egr valfi elektropnömatik bir valftir. motor bölmesinde bulunur ve egzoz gazı devridaim işlemine kumanda etmek için kullanılır. egr sistemi motora giren taze havanın düşük miktarda yanmış egzoz gazı ile karışmasını sağlayarak motorun yanma odasında yanma sıcaklığını ve fazla oksijen miktarını azaltır.

silindir içerisinde yanma sıcaklığı bu sirkülasyon sırasınca düşer, egzoz gazlarının tekrar yanması ile verimi yükselir. verim miktarının artması halinde araç içerisindeki yakıt üretimi olumlu olarak etkilenir ve yanma sıcaklığının düşmesi halinde de motor daha sağlıklı bir şekilde çalışmaya devam eder.

egr valfinin arıza yaptığını nasıl anlarız?

- aracın yakıt tüketimi dikkat çekici şekilde artmışsa,
- tam yük devrine varmadan silkeleme veya çekişte anlık kayıp yaşatıyorsa,
- aracınızın çekişinin düştüğünü görüyorsanız,
- motor, rölantideyken düzensiz devir atıyorsa,
- egzozdan koyu renk duman geliyorsa,
- emisyon değerleri çok artmışsa,
- araç sarsıntılı çalışıyor veya bazen çalışmıyorsa egr'den şüphelenebilirsiniz.

egr temizlenebilir bir parçadır, endişe etmeyin. egr ile ilgili servise giderseniz, turbonun temizliğine de bir göz attırın.

ben -biraz da işim gereği- aracımın egr valfini söküp temizleyip takabiliyorum. egr valfinin yerini internetten öğrendiyseniz eğer, servise gidin, gereksiz maceralara girmeyin.

konuyla ilgili eminim taharetmusluğu nick'li kıymetli yazar çok daha fazla bilgi sahibidir, tesadüfen okur da eksikleri giderirse ne de güzel olur.

egr nedir, ne işe yarar?

cemal demir
26 ekim 2018

açılımını egzoz gazı geridönüşümü olarak çevirebileceğimiz egr(exhaust gas recirculation),emme manifolduna, egzoz gazı vererek çalışan bir sistemdir. egr sistemi ile atmosferden alınan temiz havaya, ecu kontrollü olarak belli miktarlarda egzoz gazı karıştırılarak yanma öncesi oksijen miktarı azaltılır ve yanma odasındaki gazların . dolayısıyla yanma sıcaklığının düşmesi sağlanarak nox (azot oksit) gazı salınımının azaltılması hedeflenir.

günümüzde bir içten yanmalı motorun seri üretime geçebilmesinin önündeki en büyük engel, emisyon değerleridir. bir motor çok yüksek güçlere, çok düşük yakıt tüketimiyle erişse dahi, emisyon değerleri yasal sınırların dışındaysa seri üretime geçemez! egr de egzoz emisyonlarını düşürmek ve avrupa emisyon standartlarına uymak için kullanılan sistemlerden sadece birisidir. egr’yi daha iyi anlayabilmek için, avrupa emisyon standartları nedir, nox nedir, neden bu kadar önemli gibi sorulara cevap bulabileceğiniz “emisyon nedir?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
ımage description
şekil 1: yanma sıcaklığının, nox ve co emisyonları üzerindeki etkisi

nox gazları yanma sıcaklığı yükseldikçe ortaya çıkan kirletici gazlardır. şekil 1’de görüldüğü gibi nox gazlarıyla, co(karbon monoksit) gazı salınımları arasında ters bir orantı vardır. yani yanma sıcaklığının azalması ile birlikte nox gazı salınımı azalırken, co salınımı artar. co gazlarının artması katalitik konvertör tarafından kontrol altına alınabilinirken nox gazlarını kontrol altında tutmak görece daha zordur. bu yüzden üreticiler şekil 1’de gösterilen düşük emisyon için yanma aralığının sol tarafında motoru kalibre etmeye çalışırlar.

şekil 2’de audi’ye ait v8 tdı dizel motorundaki egr yerleşimi ve parçaları gösterilmiştir. mor oklar egzozdan gelen kirli havayı, mavi oklar ise atmosferden alınan temiz havayı temsil etmektedir. öncelikle egzozdan alınan gazlar eğer soğutulması gerekiyorsa (by-pass valfi kapalı) egr radyatörüne gönderilir ve burada 140oc’lara kadar düşürülür ve egr valfine gönderilir. eğer motor henüz çalıştırılmışsa yani egzoz sıcaklıkları düşük seviyelerdeyse, egzoz gazları by-pass valfi aracılığıyla radyatöre uğramadan doğrudan egr valfine gönderilir. egr valfi 2000’li yıllardan sonra üretilen motorlarda, motor kontrol ünitesi tarafından elektronik olarak kontrol edilmeye başlandı. bu valf emme manifolduna gönderilerek havayı bir dc motor ve pozisyon kontrol sensörü ile istenildiği miktarda açıp kapatarak kontrol eder. bir dizel motorda egr açıklığı %50lere kadar çıkabilir(rölantide).
ımage description
şekil 2:egr valfi ve soğutucusunun audi'nin v8 motorundaki montajı

egr sistemi dizel araçlarda olduğu gibi benzinli araçlarda da kullanılır. dizel araçlardakinin aksine benzinli araçlardaki egr valfleri %10-15’e kadar açıldığı ve daha az kurumlandığı için daha sorunsuz çalışır. benzinli araçlarda egr sisteminin motor verimini arttırdığı söylenir. bunun bir nedeni motordan istenilen belirli bir güç düzeyinde gaz kelebeğinin daha fazla açık kalmasıdır. bu durum daha düşük gaz pedalı kayıpları nedeniyle(volumetrik verimlilik) motorun verimliliğini bir miktar arttırabilir. bunun yanında dizel motorlarda bir gaz kelebeği bulunmaz ve egr sisteminin dizel bir motorun volumetrik verimini arttırdığından söz edilemez.

halk arasında yanlış anlaşıldığı gibi egr sisteminin egzozdaki yanmamış yakıtın yanmasını sağlamak gibi bir görevi yoktur. çünkü özellikle dizel motorlar fakir karışımla çalışır ve bu yüzden yakıtın neredeyse tamamı yanma odasında yanar. bu yüzden de egr’nin bu türden bir verimlilik kazancı yoktur!

egr her ne kadar çevreye yararlı bir sistem olsa da, emme manifoldu sıcaklıklarının artmasına ve temiz havanın azalmasına neden olduğundan motor gücünün düşmesine yol açar. motor yağını daha çabuk kirletmesi ve emme sisteminde kuruma neden olması şekil 3'de egr’nin diğer dezavantajlarındandır. bu nedenlerden dolayı yarış otomobillerinde egr kullanılmaz.
ımage description
şekil 3: kurum bağlamış emme manifoldu ve temiz hali

egr neden iptal edilir ve nasıl yapılmalıdır?

egr sistemi özellikle dizel motorlarda mazotun doğasından kaynaklanan kurum bırakmasından dolayı tıkanır. kalitesiz mazot ve standartlara uymayan motor yağı kullanımı ile bu süreç daha da hızlanır. gitikçe daha fazla araç sahibi, motorlarında sıkıntı çıkaran egr valflerini, araçlarından düzenli olarak değiştirmek veya temizletmek için büyük para ödemekten bıktıkları için iptal etmeye çalışıyorlar.
ımage description
şekil 4: tıkalı egr valfi

bilinçsiz yapılan egr kapatma işlemleri aracınıza, bütçenize ve çevreye ciddi zararlar verebilir. egr körleme işlemi sonunda (motor kontrol üniteli araçlarda) aracın yazılımından iptal edilmeyen egr aracınızda aşağıdaki gibi problemlere neden olur:

aşırı fakir karışım
güç eksikliği
aşırı sıcaklık
motor arıza lambası
vuruntu(benzinli araçlarda)
ileri zamanlarda turbo bozulması(vnt’li araçlarda)

hatalı veya tıkalı bir egr valfi ve soğutucusunu gösteren birçok hata kodu ve belirtisi vardır. egr valfinde meydana gelen hata belirtileri:

güvenli mod
güç kaybı
düşük yakıt tüketimi
daha az gaz tepkisi

uyarılar:

motor arıza ışığı
kızdırma bujisi ışığı

arıza kodları:

16785/p0401/001025 - exhaust gas recirculation (egr) system: ınsufficient flow detected
16786/p0402/001026 - exhaust gas recirculation (egr): excessive flow
16787/p0403/001027 - exhaust gas recirculation (egr) valve (n18): malfunction
17811/p1403/005123 - egr system: regulation deviation
p047f/001151 - exhaust pressure control valve: stuck open
p0477 - exhaust pressure control valve "a" low
p048a/001162 - exhaust pressure control valve 1: stuck closed
p048b - exhaust pressure control valve "a" position sensor/switch circuit
p048c - exhaust pressure control valve "a" position sensor/switch circuit range/performance

egr soğutucusunda meydana gelen hata belirtileri:

soğutma suyu kaybı
beyaz duman
kötü çalışma

uyarılar:

motor arıza ışığı
yanıp sönen kızdırma bujisi ışığı

arıza kodları:

p1495 switch-over valve for egr cooler (n345)

not: kendini remapper,tuningci veya beyin tamircisi olarak adlandırılan büyük bir çoğunluk sadece egr arıza kodunu sistemden kapatıyor ve böylece hata ışığı artık egr sorunları için yanmıyor. ancak motor kontrol ünitesi hala valf varmış gibi çalışır ve zamanla motora oldukça önemli zararlar verebilir. bu işi bir kez ve doğru şekilde yapmak en doğrusu!

kaynaklar:
http://www.partinfo.co.uk/articles/121
https://www.euractiv.com/…to-game-emission-targets/
https://www.fleeteurope.com/…-6-your-6c-and-6d-temp
http://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=147875
http://www.wikpedia.org/…l3dpa2kvqwlyx3bvbgx1dglvbg
http://www.emissionsfinder.com/

egr nin arızalanması ya da kurum bağlayıp işlevini yitirmesi aracınızdan nefret etmenize neden olur. gaza basarsın eskisi gibi gitmez, yakıt artar, motor vuruntulu ve gürültülü çalışmaya başlar. bir de pahalı bir parça, düşman başına amk.

dizel arabada baş belası bir aparat. değiştirsen ayrı öperler, temizletsen yine tıkanır. usta iptal ettir der. youtube'dan video izlemekten otomotiv mühendisi oldum. bir yıldır araştırıyorum, ne düzgün bir usta bulabildim, ne aklıma yatan bir çözüm. yetkili servis 15 bin tl dedi. bir de fark basınç sensörü de bozukmuş. temizliğine bir yer 1000 tl dedi, bir başka yer 2500 tl, değiştirmeye 5 bin tl dedi. bir başka yer beyinden yazılımsal iptal edelim dedi, başka bir tamirci egzozcuya yönlendirdi. egzozcu "ben ne alaka amk?" dedi, mekanikçiye yönlendirdi.

bu süreçte yaşadığım en trajikomik olay, youtube kanallarından birinde ustanın biri "egr'yi iptal eden çevre katilidir, sonuçta mühendisler bunu buraya koyduysa bir bildiği vardır, gereksiz değildir." falan edebiyat kasıyordu, ben bunun dükkanını aradım, adam bana "abi temizletirsen yine tıkanır, ben iptalini öneriyorum." dedi.^* ulan kahkaha attım. kimseye güvenemiyorum, araç da s.o.s veriyor, bana bir çare bul diye. iptal mi ettirsem, yoksa temizletsem mi yoksa parçayı mı değiştirsem hiç bilmiyorum.

bir gibi (dizi) bölümü olur, bu süreçte yaşadıklarım. saçmasapan sözler, tavsiyeler.

sat sat sat sat

dizele tövbe ettiren zamazingo.benzinli olsun üç kurus fazla yaksin

bir benzetme yapacak olursak aracınızı sürüngene çeviren valf.

bu sürüngenlerin kalpte bi açıklık vardı kirli kan temiz kana kalpte karışıp öyle devir daim ediyordu.

(bkz: işte öyle bir şey)

bu lanet parça yüzünden araçtan zerre keyif alamıyorum. değiştirsen bir dert, değiştirmesen iki. bir daha dizel araç mı? tövbe.

yakıttan tasarruf edeceğim diye partiküllerin atılmamasına sebep oluyor büyük bir kesim. aracı 2500 devir üstü kullanmak ve kısa mesafelerde (wc'ye araçla gitmemek) böyle bir sorunla karşılaşmanını minimize eder.

skoda octavia dizel araç kullanıcısı olarak (ayrıca 10 yıldır dizel kullanırım) ben dizel motordan memnunum. ayrıca araç kısa süreli çalışma donrası yaklaşık 5 dakika hayvan gibi fan çalıştırıyor. ilk başta korkmuştum ama 3 yılda alıştım. meğer fan, dizel yakıt artıklarını atmak için çalışıyormuş.

sorun bir kez başa gelince bazı uyanık servisler iptal edelim falan diyormuş ve bu iş için para alıyorlarmış. aman dikkat, aldıkları parça 150k değerinde alüminyum olduğu için böyle bir işe kalkışma çok oluyormuş piyasada özellikle filo çıkmsı araçlarda da bu arıza verdiği için sökülüyormuş. yani çok ali cengiz var. bazı uyanık motor ustaları da beyine bağlanıp arıza ışığını söndürüp para alırlar. sonra geri gelir. bir de egr valfi sadece dizel araçlarda olmaz, benzinli araçlarda da var.

nasıl anlaşılır: genelde motor veya motor-ünlem şeklinde uyarı verir, araçta çekişten düşme olur.

bmw e90da basima bela oldu bu bela yuzunden egryi temizlettim parcalarini degistirdim dpf tikandi dpf temizledim egr gene cortladi en son lanet edip iptal ettiricem stage 1 yazilim ile