laiklik nasıl ki din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasıysa, bitcoin de para ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasıdır.
paranın tarihini okursanız paranın aslında ne demek olduğunu, ne işe yaradığını, hangi evrelerden geçip bugüne geldiğini, paranın nasıl yaratıldığını daha iyi kavrarsınız. konuya hakim değilseniz düşündüğünüzden çok daha farklı çalışır para. finansal genişleme mb ve bankalar eliyle nasıl oluyor bunu anlamak önemli. örneğin a bankası elinde 10 lira varken x kişisine 100 lira kredi olarak verebilir mi? x kişisi aldığı 10 lira krediyi b bankasına yatırdığında b bankası y kişisine 100 lira kredi verebilir mi? bunun böyle uzadığını düşünün.
bunu idrak edince de bitcoinin ne ifade ettiğini daha iyi anlarsınız. bu konuda tek bir kitap okuyabilirim ve finans uzmanı / ekonomi öğrencisine hitaben değil de normal vatandaş için yazılmış olmalı diyenler için tavsiyem lyn alden’ın broken money kitabıdır.
tamam bitcoin bildiğimiz para olarak kullanılmıyor henüz (kahve almak için vs). 2. seviye ağlarla (mesela lightening network) bir gün -belki- noktaya gelecek. ama günlük alışverişte hiçbir zaman kullanılmasa bile devletlerin, şirketlerin alış verişlerinde, bireylerin yüklü alışverişlerinde (araba, ev, …) kullanılacak. çünkü değeri manipüle edilemeyen, yeterince hızlı, yeterince likid bir o olacak (şu anda manipülasyonların olabildiği gerçek, henüz hala geçiş dönemindeyiz, hem likidite hem market cap olarak olması gereken seviyenin hala çok altında. zaten uzun dönemli (5-10-20 sene) fırsat da buradan geliyor. ponzi deyip kestirip atmadan önce entellektüel merak uğruna - alıp almama kararından bağımsız olarak - birkaç haftaya yayılacak şekilde bir kaç saat ayırıp araştırmak, öğrenmek ufkunuzu açabilir.
bitcoin iner, çıkar. normal bir vatandaş için ayı, boğa vs bunlara bakmamak gerek. az az düzenli olarak alıp soğuk cüzdanda bekletmek en mantıklısı. bunu geleceği olan bir yerden arsa alıyormuş gibi düşünmeli, mecburiyet olmadıkça hiçbir zaman satmamak üzere almalı.
bunun dışında teknik analizler, günlük alım satımlar, kaldıraçlı işlemler neticede bir nevi kumardır. anladığını düşünenlere, sevenlere diyecek bir lafım yok.