olumunden sonra
turkiye gazetesinde cikan bir haber de farkli anlatilan ki$i..
sürgünde öldü
cidde - suudi arabistan’da sürgünde yaşayan uganda’nın eski devlet başkanlarından idi amin öldü. suudi arabistan’ın cidde kentindeki kral faysal hastanesi yetkilileri, 18 temmuz’dan bu yana hayat destek ünitesine bağlı olan idi amin’in hayatını kaybettiğini bildirdiler. hastane yetkilileri, 78 yaşındaki idi amin’in yüksek tansiyon teşhisiyle hastaneye getirildiğini ve uzun süre komada kaldığını belirtirken bir başka yetkili ise idi amin’in böbrek rahatsızlığı olduğunu söyledi.
tam adı idi amin dada oumee olan uganda eski devlet başkanı, 1999 yılında bir uganda gazetesiyle yaptığı mülakatta akordiyon çalmayı, balık tutmayı, yüzmeyi, kur’an-ı kerim ezberlemeyi ve okumayı sevdiğini söylemişti. idi amin’in, cidde’deki günlerinde genellikle sahil kenarında akşam yürüyüşlerine çıktığı, bazen de cuma namazı için kaldığı yer yakınındaki bir camiye gittiği bildiriliyor.
ingiltere’ye sert tutum takınmıştı
ülkesini sömürdüğünü öne sürdüğü ingiltere ve israil’e karşı sert tutumuyla bilinen idi amin, 1925 yılında uganda’nın koboko bölgesinde doğdu. uganda’nın kuzeybatısındaki kakwa kabilesinden olan idi amin, 1943’te ingiliz sömürge ordusuna bağlı afrika kraliyet tüfekli birliği’ne katıldı. idi amin, ikinci dünya savaşı sırasında müttefiklerin birmanya seferinde, daha sonra da ingilizlerin kenya’daki mau mau ayaklanmasına karşı 1952-56 yılları arasında giriştikleri harekatta görev aldı.
filistinlilerin yanında yer aldı
uganda’nın 1962 yılında bağımsızlığa kavuşmasından önce subay rütbesi alan birkaç askerden biri olan idi amin, ülkenin yeni devlet başkanı milton obote’yle yakın dostluk kurdu. hava kuvvetleri komutanlığına getirilmesinin ardından obote’yle arasının açılması üzerine 1970’de görevinden alınan idi amin, 25 ocak 1971’de askeri darbeyle devlet başkanı ve silahlı kuvvetler komutanı oldu, 1975’te ise mareşal rütbesi aldı, 1976’da da kendini ömür boyu devlet başkanı ilan etti.
1979’da ülkesinden ayrıldı
filistinlilerin 1976 yılı içinde israilli ve yahudi yolcuların bulunduğu bir fransız yolcu uçağını entebbe’ye kaçırmalarına doğrudan adı karıştı iddialarıyla yıpratılan idi amin, tanzanya desteğindeki ugandalı gerillaların 1978 ekiminde başlattığı saldırının ardından, gerillalar başkent kampala’ya varmadan kısa bir süre önce, 13 nisan 1979’da yurtdışına kaçtı. önce libya’ya giden idi amin, ardından irak, sonra suudi arabistan’a geçti. idi amin’in suudi arabistan’a geçmesinden kısa bir süre sonra, eşlerinden ikisi ve 22 çocuğu da yanına yerleşti.
renkli bir kişiliği vardı
idi amin, renkli kişiliyle dünya basınında sık sık yer alırdı. idi amin, 1972’de bm genel sekreteri’ne yazdığı mektupta, “hitler, 6 milyon yahudi’yi gaz odalarına gönderdiyse bunu yahudilerin dünya halklarının çıkarına aykırı olduğunu bildiğinden yaptı” ifadelerine yer verdi. idi amin dada, 1973’te de hitler’in doğru hareket ettiği kanaatine vardığını söylemiş, ancak “führer” anısına heykel dikmekten vazgeçmişti. ingilizlere, “yiyeceklerinin bitmesi halinde muz göndereceğini” söyleyen idi amin, 1976’da eski abd başkanlarından richard nixon’ı “watergate skandalından kurtulması” için uganda’ya davet etti.
idi amin, 1979’da tüm konvansiyonel silahların, nükleer silahlarla değiştirilmesini ve nükleer silahların tüm ülkelere dağıtılmasını önermiş, böylece uluslararası barışın güvence altına alınacağını savunmuştu.
eski bir boksördü
eski bir boksör olan idi amin, 1951-60 yılları arasında uganda ağır sıklet boks şampiyonu ve aynı zamanda ünlü bir rugby oyuncusuydu. idi amin, bölgedeki düşmanı tanzanya devlet başkanı julius nyerere’yi aralarındaki anlaşmazlığı ringde çözmeye davet etti. rakibine avantaj sağlamayı da öneren idi amin, bir kolunu sırtına bağlayarak dövüşecekti. idi amin, 1981’de de eski ağır sıklet dünya şampiyonu, ünlü boksör muhammed ali’yi gözüne kestirdi. ali’ye dövüş teklif eden idi amin, şartlarını şöyle sıraladı: “dövüş, libya’da trablus’ta yapılacak. kan kardeşim kaddafi hakem, humeyni sunucu, yaser arafat da antrenör olacak.”
renkli bir kişiliği olan idi amin, milliyetçi bir tutum takınarak, 1972 yılında uganda’daki bütün asyalıları sınır dışı ederek abd ve ingiltere’ye hakaretler yağdırdı, müslüman olduğunu belirterek israil’le ilişkileri kesti, libya ve filistinlilerin yanında yer aldı.
idi amin, 4 beyaz ingiliz’in taşıdığı tahtırevanla dolaşırdı.