başlık, aynı isimli şu yazıdan alınmıştır.

kariyerinin başlarında annales ekolünün bir takipçisi olan halil hoca ilerleyen hayatında kendi tarih yazımı ekolünü oluşturmuştur.

annales ekolünün sosyal tarih anlayışı, mehmet fuat köprülü gibi büyük tarihçiler döneminde ve onu takip eden öğrencileri döneminde de sosyal tarih yazımı yönüyle benimsenmiş ve ifa edilmiştir. bilhassa disiplinler arası çalışma, sorun odaklı tahlil, araştırma konularının çeşitliliği ve çok yönlülüğü gibi sosyal tarih yaklaşımlarının yöntemsel tezahürlerini ömer lütfi barkan ve halil inalcık'ın çalışmalarında gözlemlemek mümkündür.

burada özellikle değinmek istediğim şey halil hocanın tarih yazımı noktasındaki titizliği ve getirdiği yeni yaklaşımdır. örneğin aşıkpaşazade tarihi nasıl okunmalı makalesi akademik camiada büyük ses getirmiştir. nitekim tevârih-i âli osman, osmanlı'nın kuruluşu meselesindeki o döneme dair en somut kaynaklardan bir tanesidir. osmanlı'nın kuruluşuna ilişkin tezler ile alakalı ayrı bir başlık açacağım ama şimdilik konumuzdan sapmayalım.

halil hoca'nın çalışmalarında göze çarpan en önemli detay, somut tarihi nesneyi sosyal hadiseler ile birlikte incelemesi, sosyokültürel etmenleri tarih yazımının adeta ikinci öznesi haline getirmesidir. bunun yanı sıra "tarihi yerinde incelemek" onun tarih yazımı yönteminin vazgeçilmezizdir. tarihi yerinde incelemekten kasıt saha araştırmasıdır. bu her ne kadar basit bir şey gibi görünse de, belge ve kaynakların objektifliği ve doğruluğunun teyidi açısından en etkin yöntemlerden biridir denebilir. mamafih hocamız, ilber ortaylı ile şu söyleşisinde de bunun arz ettiği öneme değinir. ortaylı'nın bu noktada ingiliz oryantalist tarih yazıcılığını neden eleştirdiğini de aslında bu şekilde daha iyi anlamış oluruz. ortaylı, kendi üslubuyla "... herif ingiliz kaynakları dışında bir kaynak taramamış, başka bir dil bilmiyor, gelip burayı görmemiş, saha araştırması yapmamış fatih'e (fatih sultan mehmet) gaddar ve acımasız bir hükümdardı diyor. olacak iş değil!" demektedir.

sonuç olarak halil inalcık hocamızın tarih yazıcılığı metodolojisini iyi idrak etmek genç tarihçiler için elzemdir. buraya halil hocanın saha araştırması yaparken çekilmiş şu videosunu bırakıyorum. dikkat buyurunuz bu videoda halil hoca 82 yaşında.

kendisine çok şey borçluyuz. ışıklar içinde uyu güzel insan.