şükrü hanioğlu'nun yazdığı ve nisan 2011'de princeton university press'ten çıkacak olan atatürk'ü düşünsel yaklaşımları ve döneminin ideolojileri ve fikir akımları üzerinden ele alan kitap. son derece ilgi uyandıracağı anlaşılan bu çalışmada şimdiden enteresan noktalara rastlamak mümkün, aşağıda kapanıştan bazı kısımları özetliyorum. kitaba katkı yapan isimler olarak türkiye'den hasan bülent kahraman, mete tunçay, senem aslan, fatmagül demirel ve taha akyol (kitabından tabloları paylaştığı için) teşekkür edilenlerde dikkat çekiyor.
kitap yüzyıl sonu selaniki, bir osmanlı subayının oluşumu, jön türklerin bilimciliği, atatürk ve savaşları, kurtuluş savaşı (bu bölümün tam adı muslim communism? the turkish war of independence), laik cumhuriyet, milliyetçilik ve kemalizm, türkiye ve batı konularını ele alan bölümlerden oluşuyor. sayfa 130'daki resimse, atatürk'ün pragmatizmine bir kere daha işaret eder gibi gözüküyor, burada selahaddin eyyübi ile aynı resimde görünüyor mustafa kemal 1922 yılındaki kartpostalda.
kapanış bölümünde hanioğlu özetle atatürk'ün bir filozof olmadığını, marx, lenin veya comte gibi görülemeyeceğini belirtip, onun pratikle ilgilendiğini, bu çerçevede farklı ideolojik kaynakları, onların özüne çok dikkat kesilmeden, kendi vizyonunu gerçekleştirmede kullandığını söylüyor ve temelinde atatürk'ün ondan önce vücut bulan fikirlere uygulama alanı yarattığının altını çiziyor. buradan da, atatürk'ün başarıyla liderliğe geçmesinde tarihi büyük adamlar üzerinden anlatan teoriler yerine, duruma bakan yaklaşımların önemine dikkat çekiyor ve bu 'başarının anahtarının fikirlerinin orijinalliğinde değil, ele geçirdiği fırsatın sıradışılığında yattığını' belirtiyor. sonuçta da 'bilimcilik, materyalizm, sosyal darwinizm, pozitivizm, türkçülük ve başka popüler teorilerin karışımının atatürk'e geçmişi anlamak ve geleceği öngörmek için büyük bir ütopyasal çerçeve sunduğunu' ekliyor.