vestel msx’ten sonra başka bir seviyeydi.

kaldığım ilçede oyun satıcısı yoktu.
mektubun içine harçlığımızı, hangi oyun istediğimizi ve adresimizi koyar commodore dergisinden gördüğümüz istanbul’daki satıcılara, bir bilinmezliğe, gönderirdik.

başka çare yoktu, kart, banka havale falan yok, çocuğuz zaten.
hiçbir zaman parama çökülmedi, istediğim ürünler yine postayla hep ulaştı.

paramıza ve çocukluk hayallerimize çökmemiş dürüst satıcılara buradan selam olsun.

87 senesi falan sanirim, 8 yasindayim. abim 1-2 senedir para biriktiriyor c64 alabilmek icin. normal harclikla mumkun degil tabii de, babam fazla fazla veriyor sirf biriktirmeyi ogrensin diye. annem arada abimin zulayi patlatip cekyat aliyor, ulan anne.

ben bir veledin sabri ile sonsuzlugu bekliyorum.

bir cuma aksami babamla abim beraber eve geliyorlar, ben uyuklamisim coktan. abimin kollarinda kocaman beyaz bir kutu, ustunde mavi bir yazi, commodore 64. hayal mi gercek mi kafam tam basmiyor. uyumaya devam ediyorum, lan ne guzel ruya diye.

sabahin korunde abim beni durtuyor, 'kalk hadi' diye. ne oluyor ya diyorum. voltran yarin degil mi arkadas, ne uyandiriyorsun?

salona girince yerde kurulu c64'u goruyorum. ekranda mavi bir helikopter saga sola gidip ates ediyor. acayip sesler geliyor televizyondan.

matrix'ten uyanan neo gibiyim. ama uyandigim dunya gercegin colu degil, c64 dunyasi.

evimde c64 var lan! yani bayagi bir durdum klavyenin basinda bu duyguyu nasil tasvir edebilirim diye. 42 yasindayim, bir suru sey gordum yasadim, iyisi ile kotusu ile. buna yaklasan siddette bir duygu yasamadim. cocuk mutlulugu denilip gecilebilir ama sadece bu yeterli degil. commodore 64 lan yerdeki makine!

bu bilgisayar vesilesi ile nefret ettigim bir kariyeri birakacak cesareti bulup sevdigim isi yapiyorum son 15 senedir. bu bilgisayar sayesinde abim bilgisayar muhendisi oldu, amerika'da yasiyor 20 senedir.

görsel
görsel
görsel

az önce depodan çıktı :) eagle empire oynardık fruko gazozuna deliler gibi. sscb henüz dağılmamıştı. metin-ali-feyyaz zamanlarıydı. güzel zamanlardı, geride kaldı :(

edit: bu işlerden anlayan bir arkadaşı çağırdık. oynayabilecek miyim merak ediyorum.

görsel

edit 2: satmayı düşünür müsünüz diye sormuşlar. yok yok satılık değil :) çalıştırabilirsek buyurun beklerim oynamaya :)

temmuz 2025'te tekrar dirilmiş commodore firmasının dünyanın en çok satan ürünü.

isim hakları retro recipes isimli youtube kanalının sahibi peri fractic tarafından satın alınmış ve commodore 64 ultimate isimli modern bir commodore 64 modelinin 3 farklı versiyonunu satmaya başlayarak piyasaya dönmüşlerdir. ürün fpga tasarımlı ve tamamen modern bir c64. wifi, hdmi gibi modern uyumluluk özellikleri de var.

an itibariyle 1 ayda 8000 ürün sattılar.
https://slapsoft.com/c64_sales.html

ekipte eski commodore çalışanları, yeni commodore ürünleri geliştiren simge isimler ve hatta bir tane de türk tasarımcı^* var.
https://www.commodore.net/team

acı olan şu ki; türkiye'den bu ürünü kargo dahil fiyatı 30 euro'yu geçtiği için sipariş edemiyorsunuz.

ironiktir, turgut özal, 80 darbesinden sonra commodore ürünlerine özel olarak gümrük vergisini kaldırılmıştı. üzerinden 40 yıl geçti, commodore firması küllerinden yeniden doğdu, fakat 40 yıl önceki aynı ürün akp sayesinde ülkeye sokulamıyor. sorunca akp'den önce çamaşır makinesi yoktu tabii.

sadece analog kaset olsa iyi, bir de kafa ayarı diye teybin içindeki bir vidayi çevirirdik, kafa ayarını yapamazsak oyun yükler yükler açılmazdı. çoğu oyunun kafa ayarı farklıydı. ayarı yapabilmek için kafa ayarı programı çalıştırıp sonra oynamak istediğimiz kasedi teypte döndürürken vidayi ileri geri çevirir, ekrandaki bir sürü noktayı bir araya getirmeye ve kalın bir çizgi haline getirmeye çalışırdık.

olur da bu saatten sonra komodorda oyun gelistirmek (program da olabilir) gibi bir ise girisirsiniz (niye diye sormam, deliye bulasmamak lazim) ama bir suru kaynak kitap arasinda "hangisini seceyim de okumaya baslayayim? hangisi en yararli olur?" diye dusunmekten vakit kaybediyorsunuzdur (ki komodordan anladiginiza gore yas da kemale ermistir, vakit kaybetmemek lazim hafazanallah yarin bir gun rahmetli olursunuz falan), iste daha fazla vakit kaybetmeyin diye okudugum bir suru kaynak kitap arasinda sahsen en yararli buldugum ve isime yarayan kitaplarin indirme linklerini vereyim;

memory yonetimi (basimin belasi, kemalettin tugcu hikayesi gibi aci dolu bir dramdir bu memory konusu):

http://69.60.118.202/…_map_for_the_commodore_64.zip

makine dili (dil dile degmeden dil ogrenilmez diyip devreleri yalamaya kalkmayin sakin, ben yaladim, bir ise yaramiyor carpildiginizla kaliyorsunuz):

http://69.60.118.202/…book_for_the_commodore_64.zip

makine dili rutinleri (are you sex, hamburger together gibi):

http://69.60.118.202/…ines_for_the_commodore_64.zip

grafik tasarimi (icinizdeki anaokul cocugunu kesfetmek zorunda kaldiginiz kisim):

http://69.60.118.202/…raphics_an_advanced_guide.zip

http://69.60.118.202/…the_commodore_64_computer.zip

sprite animasyon (on yuzbin baloncugu burada mi yutuyorduk yoksa o baska bir marka miydi lan?):

http://69.60.118.202/…hics_for_the_commodore_64.zip

muzik ve ses (ben bu kismi kisaca "ilgaz anadolunun sen yuce bir dagisin" seklinde cozdum gerci):

http://commodore.bombjack.org/…the_commodore_64.zip

yapay zeka (aslinda bunu npc tasarlamayi hayal etmek icin okuduydum, npc acisindan asiri yararli olmasa da komodorda yapilabilecekleri ogrenmek acisindan bayagi yararli. hem yarin bir gun bir is basvurusunda "komodorda yapay zeka calisiyorum, yakinda dunyayi degistirecegim" diye belirterek insan kaynaklarinin sikici gecen gununu neseli bir hale getirebilirsiniz, sayenizde aylarca surecek geyik cikar):

http://69.60.118.202/…ects_for_the_commodore_64.zip

ha bu linklerden killanip "zip mip ne ayak lan? pilgisayarima turujen mi sokusturacan? cdromumu cikarip sokacan mi?" diyen varsa su ana linkten kitap ismiyle bulup indirebilirsiniz (tuh yine planim basarisiz oldu):

http://commodore.bombjack.org/commodore/books.htm

bir de olur da bilmeyen vardir, komodor 64 islemcisinin temel versiyonu olan 6502'nin java'da calisan gorsel simulasyonunu yapmis manyak herifler, ozellikle islemcinin yapisini anlamak ve assembly kodlarken aslinda neler dondugune sahit olmak istiyorsaniz muthis yararli bir site o da;

http://visual6502.org/jssim/index.html

bu vesileyle chuck peddle denen dahinin de kulaklarini cinlatalim (gerci kulaklari da duymuyordur bunun artik, nerden baksan besyuz yasinda falan). tabii benim som agzimla masallah dedigim uc gun yasamadigi icin kesin olur yakinda. en son jack tramiel'i ovdugumde herif bir ay sonra mortu cekmisti.

bilgisayar kullanmak hicbir zaman c64 devrindeki kadar zevkli olmadi. dunyanin gelmis gecen en cok satan bilgisayari unvanina sahiptir. 1982 dogumludur. insanlarin cogu elektronik alet olarak en fazla televizyonu kullanabilirken buna sahip olma sansina erisen cocuklarin hatiralarinda unutulmaz izler birakmistir. yeri doldurulmaz.

dedikleri gibi olumden sonra hayati bulan tek bilgisayar... long live the 64!

10 yıl 5 gün sonra gelen edit : entry'e bak hizaya gel :)

20 yıl 29 gün sonra gelen edit : bugün sabah kalktım. rick dangerous'ta ikinci bölümün başında öldüm. ardından power drift oynadım. ilk c64üme sahip olduğumdan beri 35 yıl ve bir düzine bilgisayar gelip geçmiş, hiç biri beni onun kadar etkilememiş.

bunun uzerinde oyun gelistirirken surekli kisitli memory yuzunden kendimi knut hamsun'un aclik (bkz: sult) romanindaki herif gibi hissediyorum. yani memory acligindan kendi kiyafetlerimi ha yedim ha yiyecem.

hayir elalem pc oyununun konsol portunu yapar sen niye komodor versiyonunu yapiyorsun mal degnegi? (kendime soruyorum, karismayin bize, girmeyin aramiza!)

oyunda klasik komut satirli arayuz yerine biraz modern teknikli ve gorunumlu bir point and click adventure arayuzu olsun gibi manyakca bir fantaziyle kendimi soktugum ekstra bela yuzunden ruhum karardi, gencligim soldu, korpecik tenim yaslandi, diri vicudum porsudu. dag gibi bir yigit idim hiz tumsegine cevirdi bu dert beni. son iki aydir memory icin kod optimize etme calismamin sonucu arayuzde elde edebildigim kazanc 78 byte. bildigin byte anasini satayim. byte mi kaldi olm ya, dergisi bile kapandi. byte ne lan!

memory degil luks restorant yemegi mubarek. hani kocaman tabagin icinde bir cimdik birsey getirirler yanina bi tane ot koyup, tabaga da sosla sekil cizerler ya alay edermis gibi, "ulan ben bunun neresiyle doyayim?" diye dusunmekten helak olursun, doyacagin varsa bile doyamazsin artik. iste oyle bir sey.

hayir o kadar sinirim bozuluyor ki, pc'de firefox'ta 70 tane sekme acip arkaya ayni anda film oyun muzik program aciyorum daralan ruhum hafiflesin, yuregim acilsin diye. hani luks restoranttan ciktiktan sonra bufede 2 tane yarim doner goturerek doymak gibi.

hele bir de npc icin 3 hafta ugrasip tam 4 byte tasarruf etme maceram var ki onu hatirlamak bile istemiyorum. dusununce bile daral geldi. kendisi yanimda su an, bir mesajiniz varsa iletirim ben kendisine. ay imdat cildiriciim!

ozellikle amiga'daki icon adventure tasarlama rahatligindan sonra bildigin cin iskencesi geliyor ayni tarzda bir seyler yapabilmek komodorda.

zaten renk paleti konusuna hic girmiyorum, guzelim sahne tasariminin anaokulundan berkcan'in cizdigi basyapita donusmesi hezimeti karsisinda sadece susuyorum. ben de biliyorum lan yuksek kalitede tasarim yapilabilecegini de, demo scene yapmiyoruz burda. o kodumunun memorisi baytlari oyunun kodumunun framework'una, npc'lerine, bulmacalarina lazim. hasta etmeyin lan beni! (bkz: kendi kendine delirmek)

tabii elalemin senfoni bile besteleyebildigi sid cipi ile muzik yapmayi becerememek benim sucum onu kabul ediyorum. zaten okuldayken de flutle ilgaz (bkz: ilgaz/@lemre) calmayi basarabilmek muzik adina nirvanamdi, daha otesini hic goremedim. ama ilgaz anadolunun sen yuce bir dagisini flutle cogzel caliyorum hakkimi yedirtmem.

neyse ya, olmadi komut satirli arayuze geri donerim lan. valla en iyisi o moruk. durduk yerde basimiza icat cikarmayim derim, hem boylesi daha nostaljik derim, oylece itelerim. yaparim bunu, yaparim bilirsin.

bilgisayar teknolojisi bu gun bukadar gelisti ise bunun sebebi bundan 15 sene once c64 de kafa ayari yapanlarin sayesindedir