bir hız vektörünün değişimi. delta, grek harfi olan üçgen, v ise velocity yani hız.

http://i.imgur.com/ojomibp.png

aynı zamanda roket mekaniğinde, bir roketin toplam yapabileceği hız değişikliğinin skalar karşılığı. yani rokette kalan toplam yakıtın değeri. 10 litre benzinim var demek yerine, 100m/s hız değiştirme hakkım var demek gibi.

formül:

dv = ve * ln (m0 / m1)

dv = delta v
ve = bu denklemin bizden bağımsız kısmıi (exhaust velocity), bir nevi roketin verimlilik katsayısı. (isp)
ln = bildiğimiz ln, (doğal logaritma)
m0 = roketin ilk kütlesi
m1 = roketin yakıtı bittiği andaki kütlesi

şimdi 10 litre ve 10 kilo yakıtımız olduğunu varsayalım (su yakıyoruz). roketin yakıt hariç kısmının; oksijen tankıdır, sudur, pildir bunların da 5 kilo olduğunu varsayalım. bu durumda ilk yola çıktığımızda 15 kiloyu, benzinimizin sonuna geldiğimizde ise 5 kiloyu itiyoruz. tabi yakıtın azalması (ta ki yakıtımız 0 olana kadar) itiş gücümüzü azaltmadığı için; f = ma nedeni ile yakıtımızı harcadıkça aynı itiş gücü (f) ile daha fazla ivme ve hali ile daha fazla hız kazanıyoruz.

şimdi burada ln ini aldığımız sayı 15kilo /5kilo = 3

bu aynı zamanda roketlerin arada bir götünden bir parçasını atıp yola geri kalan kısmıyla devam etmesinin de sebebi. eğer bu sayı (ilk kütle / yakıtsız kütle) kabaca 3' ten büyük çıkarsa; roket gereğinden fazla boş depo taşıyor ve boşa yakıt harcıyor demektir. 2' den küçük çıkarsa ki pek söz konusu değil; cihaza benzin koymayı unuttunuz demektir. eğer delta v lerinizi baştan sona hesaplamak istemiyorsanız, roketin herhangi bir basamağında bu sayıyı 2 ile 3 arasında tutmak, çok anormal bi roket yapmamış olmak demektir. bu da roketin toplam ağırlığının 3 te 2 sinin bilemedin yarısının yakıttan oluşması demek.

bir roketin delta v değeri uzayda hemen hemen hiç bir sürtünme olmadığı için sabit bir sayıdır. yani roket yola çıktığı anda toplam yapabileceği hız değişikliği bellidir. bir kere vakum ortamına çıktıktan sonra yakıtı azar azar idareli kullanmak gibi bir seçenek yoktur. delta v' niz 100m/s ise yakıtınız bittiğinde toplam 100m/s hız değişikliği yapmış olarak yolunuzu tamamlarsınız.

bunun dışında daha az delta v harcayarak seyahat etmek için hohmann transfer orbit kullanmak veya hızınızın yüksek olduğu noktalarda delta v' nizi harcayarak oberth effect' ten yararlanmak yakıttan alacağınız verimi arttıracaktır. ama roketin yakıt hariç bir kütlesini roketten ayırmadıkça veya rokete benzin takviyesi yapmadıkça, başka herhangi bir koşulda roketin uzayda yapabileceği hız değişikliği artmaz. f=ma ile oyun olmaz.

bir yorungeden cukmak veya baska birine girmek icin gereken hiz degisimi. ama ivme degil.

yeni kurulmuş yerli uzay şirketi. geliştirecekleri ürün ve hizmetleri gerçekten çok merak ediyorum.

deltav uzay teknolojileri a.ş.

düzeltme : hibrit yakitli roket teknolojileri alanında faaliyet gösteriyormuş. 2020 yılında uzaya ilk roketi fırlatması bekleniyor.

internette çok fazla bilgi yok. şimdilik aşağıdaki linki paylaşıyorum.

sınırsız bilim

http://deltav.com.tr/

kendilerine ait olan websitesi aylardır yapım aşamasında olan şirket. şu web sitesi ve sosyal paylaşım platformlarındaki hesapları bir aktifleşse de doğrudan takip edebilsem çalışmalarını.

(bkz: ileride çalışanı olmak istediğim şirket)

ufak ufak denemeler yapmaya başlamışlar.

bu yaz uzaya çıkacak roketin ilk fırlatması yapılacak - anadolu ajansı

yapılan testler belli bir aşamaya gelmeden kamuoyuna fazla duyurusu yapılmayan, websitesi bu yüzden aktif olmayan yerli uzay ve havacılık şirketi. yapılan çalışmalar oldukça heyecan verici ve başarılı olarak devam ediyor, umarım geçmişte memleketimde yaşanmış örneklerdeki gibi saçma sebeplerden dolayı yoluna taş koyulmaz.

adını çok duyacağız bu şirketin ve roketin umarım.

şöyle bir program yayınlamışlar,

https://twitter.com/…000/status/1207252204165447682

bu arada uzaya uydu yollamak için nasa ya da spacex olmaya gerek yok artık.

mesela,

https://twitter.com/rocketlab

bilindiği üzere yunan alfabesinin 4 harfi olan delta sembol olarak üçgendir. bunun sebebi zamanında değişken taşkın debisi ve euler katsayısına sahip olan nil nehrininin, süprüntü biriktirmesiyle oluşan delta kısmının (nilin güney akdenizle birleştiği kısım) ucgen seklinde olmasındandır. değişkenlikler günümüzde matematikte deltayla gösterilmektedir. mesela deltax= mesafedeki değişim miktarıdır. hız icin olan miktar delta velocity dır. skaler olup sürat birimlerini alarak bir yörünge manevrası yapabilmek, başka bir ifadeyle bir rotadan başka bir rotaya geçmek için gerekecek olan "gayreti-itişi-çabayı" hesaplar.

tekrar yazmamak adina yukarıda bir yazarın girdisini alıntılıyorum
"dv = ve * ln (m0 / m1)

dv = delta v
ve = bağımsız kısım (exhaust velocity), bir nevi roketin verimlilik katsayısı. (isp)
ln = bildiğimiz ln, (doğal logaritma)
m0 = roketin ilk kütlesi
m1 = roketin yakıtı bittiği andaki kütlesi"

formülü bu şekildeydi.

bir shuttle ın ya da bir balistiğin etc. sahip olduğu enerji miktarına kilonewton ya da kilowatt şeklinde tabirler kullanmayız, pratik değildir, tamamen teorik gosterimlerdir. bunun yerine hızdaki değişim göstermek en mantiklisidir.

her gezegenin yörüngesine oturmak-cikmak-eliptik yörüngeye oturmak icin bir delta v ye ihtiyaç vardir. bunların en etkili kullanımı bazi ozel durumlarda kullanilan asparagas sistemidir. simdilik pratikte çuvalayan bu sistem geleceğin aerospace teknolojisi olarak sayılıyor.

gezegenler bizden delta v calabildigi gibi geri bahşettiği bazı durumlar da mevcuttur; (bkz: catapult effect or slingshot) bazı onemli örnekleri de mevcuttur; (bkz: voyager 1) ve yüzlerce gezegenler arası kullanılan uydular. mesela bu etki sayesinde interstellar boyutta giden (bkz: voyager 2) ya da (bkz: galileo); jupiterin çekimini kullanarak 173,800 km/h hıza ulasmistir.

bu delta v yi en etkili biçimde kullanabilmek ise tam bir yörünge muhendisligidir. (bkz: oberth effect) sayesinde (bkz: periapsis) te gezegenin ters dönüş yönünde ateşleme yapilirsa (bkz: apoapsis) yukseltilir ve yukseltilen eliptik yorungeden gunes sistemi yorungesine dogrudan aktarilir. boylece gezegen yorungesinen kacinilir. tam tersi ise apoapsisten ateşleme yapmaktır. (max speed periapsiste min speed apoapsistedir).

gezegenlerin kütleleri arttıkça onlar icin harcayacağınız delta v artar. ; gezegenlerin ve uydularinin delta v degerleri

güzeldir vesselam. severiz kendisini.

amerika'nın space x'i varsa bizim de delta v şirketimiz var.

gelecek yıllarda uzaya roket gönderecek özel şirket. umarım devlet tarafından desteklenir.

kendisinden büyük beklentiler içerisine girdiğimiz yerli uzay şirketimiz.