telepati yazılım tarafından hazırlanmış bir uygulama. aslında online müzayede düzenlemek arzusunda olan ama yazılıma para vermeden, hazır bir yapı üzerinden ellerindeki malları kısa yoldan satışa çıkarmak isteyen müzayede evleri veya müzayede düzenlemek isteyen şahıslar, örneğin sahaflar, için oldukça pratik bir altyapı. müzayede düzenleyenler bu sisteme üye olarak hem cep uygulamasından hem de kendilerine hazır gelen internet sitesi üzerinden ürünlerini satabilir. yapmaları gereken tek şey ürünlerin fotoğraflarını çekmek ve sisteme yükleyip açıklamaları doğru bir şekilde yazmak. gelelim detaylara...

yazılımın iki ayrı ayağı var. birincisi cep telefonu üzerinde çalışan uygulama, diğeri de klasik internet sitesi. açılan bir müzayede hem cep üzerinden hem de web sitesi üzerinden aynı anda çalışıyor. cep uygulamasının avantajı düzenlenen onlarca müzayedeyi tek ekranda görebilir ve istediğinize girebilirsiniz. web sitesinden müzayedeye girmek isterseniz de müzayedeyi kim düzenliyorsa onun adresine girmenizi gerektiriyor. elbette ki muzayedeapp.com web sitesinde de açık olan tüm müzayedeleri görebilir ve katılabilirsiniz.

reklam gibi giriş yaptım ama size işin püf noktalarını şimdi anlatmaya başlayacağım.

önce terminolojiyi yazayım azıcık. girişte müzayedelerde satılan şeylere ürün, mal dedim ama aslında bunlara lot denir. verdiğiniz tekliflerin adı da pey'dir. eğer bir lot biraz hasarlı ama yine de satılabilir durumdaysa (mesela kapağı yırtık bir kitap) haliyle diye tanımlanır ve öyle satışa konulur. bazen mint durumda yazanlar da oluyor. mint demek de yeni gibi demek aslında. efemera olarak tabir edilen şeyler ise koleksiyonu yapılabilecek olan tüm basılı materyallerdir. diploma, reçete gibi evraklar, biletler vs hepsi efemeradır. rozet gibi objeler, plaklar, kasetler, fotoğraf ve kartpostallar ise kendi başlarına ayrı bir evreni oluşturur.

aklınıza gelebilecek her şey müzayedeye çıkabilir. kitap, fotoğraf, içi dolu 30 yıllık viski şisesi, hot wheels araba ya da aselsan sahra telsizi satışta görebilirsiniz. ülkemizde satışı yasak olan bazı ürünleri görmek mümkün değil elbette, mesela makineli tüfek göremezsiniz müzayede app'de ama kılıç ya da dolma tüfek satılabiliyor.

bu işlere yeni başlayanlar için yazayım. müzayede app'e üye olup müzayede düzenleyenlenleri başta tam tanımazsınız. herkes aynı gibidir ama zaman geçtikçe farkları görebilirsiniz. öncelikle müzayede app kullananların hepsi profesyonel müzayedeci değil. önemli bir kısmı sahaf veya işi ticarete döken koleksiyoner şahıslar. profesyonel müzayedeci olup ciddi meblağlarda satış yapanlarından bir kısmı zaten kendi yazılımlarını kullanıyor ve onları burada göremezsiniz. mesela phebus müzayede, kendi yazılımını kullanan bir müzayede evidir. keza pera mezat'da kendi yazılımını kullanan bir diğer ticari işletmedir. müzayede app bu açıdan bakarsak oldukça kaliteli müzayede evlerini barındır ama nadiren de olsa koleksiyonerlikten ve esnaflıktan bihaber, kazıkçı tatil beldesi esnafı kılıklı bazı tiplere de kapısını açmıştır.

şimdi başlık altında yazılan bazı şikayetleri okudum. maalesef çoğu şikayet buram buram amatörlük kokuyor. size işin püf noktalarını yazayım.

arkadaşlar memleketimizde müzayedeye çıkacak olan eşyalar farklı yolları izleyip sizin karşınıza gelir ancak çıkış noktaları hep aynıdır. mesela birisi vefat eder ve ailesi ondan kalanları hiç ayıklamadan komple eskiciye/hurdacıya satar. diyelim ki ölen yok ancak eski durumda olan eşyalarınızdan sıkıldınız ve hepsini satmak istiyorsunuz. o zaman yine bu adamlar gelir. bu evi komple alan eskicilerin adı değişti şimdi tabi. ikinci elci diyorlar kendilerine. nereden ürün temin ederlerse etsinler bu giriş seviyedeki kişilerin asıl olayı eşyaları kısadan inceleyip satıcıya fiyat vermek, anlaşma sağlandıktan sonra tasnif edip hızlıca kendi bağlantılarına dağıtmaktır. toplu bir şekilde ürün alır, kamyonu eve dayar ve ne var ne yok alır götürür, sonra da tasnif edip satar. bu tipler müzayede işine girmez. eğer vefat eden kişide kitap, fotoğraf veya efemera bolsa devreye genelde ilk aşama sahaflar girer. bunların genel adı sahaftır ama sabit dükkanları olmayabilir ve yaptıkları asıl şey malzemeleri ayıklamak ve içeriklerine göre mümkün olan en kısa sürede ellerinden çıkarmaktır. bu adamlar ya doğrudan müşterinin evinden mal toplar ya da doğrudan eskicilerden ve hurdacılardan da mal alırlar. bu aşamadaki sahafların nadir kitap veya kitantik gibi yerlerde online dükkanları olabilir ama bağlantıları, eskici/hurdacı ekibine nazaran daha kuvvetlidir ve hem ikinci kademe sahaflara hem müzayede evlerine hem de özel olarak mal arayan ajan-toplayıcılarla ilişkileri vardır. bunları sahadaki ürünlere ulaşan asıl elemanlar olarak görebiliriz. bu adamların hemen her şehirde ve hatta yurtdışında müşterileri vardır. buldukları malı mutlaka bir şekilde ellerinden çıkarırlar. eğer işin amatörü birisi denk getirirlerse affetmez, ağır çakarlar. mesela 100-150tl bandında olan fotoğrafa cart diye 500tl diyebilirler^* ama işi bilen birisi de karşılarına çıkarsa oldukça uyguna mal verirler.

bu noktada özel malları arayan ajan-toplayıcıları anlatmam lazım (bu benim tanımım, aslında böyle bir adlandırma yok camiada). bu kişilerin hem müzayede evleri ve sahaflarla hem de doğrudan koleksiyonerlerle bağlantıları vardır ve koleksiyoncunun özelliğine göre mal arayıp bulurlar. örneğin benim tanıdığım bir ajan-toplayıcı sadece kuzu içeren veya yalnızca sivas manzarası olan fotoğrafları toplayan koleksiyoneleri tanıyor ve onlar için fotoğraf ve kartpostal topluyor. 30 civarında özel müşterisi var ve bu kişilerin istediği ürünlere denk gelince hemen kendilerine haber verip ürünü az bir kar koyarak doğrudan koleksiyonere ulaştırıyor. bu kişileri ilk aşamada bulmanız zordur ve bulduktan sonra da kaybetmemeniz lazım çünkü sahadaki asıl adamları tanıyan bunlardır. her yerde adamları vardır, size taktik verip malı kaçırmanızı engellerler ve bir şekilde aradan sakallarını alırlar. bir bakarsınız istanbul piyasasında olmayan bir şeyi zart diye elazığ'da bulup size ulaştırırlar, şaşar kalırsınız. eğer koleksiyonere mal satamazsa hiç sorun olmaz o zaman müzayede evine veya sahafa malları verir, onlar aracılığı ile satışını yapar, karını cebine koyar. ciddi koleksiyonercilerin çoğu da daha bu aşamada ürün toplar haberiniz olsun.

ajan-toplayıcıların bir diğer önemli kaynağı toptan sahaf müzayedeleridir. toptan müzayedeleri, sadece sahaf/müzayedeci esnafının katılabildiği özel müzayedelerdir ve siz gidip buraya giremezsiniz. buraya yurdun her yerinden mal gelir ve toptan fiyatına ürünler satılır. asıl büyük ticaret elbette istanbul'da döner. mesela sizin müzayede app'de gördüğünüz bir foto, onu satan sahafa büyük ihtimalle bu toptan müzayedelerden geçerek gelir. şu anda 6x9cm boyutundaki bir foto içeriğine ve durumuna göre genelde 50-150tl bandından müzayede app'e çıkar ama bu toptan müzayede de eğer çok kapışma olmamışsa max 40-50tl bandından alınmıştır. buralarda da nadiren de olsa kapışma olur ve sahaflar bazen ederinin çok üzerinde para öder lota. işte müzayede app'de gördüğünüz bazı abartı fiyatların bir nedeni de budur.

ürünler bu şekilde süzüle süzüle gelir. son müzayedeciye/antikacıya/sahafa ulaşan ürünler önce fiziken buraları tavaf eden müşterilerce, eş veya dostlarca görülebilir. bunlardan satılmayanlar veya hiç onlara gösterilmeden doğrudan müzayedeye konulanlar sonunda müzayede app'de karşınıza çıkar. şimdi gelelim buradaki yapılan amatörlüklere.

öncelikle müzayede app'de ürünler genelde canlı müzayede aracılığı ile satılır. canlı müzayede demek şudur; bir grup mal canlının olacağı x gününden 3-5 gün veya bir hafta önce listelemeye çıkar. bu listede görünen fiyatlar lotun başlangıç fiyatıdır. müzayedeyi düzenleyen kişi doğal olarak malı mümkün olan en yüksek başlangıç fiyatından satışa koyma eğilimindedir. mesela el yazması 1854 tarihli bir kitap "nasılsa değerini bulur aga" denilerek gidip de 1tl'den satışa çıkmaz. ha bazı ürün grupları var veya bazı satıcıların adeti var 1tl'den başlatıyorlar işi ama lotun pey oranları da yine satıcı tarafından belirlendiği için atıyorum 1tl'den 2tl yapamazsınız lotu doğrudan 10tl der ve daha sonra 100'er 100'er fiyat artar. onun bir ayarı var ama şu saatte hatırlayamadım kusura bakmayın.

burada asıl önemli olan şey ve acemilerin anlamadığı nokta şu ki, canlıdan önce lota pey vermek çok büyük amatörlüktür. satıcının en çok sevdiği şey canlıdan önce lot üzerinde kapışan amatörlerdir. mesela bir kitap değerli ve 100tl'den listeye çıktı. canlı da 1 hafta sonra. bu kitabın peşine düşen iki amatör kitabın fiyatını birkaç saat içinde zaaart diye 5000tl'ye çıkartabilir ama oha yani daha canlıya 1 hafta var be bilader bu neyin hırsı. amatörler şöyle düşünür; "çıkabileceğim max noktaya bir an önce varayım ki rakibimi güçten düşüreyim." evet bu taktik bazen işe yarar ama amatörün bilmediği en önemli şey komisyon ve kdv'dir. işin içine bu iki unsur girince lotun fiyatı acayip bir noktaya gelebilir. diğer bir can alıcı husus ise canlıda lotun abartı bir fiyattan başlayıp işe dahil olan diğer rakiplerin ortaya çıkması ve lotun kaybetmemek için girilen teklif yarışı durumudur. canlı öncesi fiyatın mümkün olduğunca düşük olması çok önemidir. abartı fiyatla canlıya başlamak alıcıyı zarara sokar çünkü lotu gereğinden yüksek bir maliyete başlatmış olursunuz. bu amatörlerin yaptığı en büyük hatadır. deneyimli koleksiyoneler lota hemen pey vermez. lotu takip lstesine alır ve gidişatı gözler. hele ki bazı ciddi tipler gerçekten istediği bir lot ise takibe bile almaz, ara ara açıp kontrol eder çünkü takip sayısı arttıkça lotun potansiyel müşterisi de fazla demektir ve bu durum potansiyel alıcılar arasında stres yaratıp gereksiz bir rekabeti tetikleyebilir. canlı öncesi arttırmak kolaydır, o fiyatı 100'er 100'er kolayca yükseltirsiniz. ama canlı esnasında o kadar kolay pey vermezsiniz çünkü zaman kısıtlıdır ve bu kısa zaman diliminde bir anda vicdan muhasebesi yapıp "lan bırak çoluğu çocuğun rızkısını iki tane 100 yıllık faturaya neden vereyim" kafasına kolayca girebilirsiniz. o yüzden ciddi alıcı canlı önesi kesinlikle ortalığı bulandırmak için pey vermez, moğolistan'ın sinsi gibi hiçbir şeye karışmamasına benzer şekilde beklemede kalır.

bu noktada piyasada bir karmaşa var yalnız. birkaç yıl evvel maliye müzayede evlerinden bazılarını denetledi ve bazı yazarların yazdığı gibi hem lota hem de komisyona ayrı ayrı kdv çıkarmaya başladı. bazı satıcılar bunu uygularken bazıları uygulamadı. neye göre bu durum böyle oldu bazıları uygularken bazıları neden uygulamadı anlamadım ama şimdi verdiğiniz peye göre ne ödeyeceğiniz müzayede app içinde yazıyor. ona göre pey vermekte fayda var çünkü kazanma hırsı ile lot fiyatı olmadık noktalara gidebilir.

bir lotu gerçekten almak istediğiniz diyelim. o zaman yapacağınız tek şey limitinize göre arttırmak. mesela bazıları pey verirken ultra uyuzdur, tam pey verme zaman limiti dolarken, siz kazandım derken karşı peyi çakar iş başa döner. rakibiniz bunu bunu sürekli yapınca bir noktadan sonra telefonu fırlatıp atasınız gelir. ben şahsen bu şekilde kapışılan bir lotun 10dk civarı sürekli arttırıldığını gördüm. bu acayip uzun bir süre çünkü pey verme barı 10sn içinde nihayete erip kapanır. düşünün karşılıklı iki uyuz alıcı müzayedeyi tek lot üzerinden ne kadar uzattı. elbette ki 10 liraya çıkan satışa mal 20-30bin gibi bir fiyata ulaştı ama hedeflediğim lot için beklediği süre çok artmıştı benim de. en iyi rakip saçma sapan fiyata basmayan rakiptir. bu adamlar mantıklarıyla hareket eder ve duracakları yeri iyi bilir. amatör olan ise kolayca gaza gelir, olmadık lota saçma sapan pey yükseltir. bu durumu kullanan deneyimliler de var elbette. mesela satıcı uyanıklık yapmıştır ve bir koleksiyon içindeki malları koleksiyon şeklinde satmaktansa tek tek satışa açar. amatör gelip bam bam bam basar ama deneyimli olan bunu fark ederse amatörün hoşafının yağını kesmek için bir üründe bilinçli olarak boşa pey yükseltir. misal 5'li hot wheels premium seti tek tek satışa çıkıyor, sizin istediğiniz 4. araba. amatör, seti komple kapatmak için ilk arabadan itibaren hırslı bir şekilde pey verir. deneyim olan 3. arabada fiyatı öyle bir yükseltir ki amatör, bir hırsla arabayı alıp seti tamamlayacağım derken bütçesini tüketir ve 4.arabaya verecek parası kalmaz. o zaman ciddi alıcı da oldukça uyguna 4. arabayı alır ve yoluna bakar. elbette bu strateji nadiren de olsa çalışmaz. bazı ruh hastaları bam güm giriyor peye. o durumda durmayı bilmek lazım yoksa gereksiz masraf olur.

ciddi alıcıların kapışması zevklidir yalnız. müzayedelere düşen bazı değerli ürünler hak ettiği fiyata mutlaka çıkar bunun lamı cimi yok. ben şahsen böyle kapışmaya iki defa girdim ve ikisinde de kaybetmeme rağmen çok keyif aldım. müzayedenin birinde tek fotoya 1000tl civarına kadar çıktım ama baktım karşı taraf bozmadan yükseltiyor, dedim ki bu lot bu adamın nasibi hakikaten istiyor lotu diye ona bıraktım. diğerinde de 100 civarında fotoya 8000tl'ye kadar çıktım ki lotun içinde istediğim sadece 2 adet fotoğraftı diğerleri bana yük olacaktı. baktım diğer eleman 9 bine çıktı ona bıraktım. sonra satıcıya ulaştım meğerse diğer eleman da sahafmış dükkanda satacak koleksiyon alıyormuş, dedim abiye istediğim iki fotoyu satsın bana eleman sattı hem onun gönlü oldu hem de benim. canavar gibi fotoları adedi 90tl'den aldı ki o koleksiyon için sudan ucuz bir fiyattı bu.

müzayedeyi düzenleyenlerden bazılarının yaptığı en büyük uyanıklık ise nadir kitap veya kitantik'ten yüksek fiyat çekmeleridir. buraları kontrol etmeyen kitap ve efemera koleksiyoncularını avlamak için buralarda olan ama müzayede app'de satışa sundukları ürünlere nispeten yüksek fiyat çekerler. hemen tongaya düşmeyin, özellikle kitap, kartpostal gibi şeylerde mutlaka nadiri ve kitantiği kontrol edin. büyük ihtimalle daha uyguna aradığınız ürünü bulursunuz.

müzayede app kullanışlı bir uygulama. bazı yönlerden geliştirilmeye ihtiyaç duysa da koleksiyon anlamında mümkün olan en uygun fiyata aradıklarınızı bulabilirsiniz. bir müzayedeyi kaçırırsanız düzenleyene mesaj atın, eğer lot satılmadıysa büyük ihtimalle size açılış fiyatı+komisyon bedeli/kdv ilave ederek satarlar. ben burada çok düzgüne esnaflar tanıdım. saçma sapan tipler de gördüm ama onları engelledim geçtim hiç uğraşamam. uygulamanın engelleme özelliği de var ve yamuk yapan satıcıyı engelleyip açtıkları müzayedeleri görmüyorsunuz. elbette etki-tepki yasası gereği müzayede evleri sizi de engelleyebilir. mesela aldığınız lotu zamanında ödemezseniz ve bunu alışkanlık haline getirirseniz birçok satıcıdan engel yiyebilirsiniz.

neyse durum böyle. fiyatını abartı gördüğünüz şeye asla pey vermeyin, nasılsa daha uyguna ileride yine satışa çıkacaktır. bazı abartı fiyatlar piyasa yoklamasıdır, o yemi de yutmamak lazım. takip önemli, ne arıyorsanız sistematik şekilde günlük girin uygulamaya ve bakın yeni gelenlere. mutlaka uygun fiyata denk getirdiğiniz şeyler oluyor. uygulamanın fena olmayan bir arama motoru var ve istediklerinizi hemen buluyor. çoğu satıcı sattığı ürünlerin ne olduğu konusunda pek deneyimli değil. mesela önde askerlerin olduğu ama hemen arkalarında da nato güneydoğu avrupa konvansiyonel kuvvetler komutanının önünde durduğu sekiz tane mobil nükleer füze bataryasının olduğu bir fotoğrafı "neşeli askerler kır gezisinde, kaşar ekmek yerken" diye satışa çıkartabilirler. o yüzden aradığınız şeye yönelik anahtar kelimeleri güzelce tespit edip o şekilde arama motorunu kullanırsanız daha net ve güzel sonuçlara ulaşabilirsiniz.

son bir ekleme yapayım; sistem bir parça suistimale açık. diyelim ki dısardan birisi satıcıya ürün getirdi ve 1000 tl'ye satılmasını istiyor. satıcı bunu 500'den açtı listeye. ürün sahibi dışardan bir hesap alarak, eğer ürünü takip eden ve canlıdan önce de pey veren birisi de varsa, lota işi kızıştırmak için teklif verebilir. elbette ki bu bir risk çünkü bazı alıcılar sırf takip listelerinde görünür kalsın diye takip etmek butonunu kullanmak yerine lota pey vermeyi tercih ediyor ama daha sonra müzayede olduğunu unutuyor ya da lota olan ilgisi i kaybediyor. böyle bir durumda işi kızıştırmak için verilen sahte pey önde kalabilir ve lot satılamayabilir. ancak diyelim ki istediğiniz bir lotta böyle bir garip arttırma oldu, bu durumda farklı bir rakiple mi kapışıyorsunuz yoksa sizi yemeye mi başladılar bundan kesin emin olmanız mümkün değil elbette. sadece uzun süre bu işlerin içinde kalırsanız bu uyanıklığı hissedebilirsiniz. bir de şu var, spesifik bir konuda toplama yapıyorsanız o zaman isminizi tüm müzayede alemi bir şekilde duyar ve müzayedelere çıkan ilgilendiğiniz ürünler ona göre fiyatlandırlır bu adam nasılsa alıyor diye. o yüzden tez canlılık yapmamak ve arada bazı lotları satın almamak lazım.

herkese hayırlı müzayedeler dilerim...^*

not: son paragrafı ekledim.