arkadaşlar verilen yaşamsal temel ihtiyaçlara verilen isimler değişti sadece. köleliğin kalktığı falan yok. saçmalamayın!

kölenin derdi, masrafı bitmez.

bir kere wifi'sız odada yatıramazsın. sonra en iyi yemeği yedireceksin, en güzel kıyafetleri giydireceksin. yaptıracağın işin riskine göre koruyucu ekipmanlarını da tam alacaksın çünkü herkes bilir ki kölenin canı çok kıymetlidir. burda bitmiyor. bunların çocuklarının özel okul masrafıdır, servisidir, tatilidir, tiyatrosudur, youtube premium'udur filan derken liste uzar gider.

ama gabitalizimde de şeytanlık bitmez. her işi yaptırıp iyiiice bi sömürdüğü çalışanın (kölenin) cebine üç beş para sıkıştırarak bütün bu masrafları ona yıkar, sonra da köleliği kaldırdım der.

o surplus value'lar haram zıkkım olsun, çoluğunuzdan çocuğunuzdan çıksın inşallah.

bir ağacın büyümesi bir ömür boyu sürer, bir ağaç bir kış yakacak odun demektir, o odunu hazırlayacak kişi köledir. bir köle bir ağaç demektir.

petrol bir saniyede çıkar, çıkarken bir saniyelik fışkırmasını toplasan bir kış ısınırsın. o petrolü hazırlayacak kişi işçidir, mavi yaka beyaz yaka fark etmez.

bir köle bir ömür demekti ama artık her saniyenin önemi vardı.

kölelik, kaldırılan değil kölelerin, efendilerinin kanıyla suladıkları isyan tohumları sayesinde kalkan bir şeydir.

hiçbir "sahip" kendi rızası ile vazgeçmez elindeki güçten. magna carta pollyannacılığını bırakın. bugün sahip olduğumuz en basitinden kallavisine tüm hak ve özgürlükler sonu kanlı biten mücadeleler ile kazanılmıştır. bu olmasın diye direnen statüko ise geri adım atana kadar "hak" lafını ağzına almamıştır. istisnası yoktur.

en yakın dönemde, sadece özlük hakları iyileştirilsin ve daha demokratik bir eğitim sistemi tesis edilsin diye grev yapan memurlar khk'ler ile açığa alındı, ihraç edildi. ileride bir gün sistemde düzelme gerçekleşince bedeli ödenmiş haklarla örülecek her bileşeni.

efendilerin cazibesi gözünüzü boyamasın. tıpkı ayrılık aşamasında gerçek yüzünü gördüğünüz eş veya sevgili gibi onlar da sadece siz karşı çıktığınızda özlerine dönerler. uzlaşmayı ise beklemeyin, unutmayın ki sadece ve sadece korktukları için taviz verirler.

kölelik aslında hiçbir zaman tam anlamıyla ortadan kalkmadı, sadece biçim değiştirdi bence. bugün zincirler görünmez ama çok daha ince hesaplarla örülmüş durumda. bir zamanlar fiziksel emeğin sömürüsü üzerinden kurulan düzen, artık zihinsel emek üzerinden yürüyor. fabrikalardaki mavi yakalıların yerini plazalarda, ofislerde, açık ofis sistemlerinde “özgür” görünümlü ama sınırsız sömürüye açık beyaz yakalılar alıyor. bunu özellikle son yıllarda görebiliriz. iki beyaz yakalı maaşı bazı semtlerde bir kira ücretini zar zor karşılıyor.

modern sistem, çalışmayı bir özgürlükmüş gibi göstererek aslında köleliği içselleştirmemizi sağlıyor. eskiden kamçı vardı, şimdi performans raporu; eskiden zincir vardı, şimdi kurumsal aidiyet yalanı; eskiden efendi vardı, şimdi algoritmalar ve üst düzey yöneticiler. insanlar artık kendilerini sömüren düzenin parçası olmaktan gurur duyar hale getiriliyor.

üstelik bu kölelik biçimi her geçen gün daha da gelişmiyor mu? uzaktan çalışma, yapay zekâ, dijital denetim gibi şeyler hepsi sanki özgürlükmüş sunuluyor ama gerçekte kontrol alanını daha da geniş. her şey özenli şekilde planlanıyor.

bu durumun gelecekte ne tür bir şeye dönüşeceğini hayal etmek çok zor.

durumu en iyi özetleyen örnek, özellikle amerikan iç savaşında kuzeyin köle karşıtlığının temel sebebi güney eyaletlerindeki ucuz işgücü deposu olarak köleleri görmesi ve bu kaynağa ihtiyaç duymasıdır. yoksa kölelerin insanca yaşaması özgürlükleri afedersiniz çokda zikinde değildir.

yeni sosyo ekonomi olabilir mi?

ingiltere 1820'lerde köyden kente göçü tamamladı. kente koleye ihtiyaç olmaz.

temel nedeni, hem ekonomik hem de ahlaki/insani sebeplerin bir araya gelmesi.

kaldırılmış hali bu mu ..demek kaldırılmasa her gün domaltıp domaltıp gerçekten si..ceklermiş...

genel olarak osmanlı'da ve selçuklu'da avrupa'daki şekliyle kölelik yoktu. demek ki bizde kaldırılan bir şey yok.