk uygulayıcısı ve çağdaş türk şiirinin en önemli isimlerindendir. uluslararası bir üne ulaşmıştır ve dünyada 20. yüzyılın en gözde şairleri arasında gösterilmektedir.
komünist siyasi düşünceleri yüzünden defalarca tutuklanmış ve yaşamının büyük bölümünü hapiste ya da sürgünde geçirmiş; türkiye'de 11 ayrı davadan yargılanarak istanbul, ankara, çankırı ve bursa cezaevlerinde 12 yılı aşkın süre hapis yatmıştır. yasaklı olduğu yıllarda orhan selim, ahmet oğuz, mümtaz osman ve ercüment er adlarını da kullanmıştır. 1951 yılında türkiye'den ayrılması sonrasında türkiye cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarılmış; bu karar ölümünden 46 yıl sonra, 5 ocak 2009 tarihinde iptal edilmiştir. 1963 yılında moskova'da kalp krizi sonucu öldü. mezarı hâlen moskova'dadır.
mavi gözlü dev lakabıyla tanınan nazım hikmet aşk sözleri ve şiirleriyle edebiyatımızın en üretken kalemleri arasında yer almaktadır. herkes gibisin, yaşamak güzel şey, ben senden önce ölmek isterim, seni düşünmek, mavi liman, piraye için, ceviz ağacı gibi şiirleriyle meşhur olan ünlü şair, insanlık sözleri ile de adını duyurmaktadır.
not1: bence şimdi sen de herkes gibisin (şiir)
gözlerim gözünde aşkı seçmiyor
onlardan kalbime sevda geçmiyor
ben yordum ruhumu biraz da sen yor
çünkü bence şimdi herkes gibisin
.....
not2: ben senden önce ölmek isterim (şiir)
ben
senden önce ölmek isterim.
gidenin arkasından gelen
gideni bulacak mı zannediyorsun?
ben zannetmiyorum bunu.
.....
not3: seni düşünmek (şiir)
seni düşünmek güzel şey, ümitli şey.
dünyanın en güzel sesinden
en güzel şarkıyı dinlemek gibi birşey...
fakat artık ümit yetmiyor bana.
ben artık şarkı dinlemek değil,
şarkı söylemek istiyorum.
.....
not4: seviyorum seni (şiir)
seviyorum seni
ekmeği tuza banıp yer gibi
geceleyin ateşler içinde uyanarak
ağzımı dayayıp musluğa su içer gibi
.....
not5: tahirle zühre meselesi (şiir)
tahir olmak da ayıp değil zühre olmak da
hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil,
bütün iş tahirle zühre olabilmekte
yani yürekte.
.....
son not: "memleketimden insan manzaraları", nâzım hikmet’in 1939’da yazmaya başladığı, 1960’ların ikinci yarısında yayımlanabilen şiir kitabıdır ve meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır.

1029-) klostrofobi (kapalı alan korkusu)
klostrofobi bir kaygı bozukluğudur. klostrofobi semptomları genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde ortaya çıkar. halk arasında kapalı alanda kalma korkusu olarak adlandırılan klostrofobik kişiler asansör, uçaklar, mağaralar, kilitli odalar bodrum katlar gibi kapalı alanlardan ve kısıtlanmalardan korkar.

1030-) vilâyat-ı sitte
13 temmuz 1878 tarihli berlin antlaşması'na göre osmanlı devleti'nin erzurum, van, mamüretü'l aziz (harput-elazığ), diyarbekir, sivas, bitlis olmak üzere altı vilayetin adı.

1031-) elviye-i selâse
osmanlı döneminde batum, kars ve ardahan livalarının ortak adıydı. “üç liva” anlamına gelir.

1032-) orhan veli kanık
daha çok orhan veli olarak tanınan türk şairdir. melih cevdet ve oktay rifat ile birlikte yenilikçi garip akımının kurucusu olan kanık, türk şiirindeki eski yapıyı temelinden değiştirmeyi amaçlayarak sokaktaki adamın söyleyişini şiir diline taşıdı.
şiir kitapları
garip (1941)
vazgeçemediğim (1945)
destan gibi (1946)
yenisi (1947)
karşı (1949)
bütün şiirleri (1951 - meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır)
not1: anlatamıyorum (şiir)
ağlasam sesimi duyar mısınız,
mısralarımda;
dokunabilir misiniz,
göz yaşlarıma, ellerinizle?
.....
not2: istanbul'u dinliyorum (şiir)
istanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı
önce hafiften bir rüzgar esiyor;
yavaş yavaş sallanıyor
yapraklar ağaçlarda;
uzaklarda, çok uzaklarda,
sucuların hiç durmayan çıngırakları
.....
not3: vatan için (şiir)
neler yapmadık su vatan için!
kimimiz öldük;
kimimiz nutuk söyledik.
.....

1033-) garip akımı
diğer adıyla birinci yeni olarak bilinen; orhan veli kanık, oktay rıfat ve melih cevdet anday'ın öncülüğünü yaptığı şiir hareketidir. türk şiirinde o güne kadar yer etmiş kalıp ve anlayışlardan kurtulmak gerektiğini savunur ve biçimciliğe, duygusallığa karşı çıkıp söyleyiş güzelliğini esas alır. 1941'de orhan veli, m. cevdet anday ve oktay rıfat üçlüsü, şiirde var olan aşırı duygusallığa, şairaneliğe, basmakalıp söyleyişe başkaldıran şiirlerini garip adıyla bir kitapta topladılar. kitabın kapağına ise "bu kitap, sizi, alışılmış şeylerden şüpheye davet edecektir" yazılı bir ibare koymuşlardır. kitaba koyulan garip adı zamanla hem üç şairi yansıtan bir kimlik kazandı hem de türk şiirinde yeni başlayan akımı yansıttı.

1034-) garp ocakları
osmanlı hakimiyeti altında olan cezayir, trablusgarp ve tunus eyaletleri için kullanılan isim.

1035-) prof. dr. vamık volkan
nobel ödüllerinden sonra dünyanın en saygın ödüllerinden biri olarak kabul edilen ve psikoanaliz dalında verilen mary sigourney psikoanaliz ödülüne layık görülen profesör doktorumuz vamık volkan'dır.
aslen kıbrıs türk'ü olan volkan hayatının büyük bir bölümünü amerika'da geçirmiştir. toplumlar arası çatışmaların engellenmesi için gönüllü olarak çalıştığından birçok defa nobel barış ödülüne aday gösterilmiştir.

1036-) lüküs hayat
1933 yılında cemal reşit rey tarafından bestelenmiş bir operettir. türk tiyatrosunun klasik eserlerinden birisidir. cumhuriyet'in ilk yıllarında devlet politikası olmanın dışında bir moda halini alan batılılaşmanın kibarlık budalalığına dönüşmesini konu edinir. toplumun iki ayrı sınıfını ele almıştır: yaşamını hırsızlıkla sürdüren alt sınıfın yanında, "zengin" kimliği ile yaşamasına rağmen elindekileri har vurup harman savurduğu için parasız kaldığından birbirini dolandırarak "lüküs hayat" süren, çıkar üzerine ilişkiler kurmuş bir üst kesim.
istanbul şehir tiyatroları'nın siparişi üzerine yaratılan ve ilk defa cumhuriyetin 10. yıl kutlamalarının yapıldığı 1933 yılında sahnelenen eser, 1946 yılına kadar büyük bir seyirci kitlesi tarafından izlendi.

1037-) muhakemetü’l-lugateyn
(mukemetü’l-luateyn; anlamı: iki dilin yargılanması), 15. yüzyıl edebî şahsiyetlerinden ünlü ali şir nevaî tarafından çağatay türkçesi ile yazılmış bir eserdir. nevaî, edebî dil olarak türk dilinin farsçaya nazaran üstün olduğuna inanmış ve aralık 1499'da tamamlanmış muhakemetü’l-lugateyn'de de iddiasını savunmuştur. ünlü eserinde iki dilin karşılaştırmasını söz varlığından örneklerle yaparken farsçaya üstünlüğünü kanıtlamaya çalıştığı kendi dilini türkî, türkçe şeklinde beyan etmiştir. özellikle türk dilinin hayvan isimleri ve fiil zenginliği yönünden farsçadan daha üstün olduğunu gösterir.
not: ali şir nevai, timur devleti döneminde yaşamıştır.

1038-) struma olayı
veya struma fâciası, ıı. dünya savaşı sırasında nazilerden kaçan yahudileri filistin'e götürmek üzere romanya'dan yola çıkan struma gemisinin istanbul açıklarında ş-213 sovyet denizaltısı tarafından batırılmasıdır.

1039-) kuzey şansi antlaşması
m.ö. 318'de yapılan kuzey şansi savaşı sonrası hun imparatorluğu (mete han dönemi) ile çin devleti arasında imzalanan antlaşmadır. antlaşma ile, hun adı tarihte ilk kez bir kaynakta görüşmüştür.
önemi:
hun devleti ve çin devleti arasında imzalanan ilk antlaşmadır.
türklerin adının geçtiği ilk antlaşmadır.
türklerin bilinen ilk yazılı antlaşmasıdır.
çin'in kuzeyinde bulunan bozkırlar hun imparatorluğuna bırakılmıştır.

1040-) takiyüddin mehmet
osmanlı türkü hezârfen, gökbilimci, mühendis, matematikçi ve mekanik bilimci. osmanlı'nın en önemli astronomlarından olan takiyüddin, 14 haziran 1521 tarihinde şam'da doğdu ve mısır ve şam'da yetişti. 1550 yılında istanbul'a gelen takiyüddin, 1577 yılında 3. murat'ın fermanıyla tophane sırtlarında bir gözlemevi kurmuştur. sinüs/tanjant hesaplarını tablolar halinde kullanıma sunmuş, 841'i türkçe 1337 eser oluşturmuştur. osmanlı'da ilk rasathaneyi kuran kişi olarak kabul edilir.
takiyüddin, sinus, kosinus, tanjant ve kotanjantın tanımlarını vermiş, ispatlarını sergilemiş ve cetvellerini hazırlamıştır. ekliptik ile ekvator arasındaki 23° 27' lik açıyı, 1 dakika 40 saniye farkla 23° 28' 40" şeklinde bularak o tarihte ilk kez gerçeğe en yakın ve doğru dereceyi hesaplamıştır.

1041-) lukas notaras
bizans imparatorluğu'nun son megadükü. dördüncü haçlı seferi'nde konstantinopolis'in yağmalanması ve latin imparatorluğu'nun kurulması nedeniyle latinlere karşı mesafeli olan notaras ünlü "konstantinopolis'te latin serpuşu görmektense türk sarığı görmeyi yeğlerim" sözünün sahibidir.

1042-) yakup kadri karaosmanoğlu
türk yazar ve diplomat. roman, öykü ve makaleleri ile türk toplumunun tanzimat’tan bu yana geçirdiği değişiklikleri anlatmış bir yazardır. asıl ününü romanları ile sağlayan yazarın en ünlü romanları nur baba, kiralık konak ve yaban'dır.
millî mücadele yıllarında ve sonrasında etkin bir siyasal yaşam sürmüştür. millî mücadeleden itibaren atatürk’ün yakın arkadaşları arasında yer almıştır. kadro dergisinin kurucularındandır.
yine anadolu ajansı'nın kurucularındandır, ömrünün son yıllarında ajansın yönetim kurulu başkanlığını yapmıştır.
not1: yaban ile birlikte kiralık konak kitapları meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır.
not2: yaban kitabı, yakup kadri’nin zincir romanları içinde bir yerde düşünülebilir ama farklılığı bu zincir içinde ilk defa anadolu’dan bir bakışın romana hakim olmasıdır. roman ı. dünya savaşı yıllarından başlayarak sakarya meydan muharebesi'ne kadar olan zamanı kapsar. iç anadolu bölgesi'nde porsuk çayı civarında bulunan bir köyde yaşanır.
not3: kiralık konak kitabı, yakup kadri karaosmanoğlu'nun osmanlı devleti'nin çöküş döneminde, istanbul'da batılılaşma ile geleneksel değerlerin, kuşaklar arasında farklılaşan değer yargılarının, yaşam biçimlerinin çatışmasını irdeleyen bir romanıdır. romandaki konağın sahibi naim efendi'dir.

1043-) yahya kemal beyatlı
türk şair, mütefekkir, yazar, siyasetçi ve diplomattır. cumhuriyet dönemi türk şiirinin en büyük temsilcilerinden biridir. şiirleri divan edebiyatı ile modern şiir arasında köprülük görevi üstlenmiştir. türk edebiyat tarihi içinde dört aruzcu'dan biri olarak kabul edilir (diğerleri tevfik fikret, mehmet âkif ersoy ve ahmet haşim'dir).
eserleri:
kendi gök kubbemiz (meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır)
eski şiirin rüzgârıyle
rubailer ve hayyam’ın rubailerini türkçe söyleyiş
edebiyata dair
aziz istanbul
eğil dağlar (meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır)
sessiz gemi
not1: eğil dağlar, yahya kemal beyatlı'nın ölümünden sonra, 1966'da yayımlanan kitabıdır. kitap, yahya kemal'in türk kurtuluş savaşı sırasında kaleme aldığı yazılarından oluşur.
not2: sessiz gemi yahya kemal beyatlı tarafından yazılan poetik bir şiirdir. şiirde aruz ölçüsü kullanılmıştır, cumhuriyet dönemine aittir.
"artık demir almak günü gelmişse zamandan meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.
hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol; sallanmaz o kalkışta ne mendil, ne de bir kol."
.....

1044-) kemal tahir
türk romancı, yazar, senarist. türk edebiyatının en üretken roman yazarlarından birisidir. sol dünya görüşüne sahip olan yazar, marksizm'i türk toplum yapısına uyarlamak için toplumu anlamaya çalışmış, edindiği bilgileri romanları yoluyla okuyucularına aktarmıştır.
bazı eserleri:
sağırdere (1955)
esir şehrin insanları (1956 - meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır)
yorgun savaşçı (1965)
devlet ana (1967)
kurt kanunu (1969)
not1: esir şehrin insanları kitabı, osmanlı imparatorluğunun 1. dünya savaşından sonra ki durumunu anlatmaktadır. 1. dünya savaşında yenik sayılan osmanlı imparatorluğu daha sonra yaşamış olduğu ekonomik sıkıntıları ele alır. kitapta başkarakter ise kamil bey'dir.
not2: yorgun savaşçı kitabı, mondros mütarekesinden sonra istanbul’un işgaliyle, anadolu’daki başsız, lidersiz ulusal kuvvetlerin birleşip kurtuluş savaşı’nı başlatmalarına kadarki zaman ele alınır.
not3: devlet ana kitabı, türk edebiyatının önemli yazarlarından kemal tahir'in, 1967 yılında yayımladığı en önemli eserlerinden olan, bir tarihi romandır. ertuğrul bey'den, osman bey'in batıya doğru beyliği genişletmesini ve osmanlı devleti'nin hangi amaçla ve nasıl kurulduğu ile ilgili süreçteki olayları konu edinir.
not4: kurt kanunu kitabı, 1926'da türkiye cumhurbaşkanı mustafa kemal paşa'ya yapılması planlanan suikast girişiminin arka planını konu alır. yazar, eserde romanı eski iktidar partisi ittihat ve terakki fırkası üyelerinin gözüyle anlatırken ittihatçıların aralarında yaşanan çekişme ve hesaplaşmaları aktarır. romanın adı, "kurtlukta, düşeni yemek kanundur" sözünden gelir.

1045-) unesco türkiye’de yaşayan insan hazineleri
02.0001: tacettin diker (1923-2014), karagöz sanatçısı
02.0002: orhan kurt(1930-2017), karagöz sanatçısı
02.0003: metin özlen, karagöz sanatçısı
02.0004: hayri dev (1933-2018), çam düdüğü yapımcısı ve icracısı
02.0005: şeref taşlıova (1938-2014), aşık
02.0006: sıtkı olçar (1948-2010), çini ustası
02.0007: mehmet girgiç, keçe ustası
02.0008: bekir tekeli (1932-2013), bağlama yapımcısı
02.0009: uğur derman, klasik kitap sanatçısı
02.0010: hasan çelebi, hüsn-ü hat sanatçısı
02.0011: neşet ertaş (1938-2012), mahalli sanatçı, ozan
02.0012: mehmet gürsoy, çini sanatçısı
02.0013: fuat başar, ebru sanatçısı
02.0014: veli aykut (dertli divani), zakir
02.0015: emine karadayı, dokumacı ve doğal boyamacı
02.0016: yaşar güç, horlatma kaval- dilli/dilsiz kaval yapımcısı ve icracısı
02.0017: tahsin kalender, taş ustası
02.0018: irfan şahin, kispet ustası
02.0019: cemil kızılkaya, ahşap baskı-yazma ustası
02.0020: mahmut sür, nazar boncuğu ustası
02.0021: celal yılmaz, mersiyehan
02.0022: mehmet acet (âşık sefai), âşık-zakir
02.0023: cahide keskiner, minyatür sanatçısı
02.0024: islam seçen, klasik kitap sanatçısı
02.0025: salih balakbabalar, sedefkâr
02.0026: muammer semih irteş, kalemişi
02.0027: ahmet yaşar kocataş, keçe ustası
02.0028: ismail nar, âşık
02.0029: osman efendioğlu, şair (atma türkü)
02.0030: macahel yaşlılar korosu, çoksesli şarkı söyleme geleneği

1046-) unesco dünya belleği kütüğü
1. boğaziçi üniversitesi gözlem ve deprem araştırma enstitüsü kandilli rasathanesi el yazmaları (2001)
2. boğazköy hitit tabletleri (2001)
3. istanbul süleymaniye kütüphanesi ibn-i sina yazmaları koleksiyonu (2003)
4. evliyâ çelebi seyahatnamesi (2013)
5. kültepe tabletleri (2015)
6. divanü lügati’t-türk (2017)
7. piri reis’in haritası (2017)
8. karatepe yazıtları (2022)

1047-) unesco dünya mirası listesi
1. divriği ulu camii ve darüşşifası (sivas) 1985
2. istanbul'un tarihi alanları (istanbul) 1985
3. göreme millî parkı ve kapadokya (nevşehir) 1985 (karma miras alanı)
4. hattuşa: hitit başkenti (çorum) 1986
5. nemrut dağı (adıyaman) 1987
6. hieropolis-pamukkale (denizli) 1988 (karma miras alanı)
7. xanthos-letoon (antalya-muğla) 1988
8. safranbolu şehri (karabük) 1994
9. truva arkeolojik alanı (çanakkale) 1998
10. edirne selimiye camii ve külliyesi (edirne) 2011
11. çatalhöyük neolitik alanı (konya) 2012
12. bursa ve cumalıkızık: osmanlı imparatorluğunun doğuşu (bursa) 2014
13. bergama çok katmanlı kültürel peyzaj alanı (izmir) 2014
14. diyarbakır kalesi ve hevsel bahçeleri kültürel peyzajı (diyarbakır) 2015
15. efes (izmir) 2015
16. ani arkeolojik alanı (kars) 2016
17. aphrodisias (aydın) 2017
18. göbekli tepe (şanlıurfa) 2018
19. arslantepe höyüğü (malatya) 2021

1048-) insanlığın somut olmayan kültürel mirası temsilî listesi
1. meddahlık geleneği (2008)
2. mevlevi sema törenleri (2008)
3. âşıklık geleneği (2009)
4. karagöz (2009)
5. nevruz (azerbaycan, hindistan, iran, kırgızistan, özbekistan ve pakistan ile ortak dosya (2009) (2016 yılında dosya afganistan, azerbaycan, hindistan, ırak, iran, kazakistan, kırgızistan, özbekistan, pakistan, tacikistan ve türkmenistan katılımı ile genişletilmiştir)
6. geleneksel sohbet toplantıları (yaren, barana, sıra geceleri ve diğer, 2010)
7. alevi-bektaşi ritüeli semah (2010)
8. kırkpınar yağlı güreş festivali (2010)
9. geleneksel tören keşkeği (2011)
10. mesir macunu festivali (2012)
11. türk kahvesi ve geleneği (2013)
12. ebru: türk kâğıt süsleme sanatı (2014)
13. ince ekmek yapımı ve paylaşımı geleneği: lavaş, katrıma, jupka, yufka (azerbaycan, iran, kazakistan, kırgızistan ve türkiye ile ortak dosya) (2016)
14. geleneksel çini sanatı (2016)
15. bahar bayramı hıdırellez (makedonya ile ortak dosya) (2017)
16. dede korkut-korkut ata mirası: kültürü, efsaneleri ve müziği (azerbaycan ve kazakistan ile ortak dosya, 2018)
17. geleneksel türk okçuluğu (2019)
18. minyatür sanatı (azerbaycan, iran ve özbekistan ile ortak dosya) (2020)
19. geleneksel zekâ ve strateji oyunu: togyzqumalaq, toguz korgool, mangala / göçürme (kazakistan ve kırgızistan ile ortak dosya) (2020)
20. hüsn-i hat, türkiye’de islam sanatında geleneksel güzel yazı (2021)
unesco acil koruma gerektiren somut olmayan kültürel miras listesi
21. ıslık dili (2017)

1049-) maginot hattı
fransa’nın 2. dünya savaşı sırasında nazi almanyasnı durdurmak için inşa ettiği 450 kilometrelik savunma hattır.

1050-) mustafa fevzi çakmak
türkiye'nin mustafa kemal atatürk'ten sonraki ikinci ve son mareşali. ilk millî savunma bakanı ve türk silahlı kuvvetleri'nin cumhuriyet dönemindeki ilk genelkurmay başkanıdır. 1921 ile 1944 yılları arasında genelkurmay başkanlığı yaparak en uzun süre görev alan genelkurmay başkanı olmuştur.
not: çakmak hattı, ıı. dünya savaşı'nın çıkacağının anlaşılmasının ardından almanlar tarafından gelebilecek bir saldırıya trakya sınırında karşı koymak amacıyla önce kırklareli edirne hattında daha sonra çatalca'da kurulan savunma hattıdır. marmara denizi'nden karadeniz'e uzanmaktadır.

1051-) mısır'da kurulan türk devletleri
-tolunoğulları (868-905): kurucusu tolunoğlu ahmet'tir. mısır'da kurulan ilk türk devletidir.
-akşitler (ihşidiler) (935-969): kurucusu muhammed bin toğaç'tır. suriye ve filistin toprakları ve kutsal toprakları yöneten ilk türk devletidir.
-eyyubiler (1174-1250): kurucusu selahattin eyyubi'dir. fatimileri ortadan kaldırarak kendi adıyla bilinen devleti kurmuştur. hittin savaşında haçlıları mağlup ederek kudüs’ü haçlıların elinden almıştır.
not1: hicaz bölgesine, özellikle mekke ve medine'ye önem veren selahaddin-i eyyubi, "hadimü'l-haremeyn" unvanını kullanan ilk sultan oldu. istiklal marşı şairi mehmed akif ersoy onu "şark'ın en sevgili sultanı", fransız tarihçi champdor "islam'ın en saf kahramanı" diye niteledi.
-memlükler (1250-1517): melüklüler kafkasyadan getirilen kıpçak kökenli kölemen adı verilen türk çocuklarıydı. bu çocuklar nil nehri üzerinde bulunan ravza adasında asker olarak yetiştiriliyorlardı. memlük kurucusu aybek de bu kölemen kökenli çocuklardandı. aybek tarafından kurulmuştur. batıniler ve haçlılara karşı mücadele ederek islam dünyasını korumuşlardır.
ayn-ı calut ve elbistan savaşlarıyla moğolları mağlup etmişlerdir. sultan baybars
moğolları ilk kez yenilgiye uğratmıştır. resmi dil olarak türkçeyi kullanmışlardır.
1517 yılında osmanlı hükümdarı yavuz sultan selim ridaniye savaşında memlük devletini ortadan kaldırmıştı.
not2: memlûk devletinin kurucusunun kim olduğu ile ilgili farklı görüşler var. şecerüddür, aybek ve baybars isimleri üzerinde durulmaktadır.
not3: osmanlı devleti, mısır'a hakim olan son devlettir. yavuz sultan selim döneminde mısır hakimiyeti osmanlı devleti'ne geçmiştir.
not4: memlûk devletinin hükümdarları halife değildir. memlûk devletinin hükümdarları, halifelik makamını koruma altına almışlardır.

1052-) 1968 mayıs olayları
fransa'nın yakın tarihinin en önemli kırılma noktalarından birini oluşturmaktadır.
1968 mayıs ve haziran aylarında, fransa'da tutucu de gaulle iktidarına karşı nanterre üniversitesi'nde (fr:université paris-nanterre) başlayan öğrenci hareketi, giderek büyümüş ve işçi kesimin desteğini alarak ülke çapında ayaklanmaların, fabrika işgallerinin ve genel grevin yaşanmasına yol açmıştır. olaylar, meclisin lağvedilerek seçimlerin yeniden yapılmasıyla sonuçlanır. de gaulle bu seçimden eskisine göre daha güçlü bir biçimde çıkar.

1053-) ebû mûsa câbir bin hayyân
batıda daha ziyâde geber olarak tanınan, abbâsîler döneminde yaşamış ve islâmiyet'te fen bilimlerinin temelini atmış olan farsî çok yönlü bir fen bilgini; simyacı, kimyacı ve eczacı; fizikçi, astronom ve astrolog; tıp ve fizik tedavi uzmanı; mühendis, coğrafyacı, filozof ve sûfidir.
câbir bin hayyân bilinen ilk pratik simya (alşimi) âlimdir. orta çağ avrupası'nın simya alanına büyük ölçüde etki etmiş ve kimya'nın da esasını oluşturmuştur. zehirlilerin zehirlisi olan arsenik tozunu elde eden ilk kişidir.
eserlerinden 12. yüzyılında latince'ye çevrilmiş olan kitab al-kimya adlı eseri, simya ve kimya kelimelerinin kökeni olmuştur.

1054-) 2008 güney osetya savaşı
ağustos 2008 tarihinde güney osetya - rusya - gürcistan ve son olarak abhazya'nın katılımı ile aralarında gerçekleşen gerilim ve çatışmalarla başlayan savaştır.
savaş sonunda, güney osetya ve başkenti tshinvali çok ağır hasar görmüştür ve büyük can kaybına yol açmıştır ama gürcistan, güney osetya ve abhazya'daki kısıtlı kontrolünü de yitirip savaşı kaybetmiştir. ayrıca güney osetya ve gürcistan, milyonlarca amerikan doları zarara uğramıştır ve sonuç olarak rusya, tek yanlı olarak bağımsızlıklarını ilan eden abhazya ve güney osetya'yı tanıdığını açıklamıştır. gürcistan ise rusya'yla tüm diplomatik ilişkilerini kesmiştir ve bağımsız devletler topluluğu (bdt)'ndan ayrılmıştır.

1055-) hıfzı veldet velidedeoğlu
24 ağustos 1904 tarihinde istanbul’da doğmuş ve 24 şubat 1992 tarihinde yine istanbul’da vefat etmiştir. türk hukukunun gelişimine önemli katkıları bulunan bir bilim ve düşünce insanıdır.
ülke tarihinde az sayıda bilim insanının sahip olduğu ordinaryüs profesör unvanını 1948 yılında kazanan velidedeoğlu 1975 yılında üniversiteden emekli olmuş ancak bilimsel ve akademik çalışmalarına ölene kadar devam etmiştir.
1960 ihtilali sonrasında kurulan kurucu meclis’te millî birlik komitesi temsilciliği yapmış, aynı mecliste 1961 anayasası‘nı hazırlayan komisyonun üyeliğini yürütmüştür.
türkçeyi özenle kullanan velidedeoğlu, 1970 yılında türk dil kurumu tarafından yayınlanan iki ciltlik eserde medeni kanun ve borçlar kanunu hükümlerini günümüz türkçesi ile sade ve anlaşılabilir hale getirmiştir. 1980 darbesi öncesindeki tüm siyasi partilerin isteği ile cumhurbaşkanlığı’na aday olması istenmişse de bu öneriyi “bilim adamlığı şahsiyetinde, siyasetin yeri yoktur.” diyerek kabul etmemiştir.

1056-) öğrenci andı
andımız, türkiye'deki ilköğretim okullarında 1933-2013 yılları arasında her sabah öğrencilere bir tören ile okutulmuş olan yemindir. kuruluşundan beri kktc'de okutulmaya devam edilmektedir.
milli eğitim bakanı reşit galip tarafından yazılan metin ilk defa 1933 yılının 23 nisan kutlamaları sırasında bizzat kendisi tarafından ankara'da bir törende toplanan çocuklara hep bir ağızdan söylettirilmiştir.

1057-) aşıkpaşazade
asıl adı derviş ahmed'tir ve osmanlı tarihçisidir.
âşıkpaşazâde, tevârîh-i âl-i osmân adlı eseriyle tanınmaktadır. hayatının sonlarına doğru yazmaya başladığı tarihinin yıldırım bayezid devrine kadar gelen kısmını yahşi fakih’in menâkıbnâmesinden, bu padişahın 1391’de macarlar’la yaptığı savaşı kara timurtaş’ın oğlu umur bey’den, 1402’deki ankara savaşı’nı bu savaşta solak olarak bulunan birinden nakletmiş, ıı. murad ve fâtih dönemlerini ise bizzat kendi gözlemlerine dayanarak kaleme almıştır.

1058-) aşık paşa
(d. 1272 – ö. 3 kasım 1333), türk şâir ve mutasavvıf.
1272 yılında kırşehir'de doğdu. baba ilyas'ın oğullarından ve konya'da altı ay hükümdarlık yaptıktan sonra sultanlığı karamanoğulları'na bıraktığı söylenen muhlis paşa'nın oğludur. mutasavvıf bir aile geleneğinde yetişmiştir. eserlerinde tasavvufun etkisi büyüktür. dîndar birisidir ve bu nedenle eserlerindeki tasavvufi yönün yanı sıra yoğun biçimde dini motifler mevcuttur. eserlerinin ve düşüncelerinin önemli bir yönü de o dönemde türkçeye verdiği önemdir. çünkü o dönemlerde türkçeden çok arapça ve farsça'ya değer verilmektedir, şâir bunu kınar ve eserlerini türkçe ile kaleme alır.
eserleri:
garibnâme (12 bin beyitlik ahlâkî, tasavvufî, didaktik bir eserdir)
fakrnâme
vasf-ı hâl
kimya risâlesi
hikâye

1059-) codex leicester
leonardo da vinci'nin hidrolik, suyun hareketi, ayrıca jeoloji ve astronomi üzerine bazı çalışmalarının yer aldığı defter. bill gates tarafından 1994 yılında 30,8 milyon dolara satın alınmıştır ve onun özel koleksiyonunda yer almaktadır. galata köprüsü ile ilgili taslakları bu defterde yer almaktadır.

1060-) reşat nuri güntekin
cumhuriyet dönemi edebiyatında önemli bir yeri olan çalıkuşu, yeşil gece ve anadolu notları gibi eserlere imza atmış türk roman, öykü ve oyun yazarıdır. müfettişlik görevi ile anadolu'da gezdiği için anadolu insanını yakından tanımıştır. çalıkuşu ile birlikte anadolu notları meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır.
not1: çalıkuşu adlı romanda, istanbul köklü bir ailenin kızı olan çocuk ruhlu feride'nin çok sevdiği nişanlısı tarafından ihanete uğramasıyla kendini öğretmenlik mesleğine adaması ve hayatını kazanabilmek için anadolu'da şehir şehir dolaşması anlatılır. melodram ögeleri ile yüklü bir aşk öyküsünün yanı sıra bürokrasi eleştirisi, kadınların osmanlı toplumunda var olma mücadelesi, öğretmenlik mesleğinin icrası gibi pek çok konuyu ele alır.
not2: anadolu notları, reşat nuri güntekin'in gezi yazısı eseridir. birinci cildi 1936'da, ikinci cildi 1966'da ilk defa basılan 2 ciltten oluşmaktadır. yazar bu kitabında ikinci dünya savaşı'ndan önce anadolu'da uzun yıllar boyu milli eğitim bakanlığı müfettişliği yaptığı sıralarda, anadolu'da yaptığı gezilerin sağladığı gözlemleri toplamıştır.

1061-) türkiye hızlı tren hatları
1. ankara-istanbul-ankara yht
2. ankara-eskişehir-ankara yht
3. ankara-konya-ankara yht
4. ankara-karaman-ankara yht
5. istanbul-konya-istanbul yht
6. istanbul-karaman-istanbul yht

1062-) demiryolu hudut kapıları
uzunköprü (edirne) - yunanistan
kapıkule (edirne) - bulgaristan
kapıköy (van) - iran
ıslahiye (gaziantep) - suriye
çobanbey (kilis) - suriye
nusaybin (mardin) - suriye
akyaka (kars) - ermenistan
kars tren garı (kars) - gürcistan
önemli not: kpss kaynaklarında gürcistan'da yer alan demiryolu hudut kapısı "canbaz" hudut kapısı olarak görülmektedir. fakat ticaret bakanlığının resmi sitesinde "kars tren garı" olarak yer almaktadır.
https://ticaret.gov.tr/…ri/demiryolu-hudut-kapilari

1063-) falih rıfkı atay
(26 aralık 1894 - 20 mart 1971), istiklâl madalyası sahibi türk yazar, gazeteci ve milletvekili. cumhuriyet döneminin en etkin gazetecilerinden biridir. mustafa kemal atatürk'ün başyazarlığını yapmıştır.
eserleri (anı kitapları)
ateş ve güneş (suriye ve filistin savaş anıları, 1918)
zeytindağı (1932 - meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır)
mustafa kemal'in mütareke defteri (1955)
çankaya (1961 - meb ortaöğretim yüz temel eser arasındadır)
batış yılları (1963)
atatürk ne idi? (1968)
bayrak (1970)
not1: çankaya-atatürk devri hatıraları, falih rıfkı atay'ın mustafa kemal atatürk' ün yaşamını ve türk kurtuluş savaşı' nı anlattığı anı türünde eseridir.
not2: zeytindağı, falih rıfkı atay'ın yedek subay olarak katıldığı 1. dünya savaşı anı ve izlenimlerinden oluşan ve osmanlı imparatorluğu’nun savaşta içine düştüğü durumu ortaya koyan eseridir. kitabın adı, cemal paşa’nın başında bulunduğu 4. ordu karargâhının yerleşik olduğu kudüs’e yakın bir tepenin (zeytindağı) isminden gelmektedir. kitap; suriye, filistin ve hicaz’da yaşanan bir devrin çöküşünü gözler önüne sermektedir.

1064-) izmir
avrupa konseyi parlamenterler meclisince (akpm), yerel ve bölgesel idarelerini ödüllendirmek amacıyla 1955'ten bu yana verilen "avrupa ödülü"ne bu yıl izmir layık görüldü. (nisan 2022)

1065-) caminin bölümleri
1. minare: camilerde namaz haberi ve sela amacıyla yüksek ve dar şekilde inşa edilmiş yerdir.
2. minber: minberler hatiplerin bu alanda hutbe okuttukları yerdir. minber, cami içerisinde taşınabilen bir platformdan oluşur.
3. mihrap: mihrap, tüm camilerde bulunması gereken alanlardan birisidir. mihraplar, camilerde kıble bölümünde yer alır ve bu alanda imam namaz kıldırırken durur. özellikle mihrap, cemaate kıble yönünü belirtmek amacıyla da yardımcı olur.
4. eyvan: eyvan hem selçuklu hem de osmanlı mimarisinde daha fazla görülür. özellikle iran camilerinde kullanılan eyvan, bizlerde sadece medrese mimarisinde tercih ediliyordu. eyvan, camilerin avluya bakan ve 3 tarafı kapalı olan alanlarını oluşturuyordu.
5. revak: sutün ve kemerlerle dizilmiş, üstü kubbe şeklinde tonozlarla kapalı olan ve dışa açılan bir yapıdır.
6. hünkar mahfili: osmanlı zamanında padişahın ve haneden üyelerinin namaz kılması için ayrılmış kısımdır.
7. vaaz kürsüsü bölümü: camilerde yüksek bir alana yapılan vaaz kürsüsü, vaaz veren kişilerin bu alanda oturması için yapılır.
8. kadınlar mahfili: kadınların namaz kılması için tasarlanan kısımdır.
9. müezzin mahfili: özellikle osmanlı camilerinde müezzin için ayrılmış bir platform yapıdır.
10. avlu: cami yapısının dış kısmında bulunan ve çevresi kapalı fakat üstü açık olan alandır.
11. hazire: cami bahçelerinde bulunan mezarlık alandır. bu mezarlarda genellikle camiyi yaptıran kişiler ve devlet üyeleri yatar.
12. şadırvan: cami bahçesinde abdest almak için kullanılan çeşmedir.
13. mükebbire: imamın yaptığı tekbirleri cemaate tekrar eden alandır.
14. musalla taşı: bu taş üzerine cenaze konularak, cemaatin cenaze namazı kıldığı yerdir.
15. taç kapı: genellikle islam mimarisinde medreselerin, camilerin ve hanların yüksek ve gösterişleri giriş kapılarıdır.
16. şerefe: müezzinin ezan veya sela okuduğu ve minareden her yöne dönmesini sağlayan balkona denir.

1066-) edvard munch
özellikle çığlık isimli tablosuyla tanınmış norveçli ekspresyonist ressamdır. ruhsal ve duygusal konuları işlediği resimleriyle tanındı. alman dışavurumculuk akımının gelişmesine önemli katkıları oldu.
“kıskançlık”, “kaygı”, “melankoli”, “umutsuzluk” ve belki de en bilinen eseri “çığlık” koleksiyonda yer alan yapıtlarından bazılarıdır.

1067-) dünya merhamet günü
islami eğitim, bilim ve kültür organizasyonu (icesco), 21 nisan'ın her yıl "dünya merhamet günü" olarak kutlanmasını kararlaştırdı. (nisan 2022)

1068-) yasa jüpiter
yasa denizcilik'e ait yasa jupıter isimli türk gemisinin ukrayna-rusya savaşı nedeniyle odessa açıklarında roketle vuruldu. 5 nolu ambarı roketle vurulan geminin aldığı hasara rağmen son sürat romanya sularına doğru ilerlediği belirtildi. edinilen bilgilere göre, gemide ölen veya yaralanan yok. (şubat 2022)

1069-) fitch ratings
uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu fitch ratings, küresel ekonomiye ilişkin 2022 yılı büyüme beklentisini yüzde 3,5'ten yüzde 2,9'a düşürdü.
kuruluş, türkiye ekonomisinin bu yıla ilişkin büyüme tahminini ise yüzde 2,4'ten yüzde 4,5'e yükseltti. (haziran 2022)

1070-) konfüçyüs
diğer adıyla kongzi, çinli filozof, eğitimci ve yazar. mö 551 - mö 479 tarihleri arasında, doğu zhou hanedanlığı döneminde yaşadığı sanılmaktadır. kong qiu adı altında, lu devletinin qufu şehrinde doğmuş ve aynı şehirde ölmüştür. çin uygarlığının en önemli temsilcilerinden biri kabul edilir. konfüçyüs’ün düşüncelerini ve konuşmalarını derleyen “lun yu” adlı kitap, öğretiler kitabı olarak kabul görmüştür.
lun yu, dört temel kavramı içerir:
anaya ve babaya saygı,
insancıllık / merhametlilik,
adalet,
törenler.

1071-) malazgirt meydan muharebesi
26 ağustos 1071 tarihinde büyük selçuklu devleti hükümdarı alp arslan ile bizans imparatorluğu hükümdarı romen diyojen arasında gerçekleşen muharebedir. alp arslan'ın kesin zaferi ile sonuçlanan bu muharebe, "türklere anadolu'nun kapılarını sonsuza dek açan son muharebe" olarak bilinir. muş ilinin malazgirt ovasında yapılan bu savaş sonucunda türkiye tarihi başlamıştır.
not: türk tarihinde anadolu'nun türk yurdu olmasında dönüm noktasını oluşturan üç önemli savaş vardır. “yurt açan” malazgirt savaşı, “yurt tutan” miryokefalon savaşı”, “yurt kurtaran” büyük taarruz ve başkomutanlık meydan savaşı'dır.

1072-) kast sistemi
kast, endogami ile karakterize edilen sosyal tabakalaşmanın bir formudur. unıcef ve insan hakları izleme örgütü’nün verilerine göre dünya çapında 250 milyon insan kast ayrımcılığından etkilenmektedir. "kast" terimi, portekizce ve ispanyolcada casta ırk, soy; latincede ise castus saf soy anlamına gelmektedir. hindistan'ın ve afrika'nın bazı bölgelerinde günümüzde de uygulanan bir sistemdir. sınıf ayrılıklarına dayanır. günümüzde çin'de uygulanan “hukou sistemi” de kast sistemi olarak kabul edilmektedir. kast sistemindeki sınıflandırma öncelikle evlilik ve iş bölümüyle ilgilidir.
hindistan, sri lanka, nepal, bali, afrika (nijerya, kamerun ve orta afrika'nın bazı bölgelerinde), doğu asya'da (en bilindiği kuzey kore'deki "songbun sistemi") yemen'de, yezidilerde ve kuzey kore'de kast sistemi uygulandığı belirtilir.
not: özellikle hindistan’da bu sistem yakın bir geçmişe kadar devam etmiştir. 1975 yılında resmi olarak kaldırılsa da bu sistem, hindistan’ın kırsal kesimlerinde halen devam ettirilmektedir.
kast sistemi insanları ilk olarak varna ve jati olarak iki dala ayırmaktadır. varna kastın dört tabakasını, yani insanların toplumun hangi sınıfında yer alması gerektiğini ifade ederken, jati’de insanların yaşam tarzlarını, hangi meslekleri icra edebileceklerini ve nasıl bir hukuk anlayışına sahip olacaklarını belirleyen unsur olarak adlandırılır.

1073-) devlet madalyaları
1. devlet şeref madalyası: türkiye cumhuriyetinin bekası, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğü, toplumun huzuru, birlik ve beraberliği için yurtiçinde veya yurtdışında üstün feragat, fedakarlık, başarı ve yararlık gösteren türk ve yabancı uyruklu kişilere verilen madeni ve altın kaplama semboldür. bu madalya bakanlar kurulunun teklifi ve cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.
2. devlet övünç madalyası: yurtiçinde veya dışında gösterdiği sorumluluk ve görev anlayışı içinde feragat ve fedekarlık, başarı ve yararlık dolu çalışmalarıyla türkiye cumhuriyeti ve türk milleti adına haklı gurur kaynağı teşkil ederek malül olanlara ve şehit olan kişilerin 12 nci maddede belirtilen mirasçılarına verilen madeni ve altın kaplama semboldür. bu madalya ilgili bakanın teklifi, bakanlar kurulunun onayı ve cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.
3. devlet üstün hizmet madalyası: yurtiçinde veya yurtdışında herhangi bir alanda feragat, fedakarlık ve gayreti ile yaptığı çalışmalarda ülke ve dünya çapında emsallerine nazaran üstün başarı göstererek devleti yücelten ve milli menfaatlere önemli ölçüde katkısı olan türk vatandaşlarına verilen madeni ve altın kaplama semboldür. bu madalya ilgili bakanın teklifi, bakanlar kurulunun onayı ve cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.

1074-) devlet nişanları
1. devlet nişanı: türkiye cumhuriyeti ile mensup olduğu devlet arasında dostça ilişkilerin geliştirilmesini ve milletlerin birbirlerine yakınlaşmalarını sağlayan ülkelerin devlet başkanlarına verilen semboldür. bu nişan bakanlar kurulu kararı ve cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.
2. cumhuriyet nişanı: türkiye cumhuriyeti ile mensup olduğu devlet arasında dostça ilişkilerin geliştirilmesini, milletlerin birbirine yakınlaşmalarını sağlayan ülkelerin başbakanlarına, bakanlarına ve dış temsilcilik mensuplarına verilen semboldür. bu nişan bakanlar kurulu kararı ve cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.
3. liyakat nişanı: ilim ve sanatta türkiye cumhuriyetinin uluslararası alanda tanıtılması ve yüceltilmesini sağlayan yabancı kişilere verilen semboldür. bu nişan dışişleri bakanlığı ile atatürk kültür, dil ve tarih yüksek kurumu yüksek danışma kurulunun görüşleri alınarak ilgili bakanın teklifi, başbakanın onayı ile cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir.

1075-) kırmızı plakalar
cb 001: cumhurbaşkanı
0001: tbmm başkanı
0002: cumhurbaşkanı yardımcısı
0003: anayasa mahkemesi başkanı
0004: genelkurmay başkanı
............

1076-) malakari
geleneksel sanatlarımızdan olan ve kalemişi adı ile isimlendirilen el sanatının alt kolu olan malakari "mala" ile alçı-tavan süsleme sanatı olarak özetlenebilir. bu sanat ile uğraşan kişiyede kalemkar denir. malakari kendi içinde dört bölüme ayrılır ve herbiri çeşitli tekniklere sahiptir. geçmişten gelen köşk, kasır ve sarayların atmosferindeki gizemli desenler, duvar ve tavanları süsleyen motifler; usta kalemkâr ve sanatçıların elinden çıkmış eserlerdir.

1077-) seydi ali reis
1498-1562 tarihlerinde yaşayıp mısır kapudanlığı da yapmış olan türk amirali. coğrafya, matematik, astronomi bilgini. aynı zamanda da bir divan şairi olan seydi ali reis, şiirlerinde türkçe ile beraber çağatayca da kullanmıştır. kanuni sultan süleyman döneminde hint deniz seferlerine katılmıştır.
eserleri:
mir'atü'l-memalik
kitab-ı muhit
mir'at-ı kainat

1078-) alaska
abd'nin yüzölçümü en büyük, nüfus yoğunluğu en az olan eyâletidir. rus imparatorluğu'ndan 30 mart 1867'de 7,2 milyon dolar karşılığında satın alınarak abd'ye katılmıştır. oldukça soğuk bir iklime sahiptir. kuzey amerika'da yer alır.

1079-) soli pompeipolis
güneşin şehri olarak da bilinen soli pompeipolis antik şehri mersin'de yer almaktadır.

1080-) çin
dünyanın en kalabalık ülkesi çin'dir.
not: 2. sırada hindistan, 3. sırada ise amerika yer alır.

1081-) rusya
dünyanın yüz ölçümü en büyük ülkesi rusya'dır.
not: 2. sırada kanada, 3. sırada ise çin yer alır.

1082-) mimar kemaleddin
20. yüzyılın başlarındaki çalışmalarıyla tanınan ve birinci ulusal mimarlık akımı'nın önde gelen isimlerinden olan türk mimar. 1908'de osmanlı mimar ve mühendis cemiyeti adıyla bu meslek dallarının türkiye'deki ilk meslek odasını kurmuştur.
1 ocak 2009'dan itibaren dolaşıma girmiş olan 20 türk lirası banknotlarının arka yüzünde, mimar kemaleddin'in bir portresi ile başlıca yapıtlarından biri olan "gazi üniversitesi rektörlük binası" yer almaktadır.

1083-) aydın sayılı
türk bilim insanı. türkiye’de bilim tarihçiliğinin yerleşmesini sağlamış bilim adamıdır. türkiye’de bilim tarihçiliğinin yerleşmesini sağlamış bilim adamıdır. ordinaryüs profesör doktor unvanı taşır. 1942 yılında harvard üniversitesi’nde bilim tarihi alanında doktorasını tamamlamış olan sayılı, dünyada bilim tarihi alanında bilinen ilk doktora derecesinin sahibidir. 2009 yılında tedavüle sürülen 5 türk lirası banknotlarının arka yüzünde portresi bulunur.

1084-) türk banknotlarında yer alan kişiler
-aydın sayılı (1913-1993) - 5 türk lirası
-cahit arf (1910-1997) - 10 türk lirası
-mimar kemaleddin (1870-1927) - 20 türk lirası
-fatma aliye (1862-1936) - 50 türk lirası
-buhurizade mustafa efendi (ıtri) (1640-1712) - 100 türk lirası
-yunus emre (1238-1320) - 200 türk lirası

1085-) şems-i tebrîzî
iranlı mutasavvıf. mevlânâ celâleddîn-i rûmî'nin gönül dünyasında büyük değişikliklere sebep olan ve mevlânâ tarafından yazılan ilâhî aşk şiirlerinden oluşan "dîvân-ı şems-î tebrîzî" adındaki nazım eser sayesinde tanınan mevlana'nın sohbet şeyhidir.

1086-) mevlana
muhammed celâleddîn-i rumi veya kısaca bilinen adıyla mevlânâ 13. yüzyılda konya'da yaşamış fars sünni müslüman şair, fâkih, âlim, ilahiyatçı ve sûfi mutasavvıf.
eserleri:
mesnevî
büyük divan "divan-ı kebir"
fihi ma-fih "ne varsa içindedir"
mecalis-i seb'a "mevlana'nın 7 vaazı"
mektubat "mektuplar"

1087-) güllü agop
asıl adı agop vartovyan, osmanlı dönemi tiyatro oyuncusu ve yönetmeni ve türk tiyatrosunun kurucularındandır. oyunculuğundan ziyade kurduğu ve yönettiği tiyatro toplulukları ile başarı kazanan bir sanatçıdır.

1088-) ibn sînâ
batılıların söyleyişiyle avicenna, islam'ın altın çağı döneminin en önemli doktorlarından, astronomlarından, düşünürlerinden, yazarlarından ve bilginlerinden biri olarak kabul edilen fars polimat ve "polimerik erken tıbbın babası" olarak bilinen hekimdir.
tıbbın kanunu (el-kanun fi't-tıb) en önemli eseridir. bu kitap avrupa'da yüzyıllar boyunca ders kitabı olarak okutulmuştur.

1089-) köroğlu destanı
türkmenistan'ın başvurusu doğrultusunda, unesco insanlığın somut olmayan kültürel mirası temsili listesi'ne alındı. (2015)
destanın özeti:
köroğlu destanı, türk, altay, anadolu ve azeri efsanelerinde ve halk öykülerinde yer alan söylencesel kahramanın öyküsünün anlatıldığı doğal bir destandır.
başkahramanı, destana da adını veren köroğlu'dur. koroğlu veya goroğlu olarak da söylenir. köroğlu, tüm türk dünyasının ortak motiflerinden biridir. annesi cembil hatun ışıktan hamile kalır ve diri diri gömülerek öldürülür. köroğlu mezarda doğar, ölmüş anasını emerek büyür.

1090-) bayburt
en az ilçeye sahip ildir (sadece iki ilçesi vardır).
not: istanbul, 39 ilçeyle en fazla ilçeye sahip ildir.

1091-) maltalı marija
malta, dünyanın ilk sanal vatandaşını maltalı marija'yı yarattı. metaverse teknolojisi fiziksel ve dijital dünyayı buluşturmaya devam ediyor. yetişkinlerin yüzde 74'ü gelecek dönemde metaverse'e katılmayı düşünürken, dünyanın ilk sanal vatandaşı ise maltalı marija oldu. (mart 2022)

1092-) mehmet âkif ersoy
türkiye cumhuriyeti ve kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti'nin (kktc) ulusal marşı olan istiklâl marşı'nın yazarıdır. "vatan şairi" ve "millî şair" unvanları ile anılır. istiklâl marşı'nın yanı sıra çanakkale destanı, bülbül ve 1911-1933 yılları arasında yayımladığı yedi şiir kitabındaki şiirleri bir araya getiren safahat en önemli eserlerindendir. ıı. meşrutiyet döneminden itibaren sırat-ı müstakim (daha sonraki adıyla sebilü'r-reşad) dergisinin başyazarlığını yapmıştır. kurtuluş savaşı sırasında milletvekili olarak 1. tbmm'de yer almıştır.
eserleri:
safahat
süleymaniye kürsüsünde
hakkın sesleri
fatih kürsüsünde
hatıralar
asım
gölgeler

1093-) istiklâl marşı
türkiye ve kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti'nin millî marşı. güftesi, anadolu'da millî mücadele'nin devam ettiği sırada mehmet âkif ersoy tarafından kaleme alınmış şiirdir. şairin kurtuluş savaşı'nın kazanılacağına olan inancını, türk askerinin yürekliliğine ve özverisine güvenini, türk ulusunun bağımsızlığa, hakk'a, yurduna ve dinine bağlılığını dile getirir.
şiir, 12 mart 1921'de (1. inönü savaşından sonra) birinci türkiye büyük millet meclisi tarafından istiklâl marşı olarak kabul edilmiştir. bestesi osman zeki üngör'e aittir (1930 yılına kadar çalan ilk bestesini ali rıfat çağatay yapmıştır). orkestrasyonu edgar manas tarafından yapılmıştır.
mehmet âkif, maarif vekili hamdullah suphi bey'in kendisine yazdığı 5 şubat 1921 tarihli davet mektubundan sonra ankara'daki taceddin dergâhı'ndaki odasında, türk ordusuna hitap ettiği şiiri kaleme aldı ve bakanlığa teslim etti.
hamdul-lah suphi bey, âkif'in şiirinin önce cephede asker arasında okunma-sına karar verdi. batı cephesi komutanlığına gönderilen şiir, askerin beğenisini kazandı. istiklâl marşı, 17 şubat 1921 tarihinde hâkimiyet-i milliye ve sebilürreşad gazetelerinde yayımlandı, on iki gün sonra ise konya'da öğüt gazetesinde yer aldı.
mehmet âkif'in şiiri, meclis kürsüsünde hamdullah suphi bey tarafından okundu. şiir okunduğunda milletvekilleri büyük bir heyecana kapıldı ve diğer şiirlerin okunmasına gerek görülmedi. bazı mebusların itirazlarına rağmen mehmet akif'in şiiri coşkulu alkışlarla kabul edildi. (12 mart 1921)
mehmet âkif, şiirden kazandığı beş yüz liralık ödülü yoksul kadın ve çocuklarına iş öğreterek yoksulluklarına son vermek için kurulan darülmesaiye bağışladı. şair ayrıca, istiklâl marşı'nın türk milletinin eseri olduğunu beyan etmiş ve istiklâl marşı'nın güftesini, şiirlerini topladığı safahat'a dahil etmemiştir.

1094-) enflasyon / almanya
euro bölgesi’nin en güçlü ekonomisine sahip olan almanya’da (2021 yılı için) yıllık enflasyon %7,9 çıkarak son 48 yılın zirvesini gördü. nisan’da %7,4 olan tüfe, aylık %0,9 artış gösterdi.
ab uyumlu tüfe ise yıllık %8,7 seviyesine çıkarak rekor kırdı.
almanya yakın geçmişinde en yüksek enflasyon 1974’te %7,8, 1981’de %7,2 ve 1992’de %6,2 idi. 1963’teki oranın da revize edilişi baz alındığında ülke enflasyonu 70’li yılların ardından en yüksek enflasyonla karşı karşıya. (haber: mayıs 2022)

1095-) salda gölü
mars'ın jezero krateri'ndeki eski göle benzetilen burdur'daki salda gölü'nde yapılacak ve abd havacılık ve uzay ajansının da (nasa) çalışmalarında kullanabileceği bilim merkezinin, proje aşaması tamamlandı. (mayıs 2022)
not: salda gölü, burdur'un yeşilova ilçesinde, ilçe merkezine 4 km uzaklıkta, ormanla kaplı tepeler, kayalık araziler ve küçük alüvyal ovalarla çevrili hafif tuzlu karstik bir göldür. türkiye'nin maldivleri olarak anılır.

1096-) mahmut sami şahin
türk standardları enstitüsü (tse) başkanlığına mahmut sami şahin seçildi. (mayıs 2022)

1097-) sıfır atık / 81 ilde 81 milyar adım çevre yürüyüşü
türkiye çevre haftası, çevrenin korunması, sürdürülebilir yaşam çevrelerinin oluşturulması, iklim değişikliği ile mücadele ve uyum konularında çevre bilincinin topluma yayılması amacıyla 1-7 haziran'da, "sıfır atık" temasıyla kutlanacak.
türkiye çevre haftası kapsamında, 5 haziran'da, türkiye genelinde eş zamanlı olarak "81 ilde 81 milyar adım çevre yürüyüşü" düzenlenecek. yürüyüşün startı ankara'nın kızılcahamam ilçesinden verilecek. (mayıs 2022)
not: resmî gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanan genelge ile 5 haziran’ı içine alan hafta çevre, şehircilik ve iklim değişikliği bakanlığınca duyurulacak bir temayla her yıl “türkiye çevre haftası” olarak kutlanacak. kutlamaların türkiye genelinde daha katılımcı ve çok paydaşlı gerçekleştirilmesi vurgusu yapılan genelgede, etkinliklerin en iyi şekilde gerçekleştirilebilmesi için ihtiyaç duyulacak her türlü destek, yardım ve kolaylığın tüm kamu kurum ve kuruluşlarınca geciktirilmeksizin yerine getirilmesi istendi. (mayıs 2022)

1098-) 1974 kıbrıs barış harekâtı esnasında türkiye cumhuriyeti
cumhurbaşkanı: fahri korutürk
başbakan: bülent ecevit
başbakan yardımcısı: necmettin erbakan
dış işleri bakanı: turan güneş
genelkurmay başkanı: mehmet semih sancar

1099-) koronavirüs hastalığı 2019 (covıd-19)
şiddetli akut solunum sendromu koronavirüsü 2 (sars-cov-2)'nin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. ilk vaka ile çin'in hubei eyaletinin wuhan şehrinde kasım 2019 tarihinde karşılaşılmıştır. küresel olarak pamdemi ilan edilmiştir.
not1: virüsün yarasalardan veya pangolinden insanlara geçtiği düşünülmektedir.
not2: pandemiler veya pandemik hastalıklar, bir kıta hatta tüm dünya yüzeyi gibi çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel addır.
not3: endemik, epidemiyolojide bulaşıcı bir hastalığın dışarıdan herhangi bir etki olmadan belli bir popülasyonda varlığını sürdürebilmesi durumunu tanımlar.
not4: corona virüsüne karşın turkovac aşısını geliştirerek adını duyuran önemli bilim adamımız aykut özdarendeli'dir.
not5: coronavac, çinli biyofarmasötik şirketi sinovac tarafından geliştirilen inaktif bir covıd-19 aşısıdır.
not6: biontech aşısı hedeflenen mikroorganizmanın antikor oluşturan antijenik yapısının mrna’sını içeren covid-19 aşısıdır. biontech aşısının üretiminde mrna (messenger rna veya kurye rna) olarak bilinen teknoloji kullanıldığından geleneksel aşılardan ayrışır.
not7: uğur şahin, türk-alman immünolog, onkolog, akademisyen, bilim ve iş insanı. mainz merkezli biyoteknoloji şirketi biontech'in kurucu ortağı ve ceo'sudur.
not8: uğur şahin ve eşi özlem türeci, 2019 yılında çin'in vuhan şehrinde ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan koronavirüs salgınının etmeni sars-cov-2'ye karşı pfizer-biontech covıd-19 aşısını geliştirmiştir.

1100-) pandemi tarihi
pandemi tarihine baktığımızda bugüne kadar insanlığı etkileyen 21 pandemi meydana geldiğini görmekteyiz. çok sayıda insanın yaşam kaybıyla sonuçlanan ve dünyayı en çok etkileyen salgınlar arasında veba, kolera, grip, aids ve şimdi koronavirüs covıd 19...
-veba
avrupa’da 1347-1351 yılları arasında büyük yıkıma yol açan etkeni yersinia pestis olan kara veba sonraki yıllarda da dünyada tarih boyunca pandemilere neden olmuştur. avrupa’da 17. yüzyıl sonuna kadar her 25 yılda bir pandemi oluşturan bu hastalık dünya çapında milyonlarca kişinin ölümüne neden oldu.
-kolera
hindistan çevresinde ortaya çıkan ilk kolera pandemisi 1817-1824 tarihleri arasında yasanmış, daha sonra güneydoğu asya, ortadoğu, doğu afrika ve akdeniz kıyılarına kadar yayılmıştı. avrupa’da yüzbinlerce insanın ölümüne neden olan kolera pandemisinin dünyada toplam kaç kişinin ölümüne neden olduğu hala bilinmemekle birlikte, sadece endonezya semarang’da 11 gün içinde 1225 kişinin öldüğünü tahmin edilmektedir.
asya’daki hemen hemen her ülkeyi etkileyen salgının zarar verdiği ve öldürdüğü insan sayısı tam olarak bilinmemektedir.
-grip
1889 yılında buhara, kanada ve grönland’da aynı anda görülen salgında bir milyondan fazla insan hayatını kaybettiği salgın rus gribi olarak bilinmektedir.
daha sonra 1918-1920 yılları arasında h1n1virüsünün neden olduğu ve daha çok 18 ve 34 yaş arası insanları etkileyen ispanyol gribi, 50 ile 100 milyon arasında insanın ölümü ile sonuçlandı.
singapur’da 1956 yılında başlayan ve 1958 yılına kadar devam eden asya gribi sadece 116 bini amerika birleşik devletleri’nde olmak üzere tüm dünyada toplam bir milyon kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.
yine dünyada yaklaşık bir milyon insanın ölümüne neden olan hong kong gribi, asya ve avrupa kıtalarında hastalığa neden oldu. 1968 yılında hong kong’da, birden fazla alt tipe sahip olan virüslerin bir araya gelerek orijinalinden farklı bir virüs ortaya çıkarmasıyla oluşan salgın 1969 yılına kadar devam etti.
-aids
abd’de 1981 yılında görülen ilk aids (kazanılmış immune yetmezlik sendromu) olgusundan sonra bugün dünyada, dsö’nün 2018 yılsonu verilerine göre, dünyada 37,9 milyon hıv infekte kişi bulunmaktadır. dsö haziran 2019 yılında 24,5 milyon kişinin antiretroviral tedaviye erişiminin olduğunu bildirmektedir.
8 favorites - -
2021 portekiz'de düzenlenen avrupa judo şampiyonasında 81 kiloda vedat albayrak avrupa şampiyonu olmuştur.
0 favorites - -
dünya bankası başkanı david malpass
0 favorites - -
93.oscar ödüllerinde en iyi film ödülü nomadland
0 favorites - -
milli imkanlarla üretilen 14 gün havada kalan ilk türk hava gemisi kuzgun
0 favorites - -
ilk yerli baz istasyonu ulak
0 favorites - -
unesco 2021 geçici miras listesine 2020 yılında eklenen minyatür sanatıdır
0 favorites - -
dünyanın en büyük türk islam mezarlığı ahlat-bitlis'te
0 favorites - -
2022 avrupa kültür başkenti novi sad
0 favorites - -
Previous / Next (3) - Last Page (3)