orta asya ve genel olarak asya ülkelerine bakalım. çin daha kendi bölgesinin piyasasında tutunamamış, örneğin özbekistan'da chevrolet fabrikası var ve özbekler bu araca biniyor, abd oradan gelmiş yerleşmiş. hindistan tata'yı çıkarmış yine de çin malına binmemiş. bölge ülkeleri hyundai ve toyoto üzerinden devam demiş. hal böyleyken çin malının piyasada tutacağına inancım yok.
edit: eytliler yüzünden patron tarafından işten çıkarılıp işsiz kaldığımdan dolayı şu çin araç markalarını ve durumunu araştırma isteği oluştu bende. öncelikle bakalım nedir bu çin araç markaları: faw, dongfeng, changan, saic, gac, baic, jac, chery, byd, geely, gwm, seres, li auto, nio, xpeng, leapmotor, hozon, xiaomi auto... bunlar kendi aralarında merkezi hükumet tarafından kurulanlar, yerel hükumet tarafından kurulanlar, devlet tarafından yol verilen şahıslar tarafından kurulanlar ve de henüz start-up girişimler olarak ön plana çıkanlar olmak üzere gruplanmış.
2018 yılına kadar çin devletinin otomotiv politikası, yabancı otomobil üreticilerinin çin sınırları içinde araç üretmek için çinli bir muadiliyle ortak girişimler kurmasını zorunlu kılmasını zorunlu tutuyormuş. bunu da kendi yerli üreticilerini korumak ve onlara teknoloji açığını kapatma ve markalarını geliştirme şansı vermek amacıyla uygulamışlar. 2018 yılının nisan ayında çin devlet politikası bu tutumunu yumuşatmış ve zorunlulukları ve yükümlülükleri dış markalar için büyük ölçüde gevşetmiş. bunun en büyük kaymağını yiyen de elon musk abimiz olmuş, şirketi tesla anında çin'e giriş yapmış ve üretime başlamış. çin, 2020 yılında ticari araçlar için, 2022 yılında da sıradan binek araçlar için bu yumuşatmayı yapmış. ayrıca çin, yabancıların yerel markaları satın almasını da kabul etmiş ve buradaki sınırlamaları da kaldırmış. 2022 yılında, çin tarafından yumuşatılan ve serbesiyetliğe evrilen sürecin en büyük kaymağını iki otomotiv devi yemiş. bmw ve volkswagen çin piyasasındaki ortaklık markaların 4'te 3'ünün hisselerini toplamış ve pazara kendilerince hakim olmuş. ayrıca bilinen diğer markalar da pazarda ortaklılara girişmişler ve bugün yukarıda saydığım birçok marka ile girişim kurmuşlar. örnek vermek gerekirse; changan mazda, chery jaguar land rover, jiangxi isuzu, dongfeng honda, beijing benz (mercedez), faw toyota, gac toyota, dongfeng nissan, changan ford vs vs...
şimdi insanların karıştırdığı noktaya gelelim. çin bu ortaklıklarla her ne kadar know-how alanında bir edinim etse de bilinen ünlü markalar kendi standartlarında malı piyasaya sürüyor. yani ford veya volkswagen veya diğerleri, kendi markasını bastığı araçların standartlarını kendisi belirliyor ve sadece üretimi ortaklıkları vasıtasıyla çin sınırlarında yaptırıyor. bu demek değildir ki her çinli marka bir vw, toyota kalitesinde ve standartlarında. çin'de zibilyon tane firma ve onların bir sürü start-up girişimleri var. hepsi de toyota kalitesinde mi? böyle bir şey mümkün olabilir mi? standartları belirleyen markadır, imalatı yapan verilen ve istenen teknik şartnamelere göre üretim yapar, koskoca bir qc-engineering diye bir meslek var, denetim mekanizmaları var, mal çin içinde üretiliyor diye bmw ürünleri adi mi olacak?
konuyla ilgili olarak; swm markası sadece çinli bir otomotiv firmasının boya cila yüzü. avrupaya açılış kapısı. sadece marka avrupalı, o da taaa ebesinin nikahından... üretimin tamamı ve tüm üretim standartı çinli shineray group adı verilen chongqing'de merkezi bulunan (çin'de bir şehir) bir kruluş tarafından belirlenmiş. şimdi, ben avrupacı, batıcı veya ocu bucu değilim de bu gibi orjinal çin firmaları tarafından üretimi yapılan araçların pazardaki yeri yok gibi bir şey. tamamen kapalı kutu. ona kalırsa iran da kendi arabasını üretiyor ve bir dönem bizde de satışa sunuldu adı da samand idi, ne oldu, tuttu mu? geldiği gibi piyasadan çekildi.
çok basit bir soru: dünyadaki tüm birim maaliyetlerin aynı olduğunu düşünelim. toyota, nissan, reno 2 milyona suv satarken ki bunların da çinli yukarıdaki saydığım ortak fabrikada üretim yaptığını düşünürsek, sen muadilini 1 milyona satacaksan, o zaman işçiliğin giderlerinin aynı olduğunu da düşünürsek, sen malzemeden kısacaksın ki fiyatı 1 milyona düşüreceksin. kısaca adi mal kullanacaksın yani. işte, çin otomobillerinin fiyat ucuzluğu buradan geliyor. evet, know-how olarak, ve zaten ucuz iş gücü olarak bilinen markalarla standartları yakalabilirler ama daha da ucuza satmak için maldan çaldıkları anlamına gelmesini anlamak için ortalama zekada olmak yeterli.
ayrıca, yazdıklarımın ve araştırmalarımın doğruluğunu kanıtlamak için de referans da vereyim buyrun
linkdaha çinli markalar, kendi ülkelerinde bile piyasa yapamışlar, bırak bölge ülkelerini ve dünyayı...
eyyorlamam bu kadar.